چرا باید حواستان به فشارخونتان باشد؟

یک اطمینان خاطر اشتباه و پیامدهای مرگبار

وقتی به‌اشتباه فکر می‌کنید فشار خونتان نرمال است طبیعتاً به دنبال مراقبت و کنترل فشارخونتان نیستید و تصور می‌کنید اصلاً چرا باید در این مورد با پزشک مشورت کنید یا اصلاً چرا به پزشک مراجعه کنید.
تقریباً ۷۰ درصد آمریکایی‌ها طی زندگی خود دچار مشکل فشارخون می‌شوند و تنها یک‌چهارم افرادی که فشارخون بالا دارند، تحت کنترل هستند. ضمناً فشارخون بالا علامتی ندارد و به همین دلیل ممکن است فشارخون بالا داشته باشید بدون اینکه بدانید.

برای پایین آوردن ریسک حمله قلبی و سکته مغزی لازم است عدد فشارخونتان را بدانید، خصوصاً اگر دچار عوارضی مثل بیماری قلبی، بیماری کلیوی و دیابت هستید.
 

اعداد فشارخون چه مفهومی دارند؟

فشارخون با دو عدد اعلام می‌شود. اولین عدد فشارخون سیستولیک است که فشار داخل عروق را وقتی قلب می‌تپد نشان می‌دهد. دومین عدد فشارخون دیاستولیک است که فشار داخل عروق بین دو ضربان که قلب در حال استراحت است را بیان می‌کند.
فشارخون نرمال یا سالم کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ میلیمتر جیوه برای افراد بزرگسال است. برای بیشتر افراد بیمار بهتر است که این اعداد پایین‌تر باشند.
فشارخون استیج یا مرحله یک از ۱۳۰ روی ۸۰ و فشارخون استیج دو از ۱۴۰ روی ۹۰ شروع می‌شود. هر دو عدد فشارخون مهم هستند؛ زیرا هر ۲۰ میلیمتر افزایش جیوه در فشارخون سیستولیک، یا هر ۱۰ میلیمتر افزایش در فشارخون دیاستولیک، احتمال مرگ فرد در اثر حمله قلبی یا سکته مغزی را دوبرابر می‌کند.
 

 

پیامدهای فشارخون بالا

فشارخون بالا در صورت عدم درمان و کنترل می‌تواند عواقبی داشته باشد:
. نارسایی کلیوی
. نارسایی قلبی
. مشکلات بینایی
. زوال عقل عروقی
 

چه عواملی باعث فشارخون بالا می‌شوند؟

در بیشتر موارد دلیل خاصی برای فشارخون بالا وجود ندارد؛ اما بیشتر افراد به دلیل رژیم غذایی، سبک زندگی یا یک بیماری دچار فشارخون بالا می‌شوند. در موارد زیر، ریسک فشارخون بالا زیاد است:
. سن بالای ۶۵ سال
. داشتن عضوی در خانواده با مشکل فشارخون بالا
. سیگاری بودن
. الکل نوشیدن
. خوردن نمک زیاد و عدم مصرف کافی میوه و سبزی
. به‌اندازه کافی ورزش‌نکردن
. چاقی یا اضافه‌وزن، خصوصاً در اطراف میان تنه
برای بعضی از افراد، علتی برای فشارخون بالا وجود دارد که به آن فشارخون ثانویه می‌گویند. نمونه‌هایی از فشارخون ثانویه:
. بیماری کلیوی
. دیابت
. عارضه‌ای به نام آپنه انسدادی خواب که می‌تواند موجب اختلال در خواب شود
. برخی از داروها مثل قرص‌های ضدبارداری
. برخی از داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی

علائم فشارخون بالا چیست؟

همان‌طور که گفتیم بیشتر افراد نمی‌دانند که فشارخونشان بالاست زیرا این عارضه علائم آشکاری ندارد. به همین دلیل مهم است که فشارخونتان به طور منظم چک شود. فشارخون بالا به‌ندرت ممکن است موجب علائمی مانند تاری دید، سردرد و خونریزی بینی شود.

فشارخون بالا چگونه درمان می‌شود؟

اینکه فشارخون شما چگونه درمان می‌شود بستگی به طیفی از عوامل دارد، مثلاً مرحله‌ی فشار خونتان و وضعیت عمومی سلامتی‌تان. پزشک برای شما یک برنامه درمانی تعیین می‌کند تا فشار خونتان پایین بیاید و کنترل شود.
با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌توانید فشار خونتان را کاهش دهید و آن را در سطح سالمی نگه دارید. شواهد اخیر نشان می‌دهند کاهش وزن و داشتن تحرک و فعالیت بدنی اهمیت ویژه‌ای از جهت فشارخون نرمال دارند. با کاهش فشارخون شما فوراً متوجه اثرات آن خواهید شد، مثلاً خوابتان بهتر می‌شود، انرژی بیشتری دارید و خلق و خوی‌تان نیز بهتر می‌شود.
 

