ماجرای استفاده از مواد منفجره برای تخریب ساختمان‌های غیرمجاز چه بود؟

تورج فرهادی صبح امروز در یکصدوشصت‌وهشتمین جلسه شورای شهر تهران با اشاره به حادثه ریزش ساختمان در منطقه ۱۹ (خلازیر) اظهار کرد: اعضای شورای شهر تهران تلفنی و حضوری در جریان موضوع قرار گرفتند و گزارش اقدامات انجام شده در این جلسه ارائه خواهد شد.‌ی ادامه داد: متاسفانه همکاران ما در سامانه ۱۳۷ که مخلصانه مشغول به کار بودند در کنار نیرو‌های پلیس در این حادثه جان باختند.

شهردار منطقه ۱۹ تصریح کرد: این منطقه جنوبی و دارای ظرفیت‌های فراوانی است و با توجه به وجود شهر فرودگاهی و نمایشگاه شهر آفتاب و اثرگذاری آن بر موضوعات کلان اقتصادی و خدماتی، این منطقه بسیار مهم است، اما متأسفانه از خدمات اولیه محروم است.

فرهادی با اشاره به اینکه هموطنانمان از ۲۳ استان و گردشگران خارجی از این منطقه وارد تهران می‌شوند، افزود: ۳۲ هزار هکتار  وسعت شهر آفتاب، ۲ هزار و ۱۰۰ هکتار وسعت منطقه و ۱۵ هزار هکتار وسعت شهر فرودگاهی از ویژگی‌های این منطقه به شمار می‌رود و ظرفیتی برای کل کشور محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه تمام تخلفات ساختمانی و نابسامانی‌های برخی مشاغل مستقر در محل مانند ضایعات‌فروشان و کلونی‌ها و مافیای فساد در ساخت‌وساز متاسفانه در زمین‌های موقوفه رخ می‌دهد، تصریح کرد: در ۲ هزار و ۱۰۰ هکتار وسعت منطقه تمام تخلفات در ۴۰۰ هکتار موقوفه رخ می‌دهد و در هزار و ۷۰۰ هکتار باقیمانده تخلفات به این شکل نداریم و موضوعی حائز اهمیت است و به ۱۵۰ سال قبل که موقوفه شکل گرفته و در اختیار کشاورزان بوده، برمی‌گردد. به تدریج با مهاجرت‌های شکل گرفته از پیش از انقلاب، این محدوده از حالت روستایی خود خارج و به سمت شهر شدن پیش رفت.

شهردار منطقه ۱۹ گفت: متولیان موقوفه مدیریتی را که باید اعمال می‌کردند روی این زمین‌ها نداشتند و ۳۲ کوره آجرپزی موجود به اوایل دوره پهلوی بر می‌گردد که قرار بود با این کوره‌ها ساخت‌وساز در کل تهران مدیریت شود.

فرهادی با بیان اینکه اراضی کشاورزی در این سال‌ها دست به دست شدند و بخش اعظمی از آن شامل ۴۳۰ هکتار وارد محدوده شهری شدند، تصریح کرد: البته وسعت این زمین‌ها ۷ هزار هکتار است، اما مشکل ما با ۴۳۰ هکتاری است که در محدوده شهری قرار گرفته و زمانی که باید مالک اجازه ورود و ساخت‌وساز را نمی‌داد، غفلت شد و عده‌ی با کاغذ‌هایی در دست ادعای مالکیت می‌کنند و صاحب موقوفه آن‌ها را به عنوان مالک نمی‌شناسد.

وی افزود: تمام سطح املاک مربوط به موقوفه در قطعه‌بندی‌ها بین مردم توزیع شده و شاهد این بودیم که در جریان اغتشاشات و در همان روز‌های اول، هرکسی که کاغذی در دست داشت اقدام به دیوارکشی کرد و ما تصاویر این اقدامات را در شورا در همان روز‌ها ارائه دادیم. ما در یک عملیات ۸۵ هکتار از اراضی را آزاد کردیم.

