چه کسانی مستعد ابتلا به آسم هستند؟

دکتر فاطمه نواییان، آسم را یکی از معضلات اصلی نظام سلامت عنوان کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود طی یک دهه آینده بیش از 100میلیون نفر به تعداد مبتلایان آسم در جهان افزوده شود.

وی آسم را یکی از علل اصلی غیبت از مدرسه اعلام کرد و افزود: شیوع علائم آسم در کودکان و نوجوانان کشورمان حدود ۱۱ درصد و در بالغین حدود ۹ درصد است.

وی هدف از نام‌گذاری این روز را افزایش آگاهی آحاد جامعه و حساس‌سازی سیاستگذاران و مدیران حوزه سلامت به موضوع دانست.

او با اشاره به این که در صورت کنترل بیماری آسم می‌توان از زندگی مطلوبی برخوردار بود، تصریح کرد: برای رسیدن به این هدف در واحدهای بهداشتی علاوه بر آموزش عموم مردم، بیمار و خانواده نیز در زمینه پیشگیری و پرهیز از عوامل خطر بروز یا بدتر شدن آسم آگاه می‌شوند و برای درمان دارویی آسم و تعیین برنامه درمانی در مواقع حمله به پزشک ارجاع می‌شوند.

نواییان در ادامه با اشاره به علت بروز بیماری آسم، ادامه داد: ترکیب عوامل محیطی، نحوه زندگی و خصوصیات ژنتیکی افراد می‌تواند زمینه ساز بروز آسم باشد، اما علت دقیق و اصلی آن هنوز نامشخص است.

وی با اشاره به علائم بیماری شامل سرفه، تنگی نفس همراه با خس خس سینه و احساس خفگی، اظهار کرد: افراد مستعد از نظر ژنتیکی به دنبال واکنش راه‌های هوایی به عوامل محرک، حساسیت‌زا و آلرژیک دچار علایم آسم می‌شوند.

وی تماس با دود سیگار، عوامل عفونی ویروسی، تماس‌های شغلی (نظیر کارگران نانوایی، چوب بری، رنگسازی و ...) و بعضی مواد حساسیت‌زا را به عنوان عواملی خواند که ممکن است باعث ابتلا به آسم شود.

نواییان بیان کرد: علی‌رغم نبود راه حلی برای ریشه‌کن کردن بیماری آسم، این بیماری را می‌توان به شکلی درمان و کنترل کرد که از بروز علائم و حملات آن پیشگیری شود.

وی در ادامه برخی از عوامل آغازگر آسم و روش‌های مقابله با آن‌ها را معرفی کرد و گفت: هیره یا مایت که در گرد و خاک خانه‌ها و جود دارد یکی از عوامل حساسیت‌زا است. محل زندگی هیره در لایه‌های پرزهای فرش، پتو، مبلمان، پرده، تشک، بالش، اسباب بازی‌های پشمی، پارچه و وسایل مشابه است. تماس و استنشاق ذرات بدن و فضولات دفعی این حیوانات سبب بروز یا تشدید علایم آسم می‌شود.

به گفته وی، برای مقابله با هیره ملحفه‌ها باید هفته‌ای یک‌بار شسته شده و در آفتاب خشک شوند و رطوبت داخل اتاق به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یابد، همچنین اتاق کودک باید نور کافی داشته باشد و از نگهداری وسایل فراوان در آن خودداری شود.

نواییان ادامه داد: حیوانات دست آموز و سوسک از عوامل حساسیت‌زا هستند. حیوانات دست آموز را از خانه خارج و برای مقابله با سوسک نیز از روش‌های مناسب استفاده کنید. همچنین از سیگار کشیدن در خانه یا فضای بسته نیز پرهیز کنید.

رییس گروه مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه تغذیه با شیر مادر احتمال بروز آسم و آلرژی راکاهش می‌دهد، اظهار کرد: در شش ماه اول زندگی کودک را فقط با شیر مادر تغذیه کنید. همچنین مصرف غذاهای تازه، سبزیجات و میوه‌هایی را که کودک به آنها حساسیت ندارد، جایگزین غذاهای آماده و کنسروی کنید که مملو از مواد نگهدارنده و رنگ‌ها هستند. بیماران مبتلا به آسم در مواقع هشدار آلودگی شدید هوا از خروج از منزل و ورزش در فضای آزاد اجتناب کنند.

به گفته وی، بوی رنگ و اسپری مو، عطر و ادکلن، سفید کننده‌ها، جوهر نمک و شوینده‌ها باعث واکنش در بعضی بیماران مبتلا به آسم می‌شود که در استفاده از این مواد نیز باید احتیاط کنند.

او ادامه داد: گرده‌های گیاهی موجود در فضا اغلب سبب آسم و آلرژی فصلی می‌شوند. درختانی مثل نارون، کاج، سپیدار، علوفه‌های هرز در فصول مختلف مشکل‌ساز هستند. با بستن درب و پنجره‌ها می‌توان از نفوذ گرده‌ها به اتاق در فصول گرده افشانی جلوگیری کرد.

وی افزود: در هنگام ورزش یا فعالیت بدنی ممکن است علائم آسم ظاهر شود. در صورتی که بیماری آسم تحت کنترل باشد، نه تنها منعی برای ورزش نیست، بلکه باید بیمار را با رعایت احتیاطاتی به ورزش‌کردن تشویق کرد؛ در صورت درمان مناسب و کنترل آسم بیمار را به ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری تشویق کنید. البته توجه داشته باشید اگر کودک یا فرد مبتلا به آسم به کلر حساس است از شنا و اگر به اسب حساس است از سوارکاری امتناع کند. همچنین شیرجه در آب برای مبتلایان به آسم ممنوع است.

وی افزود: اگر فرد مبتلا با ورزش دچار حمله می‌شود باید نیم ساعت قبل از ورزش با نظر پزشک معالج از داروی پیشگیری آسم استفاده کند.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر نواییان در پایان گفت: هوای سرد و خشک یک عامل قوی در شروع آسم است. مبتلایان به آسم قبل از ورزش باید خود را با نرمش گرم کنند تا از تغییرات سریع حرارتی ریه کاسته شود. نفس عمیق از طریق بینی و بازدم عمیق از راه دهان توصیه می‌شود.