چرا غیرسیگاری‌ها به سرطان ریه مبتلا می‌شوند؟

سرطان ریه در زنان زیر ۵۵ سال بیشتر از مردان همسن است. زنان غیرسیگاری بیشتر از مردان غیرسیگاری به بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) مبتلا می‌شوند و در میان بزرگسالان، آسم عمدتاً یک بیماری زنانه است.

تفاوت جنسی آشکاری در بیماری‌های ریوی وجود دارد و اغلب این به نفع زنان نیست و تشخیص این تغییرات برای درمان بیماری‌های ریوی امری نادر است.

مانند بیماری قلبی، به نظر می‌رسد که پزشکان مشکلات ریوی را در زنان تشخیص نمی‌دهند و دلیل اصلی آن این است که آن‌ها تمایل دارند برخی از بیماری‌های جدی ریوی را به عنوان مشکلات مردانه در نظر بگیرند.

دکتر جیمی گارفیلد، متخصص ریه مداخله‌ای می‌گوید: «زن‌ها ممکن است دقیقاً با علائم مشابه مردان به وزشک مراجعه کنند و پزشکان متوجه نمی‌شوند که وضعیت آن‌ها مربوط به بیماری ریوی است.»

دکتر گارفیلد می‌گوید یک نتیجه این است که زنان اغلب در مراحل پیشرفته تری از بیماری ریوی نسبت به مردان تشخیص داده می‌شوند؛ به طور کلی، هر چه یک بیماری زودتر تشخیص داده شود، درمان موفقیت آمیزتر است.

سلامت ریه در دختران
تفاوت‌های جنسی در بدن ما خیلی زود شروع می‌شود. «دختران زودتر از پسر‌ها راه می‌روند. زودتر حرف می‌زنند. آن‌ها سریعتر رشد می‌کنند که در داخل رحم نیز صادق است»

طبق گزارشی در Nature: Pediatric Research، در دو ماه آخر بارداری زنان، دختران از نظر رشد ریه حدود یک هفته از پسران جلوتر هستند. دکتر لاون می‌گوید: برای نوزاد نارس، «تفاوت بلوغ چند روزه می‌تواند به معنای تفاوت بین داشتن و نداشتن عوارض ریوی بزرگ باشد».

این رشد سریع که دختران دارند دلیل اصلی برتری آن‌ها نسبت به پسران تازه متولد شده است.

احتمال اینکه نوزادان پسر زودتر از موعد به دنیا بیایند، بیشتر است و حتی در همان سن حاملگی، احتمال مرگ پسران در اثر زایمان زودرس، به ویژه در اثر عوارض شدید ریوی، بیشتر است.

دکتر لاون می‌گوید: «نوزادان پسر نارس که زنده می‌مانند، بیشتر در معرض ناتوانی طولانی مدت از جمله بیماری مزمن ریوی هستند. ریه‌های هر دو جنس حاوی گیرنده‌های هورمون‌های جنسی هستند و این گیرنده‌ها در خطر مرگ و بیماری ریوی نقش دارند. هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون می‌توانند مانع تولید سورفکتانت شوند؛ ترکیبی از چربی، پروتئین و کربوهیدرات است که از چسبیدن راه‌های هوایی کوچک جلوگیری می‌کند و هورمون‌های زنانه مانند استروژن باعث تولید سورفکتانت می‌شود. در نوزادان، کمبود سورفکتانت باعث مشکلات جدی ریوی می‌شود. (با این حال، عوارض ریوی اولیه نوزادان عمدتاً به دلیل عدم بلوغ است)»

مانوئلا سرناداس، مدیر ریه زنان می‌گوید: «در هنگام تولد، پسران یک مزیت ریوی نسبت به دختران دارند و این مزیت در طول زندگی آن‌ها ادامه دارد؛ ریه‌ها و راه‌های هوایی آن‌ها بزرگتر هستند. حجم ریه زنان بالغ حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد کمتر از مردان با قد و سن برابر است و حتی زمانی که اندازه ریه‌ها یکسان است، زنان راه‌های هوایی باریک تری نسبت به مردان دارند. این به این معنی است که زنان بافت کمتری دارند که می‌تواند در صورت آسیب دیدن قسمت‌هایی از ریه‌ها توسط آسم، سرطان ریه و COPD عمل کند و کارآمد باشد.»