شهردار منطقه ۱۹ با اشاره به اینکه بالغ بر ۶۰ نفر از همکاران ما توسط مافیای ساخت‌وساز مورد ضرب‌وجرح قرار گرفتند افزود: با سنگ و نارنجک بار‌ها به عوامل شهرداری حمله شد البته اگر حضور ماموران انتظامی و فداکاری آن‌ها نبود، اوضاع بدتر هم می‌شد؛ تا این لحظه بالغ بر ۲۰ عملیات سنگین تخریب در منطقه با همکاری فراجا انجام شده است.

وی افزود: ما کلاه‌خود، سپر و لباس‌های خاص برای نیرو‌ها تهیه کرده بودیم چراکه برخورد‌ها به میدان جنگ تبدیل شده بود؛ در آخرین عملیات که ۴۰ روز پیش بود برای اینکه امنیت محدوده را تأمین کنیم ۲ هزار نفر نیروی انتظامی محدوده را محاصره کردند و یک ساعت و نیم درگیری ایجاد و ۲۰۰ نفر بازداشت شدند تا در وضعیت امن، تخریب آغاز شود.

فرهادی با تاکید بر اینکه قوه قهریه‌ای در شهرداری نداریم و امکانات یگان حفاظت محدود است، تصریح کرد: ۲۲ منطقه و سازمان و شرکت داریم که باید اقدامات روزانه خود را انجام دهند و حضور نیروی انتظامی گریزناپذیر است، اما نیروی انتظامی در آن روز‌ها اولویت بالاتری داشتند و باید به موضوعات اولویت دار پرداخته می‌شد و شرایطی وجود نداشت که نیرو‌ها در این محدوده متمرکز شوند.

وی افزود: حتی تمام کلانتری‌ها تخلیه و نیرو‌ها در محل‌هایی که پیش‌بینی شده بود مستقر شدند و در روز‌های اغتشاشات، مافیای ساخت و ساز غیرمجاز با قدرت نفوذ خود و در دسترس داشتن سیستم‌های خود باعث عدم هماهنگی و انسجام بین سیستم‌های ما می‌شدند.

فرهادی با بیان اینکه ۲۰ عملیات وسیع و ۱۶ عملیات موردی در مدت اخیر داشتیم که نیروی انتظامی و یگان حفاظت در این عملیات‌ها حضور داشتند، یادآور شد: ما یک نسخه از گزارش اقدامات به شهردار تهران، یک نسخه به شورا و یک نسخه به تمام نهاد‌های نظارتی ارسال کردیم. ما هر ماه حکم قضایی را تمدید و درخواست کردیم که مراجع قضایی، دادستانی تهران و دیگر مراجع در محل حضور یابند و شرایط را از نزدیک ببینند.

شهردار منطقه ۱۹ با اعلام اینکه گفتند ساخت و ساز‌ها را تخریب کنند و اگر پرسیدند بگویید که آقای ترکی گفته‌اند، اظهار کرد: در ۴۰ روز گذشته ما عملیاتی را انجام دادیم و قرار بود ۲ هزار نیرو با ۴۰ دستگاه ماشین‌آلات در کنار نیرو‌های یگان حفاظت حضور داشته باشند و مهدی عباسی؛ عضو شورای شهر تهران نیز نسبت به موضوع تذکر داد و به دنبال آن در محل حضور یافتیم تا تخریب صورت بگیرد.

وی افزود: تاکید ویژه سردار رادان و شهردار تهران بر این بود که موضوع بسیار مهم است و اگر این اتفاق بیفتد شاید نتوان بسیاری از مسائل را در تهران مدیریت کرد؛ لذا ما این ۲ هزار نیرو را به کار گرفتیم و در عین حال افراد اجاره‌ای توسط سودجویان با کفن در محل حضور یافتند و سنگ‌پرانی کردند. بخش دیگری نیز مردم بودند که به صورت ناآگاهانه در کنار سودجویان حضور پیدا می‌کردند. وقتی انشعابات متصل می‌شود مردم تصور می‌کنند که اگر غیرمجاز باشد انشعابی وجود نخواهد داشت.

فرهادی با بیان اینکه عملیات به دلیل مسائل امنیتی متوقف و به پس از سالروز رحلت امام (ره) موکول شد، گفت: این عملیات مجددا انجام و پس از درگیری‌ها، ۲۵ ساختمان بلندمرتبه تخریب و ۱۰ گود نیز پر شد. ما چهار محله هدف داشتیم و قرار بود عملیات بعدی در یکی دیگر از محلات انجام شود. این عملیات ۳۴ ساعت زمان برد و سختی‌های زیادی را به همراه داشت و تدبیر این بود که سرعت کار بالا برود و پیمانکارانی حضور یابند که با سرعت بیشتری امور را انجام دهند.

