میدانید که فردا روز طولانی پر از وظایف مهم خواهد بود و استراحت خوب بسیار مهم است. با این وجود، شما همچنین میدانید که خواب به راحتی نمیآید. با یک دست سنگین ریموت را میگیرید و انتخاب میکنید:"فقط یک اپیزود دیگر، به خدا سوگند یاد میکنم"!
به نظر میرسد که ساعات عصر برای همه چیز به جز شما در نظر گرفته شده است. شما برنامه ریزی میکنید فقط برای لغو و برنامه ریزی مجدد و هر بار احساس گناه میکنید، اما در اعماق وجودتان میخواهید ساعت ۹ شب به رختواب بروید. اگر نمیتوانید این کار را انجام دهید خودتان را سرزنش نکنید!
طبق شواهد علمی ممکن است شما یک جغد شب باشید! بیولوژی و وضعیت جسمانی شما میتواند دلیلی باشد که باعث میشود از صبحهای تان بهترین استفاده را ببرید.
با این وجود، این بدان معنا نیست که نمیتوانید عادات خود را تغییر دهید. با اندکی تلاش و اراده میتوانید روال تازهای را ایجاد کنید که به شما امکان میدهد از آن ساعات اولیه لذت ببرید. شاید وقت آن رسیده باشد که احساس گناه نکنید و ریتم طبیعی خود را در آغوش بگیرید!
"نوگا کرونفلد شور" محقق ساعات بیولوژیکی میگوید:" هر یک از ما یک ساعت بیولوژیکی داریم که در پایه هیپوتالاموس در مغز قرار دارد". او میافزاید:"سازوکار ساعت در هر سلول بدن وجود دارد و در حالت عادی تمام ساعات بدن با ساعت مرکزی مغز هماهنگ میشوند".
یکی از راههای تعیین چرخه درونی افراد نمونه برداری از پوست، رشد سلولهای در کشت و اندازه گیری بیان ژنها در سلولها در طول روز است. او میگوید:"این کار باعث میشود تا ما بتوانیم تعیین کنیم آیا فرد در هنگام صبح فعالتر است یا عصر. این موضوعی است که توسط چرخه داخلی هر فرد تعیین میشود. تمام افراد به طور منظم در یک دسته بندی قرار نمیگیرند. اکثر افراد در میانه با اندکی گرایش به سوی عصر قرار دارند. در واقع، از هر ده نفر دو نفر تیپ شخصیت زمانی عصرگاهی هستند در حالی که از هر ده نفر تنها یک نفر تیپ شخصیت زمانی صبحگاهی میباشد".
کرونفلد شور توضیح میدهد: "تیپ صبحگاهی کسانی هستند که به طور طبیعی حتی در تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات بدون نیاز به ساعت زنگ دار زود از خواب بیدار میشوند. در حالی که ممکن است معمولا این باور وجود داشته باشد که تیپ صبحگاهی سخت کوشتر هستند این یک تصور اشتباه است. واقعیت این است که جامعه ما به سادگی برای صبح زود ساختار یافته و این موضوع است که کارکرد تیپ صبحگاهی را آسانتر میکند. متاسفانه این بدان معناست که تیپهای عصرگاهی اغلب از کمبود خواب در طول هفته رنج میبرند، زیرا در تلاش برای انطباق با برنامهای که با ساعت داخلی شان همخوانی ندارد دچار مشکل هستند".
طبق مطالعهای انجام شده در فنلاند که نتیجه آن در مجله اسکاندیناوی پزشکی و علوم ورزشی منتشر شده تیپهای صبحگاهی بدون توجه به جنسیت بیشتر از انواع تیپهای عصرگاهی ورزش میکنند. این مطالعه هم چنین نشان داد که مردانی که تیپ عصرگاهی بودند در ساعات تاریکی به فعالیتهای آرامشبخش تری میپردازند.
چگونه به هر تیپ شخصیت زمانی برای مدیریت زندگی توصیههایی را ارائه دهیم؟
حتی بدون اینکه متوجه باشیم ما اغلب مشاغل یا سرگرمیهایی را انتخاب میکنیم که با ریتم طبیعی مان مطابقت داشته باشند. برای مثال، بازیکنان بسکتبال به احتمال زیاد تیپهای عصرگاهی هستند در حالی که ورزشکاران سه گانه (شنا، دوچرخه سواری و دویدن) معمولا تیپهای صبحگاهی هستند. مهم است که ریتم خود را بشناسید و فعالیتهای خود را بر اساس آن برنامه ریزی کنید. تیپ صبحگاهی ممکن است از ورزش صبح زود بهرهمند شوند در حالی که تیپهای عصرگاهی ممکن است بخواهد جلسات مهمی را در اواخر روز برنامه ریزی کند.
دکتر "کرن اورچن" مدرس دانشکده مددکاری اجتماعی توضیح میدهد که تیپهای عصرگاهی بیش از تیپ صبحگاهی دچار تعارض میشوند و چرخه زندگی برای آنان تقریبا غیرممکن است. جامعه غربی حول یک سبک زندگی روزمره ساختار یافته که با مجموعهای از چالشها همراه است. متاسفانه این وضعیت میتواند منجر به درگیری در بسیاری از زمینههای زندگی ما شود از جمله روابط با همسر، فرزندان و کارفرمایان. در واقع، ۸۰ درصد از درگیریها را میتوان در تفاوت در خواب و برنامه کاری ردیابی کرد.
جغد شب ممکن است در نهایت با یک فرد از تیپ صبحگاهی ازدواج کند. در ابتدا ممکن است خیلی آشکار نباشد، اما با گذشت زمان فرد تیپ صبحگاهی ممکن است در ساعت ۹ شب به رختخواب برود و شروع به خروپف کند در حالی که جغد شب تا صبح بیدار میماند. فرد تیپ صبحگاهی ممکن است بخواهد صبحها رابطه داشته باشد در حالی که جغد شب رابطه شبانه و دیرهنگام را ترجیح میدهد.
آیا امکان تغییر وجود دارد؟
هر تلاشی برای تغییر کرونوتایپ (تیپ شخصیت زمانی) فرد صرفا موقتی است. تیپهای صبحگاهی به طور طبیعی در طول روز موثرتر هستند و با غروب خورشید تواناییهای شان کاهش مییابد. افراد با زمان بندی خاصی متولد میشوند و امکان تغییر آن برای همیشه وجود ندارد"
حتی اگر مجبور شویم عادات خود را تغییر دهیم برای مثال، در طول تعطیلات یا دوره بازنشستگی در نهایت باز هم به تیپ اولیه خود باز میگردیم.
اگرچه جامعه غربی برای کسانی که به عنوان تیپ عصرگاهی شناخته میشوند چالشهایی ایجاد میکند آنان گونه نادری نیستند و احتمالا به وجود خود ادامه خواهند داد. برای افراد مهم است که خودآگاهی داشته باشند و برنامههای روزانه خود را بر اساس ترجیحات شخصی شان برنامه ریزی کنند.
شایان ذکر است کسانی که ترجیح میدهند دیرتر از خواب بیدار شوند لزوما افراد تنبلی نیستند بلکه از نسل شب زنده داران هستند و باید فرصتهایی متناسب با ریتم طبیعی شان فراهم کرد.