هجوم دانشمندان به این سیاره برای آب!

زمین خانه دائمی انسان‌ها نیست و دیر یا زود باید سیاره دیگری را برای سکونت انتخاب کنیم. اجبار برای یافتن خانه جدید می‌تواند به‌خاطر این باشد که روزی منابع زمین تمام خواهند شد یا اینکه خورشید بالاخره روزی با گرمای خود آب مایع را روی زمین از بین خواهد برد. همین‌ها نیز باعث شده‌اند دانشمندان تلاش گسترده‌ای را برای یافتن شکل‌های مختلف حیات در سیارات مختلف آغاز کنند.

مدل‌سازی رایانه‌ای به‌وجود آب در تیتانیا، قمر اورانوس اشاره دارد

یکی از نشانه‌هایی که دانشمندان همیشه مدنظر داشته‌اند، وجود آب به‌صورت مایع است. در صورتی که این عنصر حیاتی به‌صورت مایع در کنار شرایط قابل سکونت در یک سیاره دیگر در همسایگی ما یافت شود، باید انتظار تحولی شگرف را در دنیای خود داشته باشیم. هرچند بخشی از این موضوع چندان دور از واقعیت نیست و در دانشمندان در حال بررسی جدی احتمال وجود آب در قمر اورانوس هستند.

پیشتر نیز دانشمندان علوم سیاره‌ای توانسته‌ بودند در مناطقی که اصلا انتظار نمی‌رفت نشانه‌هایی از وجود آب به‌صورت مایع را پیدا کنند. در این میان می‌توان به‌ سیاره‌های کوتوله پلوتو و سرس و میماس (ماه زحل) اشاره کرد. اینها در کنار احتمال وجود آب در قمر اورانوس دانشمندان را به یافتن مکانیزم‌های خاصی رسانده‌اند که در مورد اجرام منظومه شمسی صدق می‌کند. در واقع گویا ارتباط مشخصی بین اجرام آسمانی مملو از آب و گرمای درونی محدود آنها وجود دارد.

پژوهش جدید با هدایت ناسا انجام می‌شود و در آن داده‌های فضاپیمای وویجر ۲ که در دهه ۱۹۸۰ از نزدیکی اورانوس گذشت مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. البته برای اینکار از مدل‌سازی رایانه‌ای نیز استفاده شد تا کوچکترین نشانه از وجود آب مایع روی قمرهای یخی این سیاره آشکار شوند. اورانوس ۲۷ قمر دارد که از میان آنها ۴ عدد شاید اقیانوس‌هایی به‌عمق چند کیلومتر در لایه‌ای بین هسته و پوسته یخی خود داشته باشند.

تصویر تلکسوپ جیمز وب از اورانوس و قمرهایش

تیم مربوطه ساختار داخلی و ترکیبات تمامی ماه‌های بزرگ اورانوس یعنی اوریل، آمبریل، تیتانیا، اوبرون و میراندا را مورد بررسی قرار دادند. در این میان تیتانیا که قطری برابر با ۱۵۸۰ کیلومتر دارد، بیش از پیش توجه دانشمندان را به‌خود جلب کرده است. ابعاد بزرگ تیتانیا می‌تواند امکان داشتن گرمای داخلی و به‌تبع آن جلوگیری از یخ زدن آب را ممکن کند.

اما روش مدل‌سازی رایانه‌ای چگونه بوده است؟ برای اینکار داده‌های فضاپیماهای گالیله، کاسینی، داون و نیو هورایزن ناسا مورد استفاده قرار گرفتند. تیم مربوطه این داده‌ها را روی انسلادوس (قمر زحل)، سرس و شارون (قمر پلوتو) پیاده کردند. این ماه‌های یخی به‌خاطر ابعاد یکسان با قمر اورانوس انتخاب شدند.

این مدل در نهایت پارامترهای مختلفی را ارائه داد که همگی از حضور آب مایع زیر پوسته یخی قمر اورانوس حکایت داشتند. یکی از اینها تعداد منافذ روی سطح سیاره بود که می‌تواند به میزان عایق‌بودن سیاره برای حفظ گرمای درونی اشاره کند. آنها همچنین سایر منابع گرمایی موجود در گوشته سنگی ماه‌های مختلف را زیر ذره‌بین قرار دادند.

به‌گفته دانشمندان گرمای درونی به‌تنهایی قادر به‌حفظ یک اقیانوس آب به‌صورت مایع نیست و باید منابع گرمایی دیگری نیز وجود داشته باشند. همچنین این مدل‌سازی چگالی بالایی از کلراید و آمونیاک را زیر سطح قمر اورانوس نشان داد. آمونیاک خاصیت ضد یخ‌زدگی دارد. همچنین نشانه‌هایی از وجود نمک نیز یافت شد که می‌تواند تا حدودی از یخ‌زدن آب جلوگیری کند.

هرچند هنوز سوالات زیادی در رابطه با قمر اورانوس وجود دارد که بی‌پاسخ باقی‌مانده‌اند و صرفا با تکیه بر یک مدل‌سازی رایانه‌ای نمی‌توان از قطعی بودن وجود آب به‌صورت مایع در تیتانیا صحبت کرد. با توجه به‌اینکه بشر فعلا توانایی سفر به ماه‌های اورانوس و مهمتر از آن کاوش گسترده و دقیق در آنها را ندارد، دانشمندان به‌ داده‌های بیشتر و مدل‌های دقیق‌تر در آینده چشم‌ دوخته‌اند.