وی تاکید کرد: همین باعث شد که از شرکت‌هایی که تخصص امور را دارند، بهره بگیریم و برای اولین بار از این شرکت‌ها استمداد طلبیدیم و دو تا سه هفته با شرکت‌هایی مذاکره کردیم و شب قبل از تخریب اعلام کردند که مواد اولیه کافی نیست و مجدداً نیز گفتند که مواد اولیه روی مصالح بتنی تست نشده و همین باعث شد عملیات دو هفته به تعویق بیفتد.

به هیچ عنوان برای تخریب از مواد منفجره استفاده نکردیم

فرهادی با بیان اینکه عملیات به دو روز تعطیلی تهران برخورد کرد و به روز یکشنبه ۱۵ مرداد موکول شد، گفت: شورای تامین اعلام کرد که حق استفاده از موادی که صدا‌هایی تولید می‌کنند که رعب و وحشت را به دنبال خواهد داشت، وجود ندارد و هماهنگی‌ها برای ساختمان‌های بتنی ایجاد نشد. این اخباری که در شبکه‌های مجازی منتشر می‌شود صحیح نیست و ما به هیچ عنوان از مواد منفجره استفاده نکردیم و اجازه آن را به ما ندادند و اگر استفاده می‌کردیم از نوعی نبود که در فضای مجازی مطرح می‌شود و این موضوع کذب محض است.

شهردار منطقه ۱۹ با بیان اینکه صرفا به ما گفتند از مواد ترمیت برای تخریب سازه‌های فلزی استفاده شود که هیچ صدایی ندارد، گفت: عده‌ای افراد به صورت اجاره‌ای در محل مستقر شده بودند و تشخیص فرمانده این بود که به محله کناری برویم و آنجا، چون خلوت بود و سکونتی وجود نداشت، ترمیت‌گذاری را در ساختمان‌هایی که قابلیت داشتند انجام دادند تا پایه‌ها ذوب و ساختمان‌ها تخریب شوند.

وی افزود: تعدادی از این ساختمان‌ها ناایمن و متروپل‌های آینده تهران خواهند بود که جان تعداد زیادی از مردم را خواهد گرفت؛ ما به دنبال مظلوم‌نمایی نیستیم و علت اینکه چرا با ساخت آن برخورد نشد را اعلام کردیم.

فرهادی با بیان اینکه محور عملیات محور گل‌ها بود، تصریح کرد: ۲ طرف این دو کوچه ۶ متری یک ساختمان بتنی بود و پایین‌تر فضای خالی وجود داشت و پایه‌های این ساختمان را زدند که اگر لرزه‌ای اتفاق افتاد، به سمت قطعه خالی باشد و به دیگر ساختمان‌ها آسیب وارد نشود. چهار ساختمان فلزی دیگر در فضای خالی قرار داشتند. پایین دست این ساختمان، ساختمان‌های خالی بودند و به همین دلیل این ساختمان را تخریب کردیم و ضربه‌ای به ساختمان مجاور وارد شد و چهار ساختمان بعدی تحت تاثیر قرار گرفتند و، چون ساختمان ۹ طبقه بود از تعادل خارج و ستون پیچید و، چون فاصله از محل زیاد بود عده‌ای از همکاران نشسته و در حال استراحت بودند.

وی افزود: برخی گفتند که ما می‌آییم تا به رفع تخلف کمک کنیم. خوشبختانه تعداد زیادی که در فضای خالی بودند زمان پیچیدن ستون محل را تخلیه کردند و یک یا دو نفر نیز برای اینکه از محل خارج شوند، به ساختمان ۲ طبقه رفتند و ۲ نفر در همین حین مصدوم شدند.

فرهادی گفت: ۴ نفر نتوانستند از محل خارج شوند و زیر آوار ماندند، یکی از نیرو‌های حقوقی که در فضا حضور داشت و زیر آوار مانده بود که خوشبختانه از زیر آوار خارج شد.