پژوهشگران نخستین داروی خوراکی جهان را برای هدف قرار دادن نوعی از کلسترول ساختهاند که تاکنون غیرقابل درمان و عمدتاً ژنتیکی بوده و کنترل آن از طریق ورزش، رژیم غذایی یا سایر عوامل سبک زندگی دشوار است.
مطالعات نشان دادهاند که سطوح بالای لیپوپروتئین (a) به ویژه با وجود هایپرکلسترولمی خانوادگی که یک وضعیت ارثی است که با کلسترول بالا همراه است، احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش میدهد.
لیپوپروتئین (a) نوعی از کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) است که به عنوان «کلسترول بد» شناخته میشود، اما چسبندهتر است و خطر انسداد و تشکیل لختههای خون (آترواسکلروز) را در شریانها افزایش میدهد.
داروهای کاهش دهنده کلسترول معمولی تأثیر یکسانی بر لیپوپروتئین (a) ندارند و و به خاطر ژنتیکی بودن این بیماری کنترل لیپوپروتئین (a) از طریق رژیم غذایی، ورزش و سایر تغییرات سبک زندگی نیز دشوار است.
با توجه به اینکه در حال حاضر هیچ داروی تایید شدهای برای هدف قراردادن لیپوپروتئین (a) وجود ندارد، اما پژوهشگران دانشگاه موناش یک داروی خوراکی پیشگامانه را برای نخستین بار در جهان با نام مووالاپلین (muvalaplin) مورد آزمایش قراردادند که توانایی بدن را برای تشکیل لیپوپروتئین (a) مختل میکند.
استفان نیکولز، نویسنده ارشد این مطالعه با بیان اینکه درمان لیپوپروتئین (a) بالا به عنوان یک عامل خطرناک شناخته شده برای بیماریهای قلبی و عروقی غیر ممکن است گفت: در حال حاضر پزشکان هیچ ابزار مؤثری برای مقابله با آن ندارند و لیپوپروتئین (a) اساسا یک قاتل خاموش و بدون درمان است که داروی جدید ما میتواند این موضوع را تغییر دهد.
پژوهشگران این داروی جدید را بر روی ۱۱۴ شرکت کننده آزمایش کردند که ۸۹ نفر با مووالاپلین درمان شدند و به ۲۵ نفر دارونما داده شد.
این کارآزمایی در دو بخش انجام شد. بخش اول اثر تنها یک دوز مووالاپلین را در افزایشهای صعودی، از یک میلیگرم تا ۸۰۰ میلیگرم در شرکتکنندگان سالم با میانگین سنی ۲۹ سال ارزیابی کرد. بخش دوم تأثیر یک دوز روزانه را در افزایشهای صعودی از ۳۰ میلیگرم تا ۸۰۰ میلیگرم ارزیابی کرد که در ۱۴ روز توسط شرکت کنندگان سالمی که میانگین سنی آنها ۳۲ سال بود و سطوح پلاسمایی لیپوپروتئین (a) آنها افزایش یافته بود، مصرف شد.
در پایان این مطالعه کاهش ۶۴ تا ۶۵ درصدی لیپوپروتئین (a) در دوزهای ۱۰۰ میلیگرم یا بیشتر مشاهده شد که در روزهای ۱۴ و ۱۵ آزمایش اتفاق افتاد.
شایعترین عوارض جانبی در شرکت کنندگان گروه اول، سردرد (۳۳ درصد)، کمردرد (۱۳ درصد) و خستگی (۱۱ درصد) بود. عوارض جانبی در گروه دوم نیز شامل سردرد (۳۱ درصد)، اسهال (۲۰ درصد)، درد شکم (۱۵ درصد)، تهوع (۱۰ درصد) و خستگی (۱۰ درصد) بود. ضمن اینکه هیچ مورد مرگ یا عوارض جانبی جدی گزارش نشد.
بگفته محققان محدودیتهای این مطالعه شامل کوچک بودن این مطالعه و در مرحله اول بودن آن است. بطوری که برای تایید ایمنی و کارایی مووالاپلین باید این مطالعه کارآزماییهای بالینی بزرگتر و طولانیتر در جمعیتهای متنوعتر، از جمله آنهایی که بیماری قلبی و عروقی دارند، انجام شود. همچنین شرکت کنندگان در این مطالعه، سطح کم تا متوسط لیپوپروتئین (a) داشتند، در حالی که مخاطبان هدف این دارو افرادی با سطوح بالای لیپوپروتئین (a) هستند.
اما با این شرایط مووالاپلین تاکنون به عنواننخستین داروی خوراکی که به طور خاص برای کاهش سطح لیپوپروتئین (a) توسعه یافته است، یک داروی امیدوارکننده نشان داده است.
نیکولز یکی از پژوهشگران تولید این دارو را امیدوار کنند دانست و گفت: این دارو از چند جهت، تغییر دهنده بازی است. ما نه تنها گزینهای برای کاهش یک نوع کلسترول بد داریم، بلکه میتوانیم آن را به شکل یک قرص خوراکی تحویل دهیم، به این معنی که برای بیماران در دسترستر خواهد بود.
نتیجه این مطالعه به طور تخصصی و کامل در مجله JAMA Network منتشر شده است.