بین آسم و هورمون‌ها ارتباط وجود دارد
ملانی کارور، افسر ارشد در بنیاد آسم و آلرژی، می‌گوید: «ده درصد از زنان بالغ آمریکایی در حال حاضر مبتلا به آسم هستند، بیماری مزمنی که باعث می‌شود راه‌های هوایی شما ملتهب شود و منجر به تنگی نفس، خس‌خس سینه، سفت شدن قفسه سینه و سرفه شود.»

اگر شما یکی از آن‌ها هستید، زندگی روزمره شما بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌کنید تحت تاثیر هورمون‌های جنسی شما قرار گرفته است. برای مثال:

در دوران کودکی: پسران بیشتر از دختران به آسم مبتلا می‌شوند، اما پس از بلوغ، دختران از پسران پیشی می‌گیرند.

دخترانی که در سنین پایین پریود می‌شوند: دو برابر بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به آسم در دوران بلوغ هستند.

زنان بالغ: در مقایسه با مردان دو برابر بیشتر در معرض خطر آسم شدید، بستری شدن در اورژانس و دو برابر بیشتر در خطر بستری شدن در بیمارستان و مرگ قرار دارند.

از بین زنان مبتلا به آسم: ۳۰ تا ۴۰ درصد علائم آن‌ها قبل یا در طول قاعدگی افزایشپیدا می‌کند.

مادران: احتمال ابتلا به آسم در مادرانی که تعداد زیادی فرزند داشته اند بیشتر است.

پس از یائسگی: میزان آسم در زنان افزایش می‌یابد، اگرچه در مردان با افزایش سن افزایش می‌یابد.

به همین دلیل هورمون‌های جنسی بر این تغییرات چرخه زندگی تأثیر می‌گذارند: «به نظر می‌رسد آندروژن‌هایی مانند تستوسترون دارای خواص ضدالتهابی هستند و هورمون‌های جنسی زنانه، به‌ویژه استروژن، پیش‌التهاب‌کننده هستند.»

در پسران، فراوانی و شدت آسم کاهش می‌یابد، زیرا آن‌ها با هورمون‌های مردانه پر می‌شوند که ممکن است التهاب ریه را در دوران بلوغ کاهش دهند، اما قرار گرفتن در معرض هورمون‌های زنانه در دختران به طور همزمان اثر معکوس دارد. دختران و زنانی که برای مدت طولانی در معرض هورمون‌های زنانه قرار دارند، مانند دخترانی که زود پریود می‌شوند و زنانی که چندین نوزاد داشته اند، مستعد ابتلا به حملات آسم هستند. دکتر زین می‌گوید یکی از عوامل زیادی که توضیح می‌دهد چرا حملات آسم برای برخی از زنان در حوالی دوره‌های قاعدگی‌شان بدتر می‌شود، تأثیر هورمون زنانه پروژسترون بر روی مو‌ها (سیلیا) است که مخاط را از ریه‌ها خارج می‌کند. مقادیر زیاد پروژسترون در طول قاعدگی سرعت ضربان مژک‌ها را کاهش می‌دهد و منجر به مسدود شدن راه‌های هوایی با مخاط می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند.

افرادی که سیگار می‌کشند
اگر زنان در حال حاضر سیگار می‌کشیدند یا در گذشته سابقه مصرف دخانیات داشتند، احتمال ابتلای آن‌ها به آسم بیشتر از مردان مشابه است. مارا آنتونوف، دانشیار بخش جراحی قفسه سینه و قلب و عروق در مرکز سرطان اندرسون MD دانشگاه تگزاس، خاطرنشان می‌کند: «به طور مشابه، زنان پس از قرار گرفتن (حتی در مقادیر کمتر) در معرض تنباکو و در سنین پایین‌تر از مردان به سرطان ریه مبتلا می‌شوند.»

دکتر سرناداس حدس می‌زند که سیگار به زنان ضربه می‌زند «احتمالاً به این دلیل که راه‌های هوایی کوچک‌تری نسبت به مردان دارند، یا دود را به‌دلیل هورمون‌هایشان متفاوت متابولیسم می‌کنند، یا ممکن است پاسخ‌های التهابی متفاوتی داشته باشند.

