آمار غم انگیز دبستانی‌های جامانده از تحصیل !

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در ارائه تازه‌ترین آمار از بازماندگان تحصیل، این تعداد را ۱۶۰هزار دانش‌آموز در مقطع ابتدایی بیان کرد.

عدد و رقمی که اگرچه در سایر اخبار بیش از این هم ذکر شده، اما به نظر رقم بزرگی است. تازه این ۱۶۰هزار نفر تنها برای مقطع ابتدایی است و ممکن است تعدادی هم باشند که هنوز شناسایی نشده‌اند.

روند افزایش ترک تحصیل طی ۵ سال

معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، روز گذشته این را هم گفت که «روند بازماندگی از تحصیل در پنج‌سال اخیر یکسان بوده است.» البته مرکز آمار، آمار دوسال تحصیلی قبل را طوری اعلام کرد که نشان می‌دهد، روند ترک تحصیل آن‌چنان که گفته می‌شود، ثابت نبوده و با افزایش همراه بوده است: «تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی، در فاصله سه دوره تحصیلی رو به افزایش بوده، چنان که در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع ابتدایی ۱۶۱هزار و ۸۶۷ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ به ۲۱۰هزار و ۲۲۱ نفر افزایش یافته است.» (منبع: فرارو)

تعداد دبستانی‌های جامانده

روی دیگر آمار جاماندگان از تحصیل در مقطع ابتدایی که روز گذشته یک مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد، آمار‌های دیگری است که در این زمینه وجود دارد؛ آمار‌هایی با اعداد و ارقامی هولناک که به معنای واقعی کلمه، لرزه به اندام هر ایرانی دلسوز می‌اندازد. در این باره، آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مربوط به ترک‌تحصیلی‌ها طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱ ما را با آمار‌هایی عجیب روبه‌رو می‌کند: «تعداد دانش‌آموزان ترک‌تحصیلی در سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ برابر با ۳۴۷هزارو ۲۰۳ نفر بوده که با کاهش ۲۲درصدی در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ به عدد ۲۷۰هزار و ۵۵۵ نفر رسیده است. این کاهش ۲۲درصدی مربوط به دوره دوم متوسطه است که در همین بازه زمانی مذکور، از ۱۹۹هزار نفر به ۴۵هزار نفر کاهش یافته است؛ اما در سوی دیگر، آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده دوره ابتدایی و متوسطه اول در بازه زمانی پیش‌گفته رو به رشد بوده، به‌نحوی که در دوره ابتدایی شاخص مذکور از ۷۸هزار نفر به ۹۹هزار نفر و دو دوره متوسطه اول از ۶۰هزار نفر به ۱۲۴هزار نفر افزایش یافته است. در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نیز آمار تارکان تحصیل با رشد ۳درصدی به ۲۷۹هزار و ۱۹ نفر رسید.»

عددی هولناک از کل ترک تحصیلی ها.

اما در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، یک عدد بیش از هر آماری روح را می‌خراشد؛ این‌که در این گزارش می‌خوانیم حدود یک میلیون نفر در مقاطع مختلف به دلایل متفاوت از تحصیل جا مانده‌اند: «تعداد کل افراد بازمانده از تحصیل در ســال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۴ برابر ۸۶۲.۷۷۷ نفر است که در سال تحصیلی۱۴۰۱-۱۴۰۰ با ۲۶ درصد رشـد به ۹۱۱ هزار و ۲۷۲ نفر افزایش یافته است.»

استان‌های دارای بیشترین ترک تحصیل

آن طور که قابل پیش‌بینی است، ۷۰درصد تارکان تحصیل مربوط به دهک‌های درآمدی پایین یک تا ۵ هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پنج استان سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، تهران، خوزسـتان و آذربایجان‌غربی دارای بیشترین فراوانی مطلق بازماندگان از تحصیل‌اند. همچنین اسـتان‌های سیسـتان و بلوچسـتان، خراسـان رضوی، خوزستان، آذربایجان‌غربی و کرمان نیز به ترتیب دارای بیشــترین آمار تارکان از تحصیل در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بوده‌اند.

غصه بزرگ استان دارای بیشترین ترک تحصیلی‌ها

هولناک مثل آمار ترک تحصیل/ ۱۶۰ هزار نفر از تحصیل در مقطع ابتدایی باز ماندندما برای بررسی موضوع ترک تحصیلی‌ها به سراغ یکی از نمایندگان شهرستان‌های سیستان و بلوچستان، به عنوان استان دارای بیشترین تعداد ترک تحصیلی‌ها رفتیم. اسماعیل حسین زهی، نماینده خاش، در این باره به دو مشکل اشاره می‌کند: هم‌اکنون ما در استان ۱۱ هزار معلم کم داریم و حدود ۱۵۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل. وزارت آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی می‌توانند با ارائه مجوز استخدام بومی‌گرایی به استان، بخشی از این مشکل را برطرف کنند. با وضعیت و روشی که آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی در پیش گرفته‌اند، سالیان زیاد زمان می‌برد که تعداد تارکان تحصیل در این استان کاهش یابد و به آمار نرمال برسد. از طرفی حدود ۶هزار نیروی حق‌التدریسی در استان داریم که سال‌ها مشغول کار هستند، به امید روزی که تعیین تکلیف شوند و به استخدام آموزش و پرورش درآیند.

«حسین زهی» به موضوع دیگری هم اشاره می‌کند: «نبود مدارس شبانه روزی در نقاط دارای ظرفیت، مشکل دیگری است که در ترک تحصیل دانش‌آموزان موثر است.»

راهکار وی، برای کاهش ترک تحصیل دانش آموزان این است: سازمان امور استخدامی باید مجوز استخدام بومی‌گرایی را از طریق ماده ۲۸ به آموزش و پرورش استان واگذار کند که با جذب معلم بومی، کمبود معلم برطرف شود. موضوع دوم هم افزایش مدارس شبانه روزی در روستا‌های مرکزی است. هم‌اکنون در بخش عشایر، مدرسه شبانه روزی نداریم که این به صورت طبیعی زمینه ترک تحصیل را تسهیل می‌کند؛ بنابراین معتقدم برای این که معضلات و آسیب‌های اجتماعی پس از ترک تحصیل هم پدید نیاید، ابتدا باید مشکل کمبود معلم برطرف شود و دولت باید یک‌بار برای همیشه مجوز استخدامی‌ها را برای جذب افراد بومی که سبب ماندگاری معلم در محل خود می‌شود، صادر کند.