واقعیتی عجیب دربارۀ «شیر یا خط» که نمی‌دانستید

در بعضی از ورزش‌ها مثل فوتبال داوران با پرتاب سکه یا همان «شیر یا خط» تعیین می‌کنند که چه کسی در مورد شرایط اولیۀ بازی تصمیم بگیرد. شاید این به نظر منصفانه بیاید، چون ما تصورمان این است که احتمال افتادن سکه به هر کدام از طرف‌هایش ۵۰/۵۰ است.

اما گروهی از محققان اخیرا با یک بررسی آماری به این نتیجه رسیده‌اند که واقعیت کمی متفاوت با این تصور است. طبق نتیجه‌گیری آن‌ها شما می‌توانید تا اندازۀ کمی این احتمال را به نفع خودتان تغییر بدهید. این تحقیق توسط ریاضیدانی آمریکایی به نام پرسی دیاکُنیس هدایت شده است.

طبق مدل آماری دیاکنیس، وقتی شما سکه را موقع پرتاب کردن به یک روی آن قرار می‌دهید، همین امر باعث می‌شود که تعداد دفعاتی که سکه در هوا به این رویش می‌چرخد بیشتر باشد و به همین دلیل شانس افتادن سکه به همان رویی که از ابتدا به سمت بالا بوده اندکی بیشتر باشد.

پرسی داکنیس ریاضیدانی است که هدایت این تحقیق را به عهده داشته است.

گروهی که تحت هدایت دیاکنیس این موضوع را به صورت عملی آزمایش می‌کردند، ۴۸ نفر بودند که ۴۶ نوع سکۀ متفاوت را در مدت ۱۲ ساعت بیش از ۳۵۰ هزار بار بالا انداختند. نتیجۀ تحقیق مطابق با مدل آماری دیاکنیس بود؛ یعنی در نزدیک به ۵۱ درصد موارد، سکه به همان رویی به زمین افتاد که از ابتدا رو به بالا نگه داشته شده بود.

نکات دیگری نیز در این تحقیق آشکار شد؛ مثلا محققان دریافتند که شانس افتادن سکه به همان رو، در افراد مختلف تا حدی متفاوت است. بعضی افراد موارد بیشتری از افتادن سکه به همان رو را ثبت کردند و بعضی‌ها کمتر.

البته وقتی تفاوت احتمالات تا این حد اندک باشد، قطعا نمی‌توان آن را در یک یا چند مورد تشخیص داد، اما وقتی تعداد دفعات بالا می‌رود این اختلاف خودش را نشان می‌دهد.