یارانه‌ نقدی نه تنها ۲۰درصد زیاد نمی‌شود، ۳۰درصد هم کم می‌شود!

رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، داوود منظور، در پیام توئیتری در روز ۷ خرداد ۱۴۰۲ از آغاز اجرای فراگیر کالابرگ الکترونیک در روزهای آینده برای سه دهک اول درآمدی خبر داد و گفت: افزایش ۲۰ درصدی مبلغ یارانه در صورت استفاده از کالابرگ برای خرید ۹ قلم کالای اساسی مشمول طرح کالابرگ الکترونیک (یعنی شیر، پنیر، ماست، روغن، برنج، مرغ، تخم‌مرغ، ماکارونی، قندوشکر) انجام خواهد شد.

او همچنین در ادامه توئیت خود تاکید کرد که امکان استفاده از یارانه ماه بعد برای خرید کالاهای مشمول طرح کالابرگ در هر ماه امکان‌پذیر خواهد بود.

این در حالی است که طبق اظهارات مجری طرح اجرای کالابرگ الکترونیک، هادی کاشف، این افزایش ۲۰ درصدی اعتبار کالابرگ برای سه دهک کم‌درآمد به این ارگان ابلاغ نشده و رییس سازمان برنامه و بودجه صرفا از طریق فضای مجازی این خبر را اعلام کرده است.

طبق اظهارات کاشف، طرح کالابرگ الکترونیک در سراسر کشور اجرا می‌شود که در این زمینه ۳۹ هزار فروشگاه معمولی و ۶ فروشگاه زنجیره‌ای به طرح کالابرگ الکترونیک پیوسته‌اند.

خبر اجرایی شدن طرح افزایش ۲۰درصدی یارانه‌ها، آن هم به شرط استفاده از کالابرگ، که قادر است تا پایان سال جاری برای دولت حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان هزینه داشته باشد، در شرایطی اعلام شد که نتایج طرح در دوره آزمایشی چندان خوب نبوده و به گفته جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس مردم به دلیل عدم تفاوت قیمت در خرید کالابرگی و آزاد، از کالابرگ الکترونیکی استقبال نکرده‌اند.

دلیل دیگر بی‌اعتنایی مردم به خرید از طریق کالابرگ این است که به دلیل فشارهای ناشی از تورم، بسیاری از اقلام مشمول طرح کالابرگ از سبد خرید مردم حذف شده یا جای خود را به نمونه ارزان‌تر و با کیفیت پایین‌تری داده‌اند. استفاده از کالابرگ، که عده‌ای از مردم آن را یادآور شرایط سخت کشور در دهه ۶۰ و دوران جنگ تحمیلی می‌دانند، از طرف دیگر امکان خرید نسیه از فروشگاه‌های محلی را از برخی خانوارها گرفته و مدیریت هزینه‌های روزمره نظیر پرداخت قبوض، بازپرداخت قرض و مانند این‌ها با اعتبار یارانه‌ها را برای آن‌ها سخت می‌کند.

پیش‌تر، دولت در طرح کالابرگ الکترونیک و بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۱ مکلف شده بود که کالاهای اساسی را بر اساس قیمت‌های شهریور سال ۱۴۰۰ برای خانوارهای دریافت‌کننده یارانه تامین کند و در صورت گران‌تر شدن این کالاها، مابقی قیمت آن‌ها را متقبل شود. مثلا قیمت یک کیلو تخم‌مرغ در شهریور ۱۴۰۰ فقط ۱۵ هزار تومان بود و در زمان اجرای طرح کالابرگ در بهمن ماه سال ۱۴۰۱ به قیمت مصوب ۴۷۲۰۰ تومان رسید و هم‌اکنون نیز به ۵۶ هزار تومان افزایش یافته است و در چنین شرایطی، بر اساس طرح کالابرگ و در صورت پایبندی دولت به تعهد خود، خانواده‌های مشمول این طرح می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های طرف قرارداد طرح، یک کیلو تخم‌مرغ را به همان قیمت ۱۵ هزار تومان خریداری کنند و مابقی آن تا سقف ۴۷۲۰۰ تومان را از محل اعتبار یارانه کسر کند و مازاد آن که ناشی از افزایش قیمت بوده است را خود بپردازد.

این در شرایطی است که خانوارها در یک سال گذشته تورم بیش از ۵۰درصدی را تجربه کرده‌اند و این افزایش ۲۰درصدی یارانه در مقایسه با سال قبل منجر به بهبود رفاه ۳دهک اول نمی‌شود، بلکه به معنی کاهش بیش از ۳۰درصدی رفاه در مقایسه با زمان شروع مردمی سازی یارانه‌ها در خرداد سال قبل است؛ بماند که تبدیل یارانه نقدی به کالابرگ هم خود به دلایلی که در بالا اشاره شد، آثار رفاهی منفی دارد و بنابراین کاهش رفاه در مقایسه با یک سال قبل بیش از ۳۰درصد خواهد بود.