پشت پرده شگفت‌انگیز کشف یک شهر زیرزمینی در سال ۱۳۸۱

نوش‌آباد شهری در ۸ کیلومتری کاشان و از توابع شهرستان آران و بیدگل است که یک اثر گردشگری و تاریخی جذاب را نه روی زمین بلکه در زیرزمین دارد. یک شهر زیرزمینی تاریخی که به ثبت ملی هم رسیده، مقصد خوبی برای تعطیلات پیش‌روست.

کشف این شهر روایتی از پرت شدن یک مغنی به دنیای زیرزمینی نوش آباد است. در سال ۱۳۸۱ یک مغنی در نوش‌آباد در منزل شخصی خود مشغول حفر چاه فاضلاب بود که ناگهان وقتی به عمق ۲ متری چاه رسید به درون شهری دیگر پرت شد. این اتفاق به ظاهر ساده و پیش‌بینی نشده باعث شد که یک شهر شگفت‌انگیز در زیرزمین کشف شود. به دلیل اینکه دهانه‌ی چاه دقیقا روی ورودی یکی از پناهگاه ها قرارگرفته بود. پناهگاه میراثی از گذشتگان که یادآور روزگاری سخت و جنگ های پی در پی بوده که مردم برای حفظ امنیت، روزها و شب هایی را در زیرزمین سپری کرده‌اند.

قدمت این شهر طبق کشفیات باستان‌شناسی متعلق به دوره‌ی ساسانیان بوده است. حملات اعراب، افغان، سلاجقه، حسین کاشی (یاغی و غارتگر زمان قاجار) و حمله‌ی راه‌زنان در زمان برداشت محصول از علت‌های پنهان شدن مردم در این پناهگاه بوده است. یک ایده‌ی هوشمندانه برای حفظ امنیت جان و مال خود در برابر دشمنان که هزار و ۵۰۰ سال پیش مردم این منطقه انجام داده‌اند.

شهر زیرزمینی به نام اویی

اسم این شهر زیرزمینی اویی است. اوی واژه‌ی رمزی بوده که هنگام ورود به پناهگاه گفته می‌شد. اگر افراد که از ورودی‌های مختلف به شهر زیرزمینی پناه می‌آوردند این اسم رمز اوی را نمی گفتند، دشمن تلقی شده و از سمت نگهبانان ورودی کشته می‌شدند.

مردم برای ورود به این پناهگاه از مسیرهای مخفی در تنور یا اسطبل استفاده می‌کردند و از طریق این مسیرها به طبقه‌ی سوم می‌رسیدند. چون مدت زمان پنهان ماندن برای مردم مشخص نبوده، تدابیری از جهت گذران روزها داشتند از جمله : دسترسی به پایاب‌های قنات، انبار آذوقه و چاه‌های اکسیژن برای تهویه بوده است. امنیت شهر زیرزمینی بالا بوده و تله‌هایی برای دشمن در راهروهای مختلف جا گذاشته‌اند.

وسعت شهر زیرزمینی

اتاقک‌های این شهر زیرزمینی به مثابه یک شهر کامل روی زمین بوده است. معابر، سردخانه‌ها، آبادی‌ها، انبارها، اتاق‌های تاریخی و حمام و سرویس بهداشتی داشته که در ۳ طبقه و مساحتی حدود ۴ هزار کیلومتر داشته است. البته تمامی شهر، کشف نشده و پذیرای مهمانان نیست. جنس خاک استفاده شده در شهر زیرزمینی ترکیبی از رس و سیلیس است که در برابر زلزله مقاوم بوده اما نسبت به آب‌وهوا آسیب‌پذیر است.

باید و نبایدهای بازدید از شهر زیرزمینی

بازدید از شهر زیرزمینی نوش‌آباد، تجربه‌ی جالبی از یک سفر به دنیای زیرزمینی است با این حال، برای بازدید از این شهر زیرزمینی، باید به محدودیت‌هایی همچون وجود پله‌های بلند، عدم وجود نورپردازی کافی و وجود معابرهای تنگ و پرپیچ و خم توجه کرد. به همین دلیل، افرادی که مشکلات حرکتی یا بیماری قلبی دارند یا از اضطراب فضای بسته رنج می‌برند، باید در نظر داشته باشند که احتمالا این جاذبه برای آن‌ها مناسب نخواهد بود.

ساخت راهروهای تنگ و پرپیچ و خم به علت شکست دادن دشمنان بوده که گاهی باید سینه خیز راه می رفتند و به دام تله‌ها می‌افتادند.

بهترین زمان برای گردش در شهر زیرزمینی

برای سفر به شهر زیرزمینی نوش‌آباد باید این نکته را در نظر داشت که به علت مجاورت این شهر با کویر مرکزی ایران، آب‌و هوای گرم و خشکی دارد و بهترین زمان سفر به این مقصد در بهار، پاییز و زمستان است.

برای اقامت در شهر نوش‌آباد، هتلی ساخته نشده است اما اقامتگاه‌های بوم‌گردی، خانه و سوئیت برای اسکان مسافرین وجود دارد. در شهر نوش‌آباد، مکان‌های گردشگری دیگری نیز چون قلعه خشتی نوش آباد (قلعه سی زان)، آب انبارها، مسجد جامع و مسجد علی نوش آباد و خانه تاریخی شترخان برای بازدید گردشگران، وجود دارد.