موشک غول‌پیکر ایلان ماسک برنامه‌های ناسا را به هم ریخت

ناسا نگران است که موشک غول پیکر جدید استارشیپ اسپیس‌ایکس (کمپانی فضایی متعلق به ایلان ماسک) طبق برنامه‌ریزی فعلی آماده حمل فضانوردان به سطح ماه در اواخر سال ۲۰۲۵ نباشد.

در سال ۲۰۲۱، این آژانس فضایی، استارشیپ را که بزرگترین و قدرتمندترین موشک ساخته شده تاکنون است به عنوان اولین فرودگر سرنشین‌دار ماه برای برنامه‌ی اکتشاف ماه «آرتمیس» انتخاب کرد.

استارشیپ در ماموریت آرتمیس ۳ در اولین بازگشت بشر به ماه از زمان پایان برنامه‌ی آپولو در سال ۱۹۷۲، فضانوردان را در نزدیکی قطب جنوبی ماه که غنی از یخ است قرار خواهد داد. آرتمیس ۳ در حال حاضر برای ماه دسامبر سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است، اما بعید است که استارشیپ به این برنامه‌ زمانی برسد.

جیم فری(Jim Free)، معاون مدیر توسعه‌ی سیستم‌های اکتشافی ناسا در روز چهارشنبه(هفتم ژوئن) در جریان نشست مشترک هیئت مهندسی هوانوردی و فضایی آکادمی ملی ایالات متحده و هیئت مطالعات فضایی گفت: دسامبر ۲۰۲۵ تاریخ آشکار فعلی ما است، اما با مشکلاتی که اسپیس‌ایکس داشته است، فکر می‌کنم این واقعا بسیار نگران‌کننده است.

او افزود: بنابراین، می‌توان احتمال داد که این ماموریت به سال ۲۰۲۶ موکول شود.

یک استارشیپ که به طور کامل سر هم شده بود برای اولین بار در ماه آوریل به فضا پرتاب شد و در یک ماموریت آزمایشی حماسی در آسمان تگزاس جنوبی به پرواز درآمد.

هدف از این پرواز فرستادن مرحله‌ی فوقانی استارشیپ به مدار زمین بود که با فرود در اقیانوس در نزدیکی هاوایی به پایان برسد. اما دو مرحله‌ی وسیله نقلیه طبق برنامه ریزی انجام شده از هم جدا نشدند و اسپیس ایکس کمتر از چهار دقیقه پس از بلند شدن دستور انهدام استارشیپ را بر فراز خلیج مکزیک داد.

مشخص نیست چه زمانی دوباره استارشیپ پرواز خواهد کرد. ابتدا باید چندین مورد بررسی شود. برای مثال، اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده(FAA) با کمک اسپیس‌ایکس هنوز در حال بررسی این نقص در پرتاب است و ائتلافی از گروه‌های زیست‌محیطی از اداره هوانوردی فدرال شکایت کرده‌ و ادعا کرده‌اند که این آژانس به‌درستی آسیب‌هایی را که پرتاب‌های استارشیپ می‌تواند به اکوسیستم اطراف وارد کند، ارزیابی نکرده است.

بازگشت نسبتا سریع به برنامه‌ی پرواز برای آرتمیس ۳ ضروری است تا شانسی برای رسیدن به هدف پرتاب ماموریت آرتمیس در سال ۲۰۲۵ وجود داشته باشد، زیرا همانطور که فری اشاره کرد، اسپیس‌ایکس باید چندین پرتاب استارشیپ را پیش از اینکه این وسیله نقلیه ماموریت آرتمیس را آغاز کند، انجام دهد.

برای مثال، هر فضاپیمای استارشیپ که به سمت ماه می‌رود، باید در مدار زمین توسط چندین تانکر استارشیپ دیگر سوخت‌رسانی شود و اسپیس‌ایکس یک استارشیپ بدون سرنشین را پیش از استارشیپ ۳ به سطح ماه خواهد فرستاد تا ایمنی و آمادگی فضاپیما برای حمل فضانوردان را نشان دهد.

فری گفت می‌گوید: آن‌ها برای انجام سوخت‌رسانی به تعدادی پرتاب نیاز دارند، برای انجام آزمایش به تعدادی پرتاب نیاز دارند و تنها برای انجام پرواز نیز به تعدادی پرتاب نیاز دارند. آنها تعداد قابل توجهی پرتاب در پیش دارند و البته این باعث نگرانی من در مورد تاریخ دسامبر سال ۲۰۲۵ می‌شود.

هدف برنامه‌ی آرتمیس برقراری حضور دائمی و پایدار انسان در ماه و اطراف آن تا پایان دهه‌ی ۲۰۲۰ است. ناسا معتقد است که مهارت‌ها و دانش به دست آمده از دستیابی به این امر به آژانس کمک می‌کند تا در اواخر دهه‌ی ۲۰۳۰ یا اوایل دهه‌ی ۲۰۴۰ فضانوردان را به مریخ بفرستد.

یکی از ماموریت‌های آرتمیس تا به امروز انجام شده است. آرتمیس ۱ در پاییز گذشته یک کپسول بدون سرنشین اوریون را به مدار ماه فرستاد و بازگرداند. آرتمیس ۲ قرار است در اواخر سال ۲۰۲۴ فضانوردان را به مدار ماه ببرد.

موشک سامانه پرتاب فضایی و کپسول اوریون نیز در ماموریت آرتمیس ۳ حضور خواهند داشت. این تجهیزات چهار فضانورد را از زمین خارج خواهند کرد. سپس دو مورد از این فضاپیماها برای سفر به سطح ماه و بازگشت از آن مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

به تعویق افتادن آرتمیس ۳ تا سال ۲۰۲۶ تعجب آور نخواهد بود. به هر حال این ماموریتی جاه طلبانه است و از قطعات سخت افزاری فضایی جدید توسعه یافته و بسیار پیچیده در آن استفاده می‌شود.