توصیه‌هایی برای داشتن فشارخون سالم‌تر

هر بار که به پزشک مراجعه می‌کنید از او بخواهید فشار خونتان را چک کند و بپرسید این اعداد به چه معنی هستند. اگر فشار خونتان بالاتر از حد نرمال باشد باید توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
. از پزشکتان بخواهید روش‌هایی برای پایین آوردن فشارخون به شما پیشنهاد کند و بپرسید در خانه چطور می‌توانید فشار خونتان را چک کنید.
. رژیم غذایی سالم برای قلبتان داشته باشید. میوه و سبزی و غلات کامل و لبنیات کم‌چرب بخورید، ماهی زیاد بخورید، مرغ و بوقلمون را بدون پوست مصرف کنید و از بنشن و حبوبات و روغن‌زیتون غافل نشوید. گوشت قرمز و چربی‌های اشباع و غذاهای فراوری شده همگی برای سلامت قلب ضرر دارند.
. مصرف نمک را محدود کنید چون نمک باعث بالارفتن فشارخون می‌شود. شما نباید روزانه بیشتر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم نمک مصرف کنید که معادل کمتر از یک قاشق مرباخوری نمک است. حتی اگر شما به غذایتان نمک هم نزنید باز هم باید حواستان به غذاهای فراوری شده باشد که پُر از سدیم هستند. یک وعده کنسرو سوپ نودل مرغ ۶۸۰ میلی‌گرم سدیم و یک ساندویچ بزرگ مک‌دونالد ۱۰۱۰ میلی‌گرم سدیم دارد.
. الکل، مشروب و آبجو همگی فشارخون را بالا می‌برند.
. بیشتر فعالیت بدنی داشته باشید. تنها دو ساعت و نیم فعالیت بدنی در هفته می‌تواند به کاهش فشار خونتان کمک کند، مثلاً ۳۰ دقیقه پیاده‌روی پنج‌روز در هفته. همچنین می‌توانید فعالیت بدنی‌تان را به‌صورت شنا، تمرین با وزنه، یوگا و... انجام دهید.
. وزنتان را در سطح سالمی نگه دارید. حتی دو سه کیلوگرم کاهش وزن می‌تواند فشارخون افرادی را که اضافه‌وزن دارند کاهش دهد. در مورد بهترین روش کاهش وزن با پزشکتان مشورت کنید.

. استرستان را کم کنید؛ چون استرس زیاد هم باعث افزایش فشارخون می‌شود. هر چند همیشه هم کاهش استرس فشارخون را پایین نمی‌آورد؛ اما تسکین استرس می‌تواند حالتان را بهتر کند. راه‌های متعددی برای مدیریت استرس وجود دارد از جمله اینکه یاد بگیرید گاهی «نه» بگویید، با خانواده و دوستان بیشتر وقت بگذرانید و مدیتیشن کنید.
. اگر سیگار می‌کشید یا از ویپ استفاده می‌کنید و یا هر دو همین امروز ترک کنید. هم سیگار و هم ویپ برای قلب و عروقتان مضرند و منجر به افزایش فشارخون می‌شوند. ترک سیگار می‌تواند ریسک بیماری قلبی را تقریباً به‌اندازه همین ریسک در افرادی که هرگز سیگار نمی‌کشند پایین بیاورد. فواید ترک سیگار خیلی زود شامل حالتان خواهد شد. مطالعه‌ای دریافته بعد از تنها ۱۲ هفته ترک سیگار، فشار خونتان نسبت به زمانی که سیگار می‌کشیدید پایین می‌آید.
. داروهایی را که اغلب برای افراد دچار فشارخون استیج دو (و بعضی از افرادی که فشارخون استیج یک دارند؛ مثلاً بیماران قلبی و کلیوی یا مبتلایان به دیابت) تجویز می‌شود مصرف کنید. بیشتر بیماران نیاز به دو تا سه دارو برای کاهش فشارخون تا سطح نرمال یا سالم دارند. مطالعات نشان می‌دهند پایین آوردن فشارخون سیستولیک تا ۵ میلیمتر جیوه از طریق دارو می‌تواند ریسک حوادث قلبی و عروقی را تا ۱۰ درصد کاهش دهد و فرقی نمی‌کند فشارخون مبدئتان چقدر باشد یا قبلاً تشخیص بیماری قلبی برایتان داده شده باشد.
. فشار خونتان را در خانه چک کنید. می‌توانید با مشورت پزشکتان دستگاه یا ابزاری را انتخاب کنید که جهت استفاده شما مناسب‌تر است. عدد فشار خونتان را هر روز یادداشت کنید تا به پزشکتان کمک کنید درمان مناسب را به شما توصیه کند.
فراموش نکنید که فشارخون بالا یک قاتل خاموش است و مراقب‌بودن و آگاهی نسبت به اعداد فشار خونتان می‌تواند زندگی‌تان را نجات دهد.