به گفته دکتر آنتونوف، سرطان ریه در میان کسانی که هرگز سیگار نکشیده اند، کمتر شایع است، اما با این حال، ۳۰ درصد از مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در میان زنان در بین افراد غیرسیگاری اتفاق می‌افتد.

چرا افراد غیرسیگاری به سرطان ریه مبتلا می‌شوند؟
افراد ممکن است در معرض صد‌ها ماده سرطان زا از جمله دود دست دوم، آلودگی هوا، رادون (گاز رادیواکتیو موجود در خاک) و سایر مواد شیمیایی قرار بگیرند و افراد غیرسیگاری ممکن است آسیب پذیری ژنتیکی داشته باشند.

اما کارشناسان دقیقاً نمی‌دانند که چرا زنان غیرسیگاری بیشتر از مردان غیرسیگاری در معرض خطر هستند.

چگونه از تشخیص اشتباه جلوگیری کنیم؟
سرطان ریه و COPD مدت‌هاست که به عنوان بیماری‌های مردان مسن در نظر گرفته می‌شود و این یکی از دلایلی است که پزشکان ممکن است از بررسی دقیق زنانی که با سرفه، مشکل در تنفس و علائم مشابه در مطب خود حاضر می‌شوند غفلت کنند.

COPD یک اصطلاح کلی برای بیماری‌های ریوی (از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن) است که جریان هوا را مسدود کرده و در تنفس اختلال ایجاد می‌کند.

دکتر گارفیلد خاطرنشان می‌کند: «زنان کمتر از نظر سرطان ریه و COPD غربالگری می‌شوند.» علاوه بر این، دکتر سرناداس می‌گوید: «ممکن است پزشکان تشخیص ندهند که زنان سیگاری در معرض خطر بالاتری هستند.»
‌
می‌لین ویلگوس، متخصص ریه در UCLA، می‌گوید: «تحقیقات نشان داده است که پزشکان نسبت به تشخیص مردان مبتلا به COPD و زنان مبتلا به آسم، و عدم استفاده از اسپیرومتری برای زنان، تعصب دارند. تست اسپیرومتری میزان هوا را که می‌توانید به داخل فرستاده و خارج کنید و همچنین سرعت خارج کردن هوا را اندازه گیری می‌کند.

دکتر سرناداس می‌گوید، آمفیزم در زنان کمتر از مردان با اختلال عملکرد ریوی مشابه تشخیص داده می‌شود.

او توضیح می‌دهد: «معیار‌های گسترده برای زنان و بیماران سیاه‌پوست بسیار مهم است، زیرا این گروه‌ها پس از قرار گرفتن در معرض کمتر با تنباکو نسبت به مردان سفیدپوست و در سنین پایین‌تر از آن‌ها تمایل به ابتلا به سرطان ریه دارند. هنگامی که سرطان ریه در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود، شانس درمان بیشتر است و درمان تهاجمی کمتری مورد نیاز است»

دکتر سرناداس خاطرنشان می‌کند: «در میان سیگاری‌ها و سیگاری‌های سابق که سی تی اسکن برای غربالگری دریافت می‌کنند، ۳۳ درصد کاهش مرگ و میر برای زنان، در مقابل ۲۴ درصد برای مردان وجود دارد.»

از آنجایی که غربالگری فقط برای افرادی که در حال حاضر سیگار می‌کشند یا در ۱۵ سال گذشته آن را ترک کرده‌اند (و همچنین برای افرادی که معیار‌های سنی دارند) توصیه می‌شود، یک نتیجه این است که در ۶۲ درصد از افراد غیرسیگاری مبتلا به سرطان ریه، در مرحله چهارم (پیشرفته‌ترین مرحله) تشخیص داده می‌شود. همین امر در مورد تنها ۴۹ درصد از افراد سیگاری صادق است.

دکتر آنتونوف می‌گوید: «به خوبی ثابت شده است که کار و تشخیص برای زنان جوان‌تری که غیرسیگاری هستند، اغلب زمانی که علائمی دارند که ممکن است با سرطان ریه سازگار باشد، به تعویق می‌افتد.».

اما حتی زنانی که سیگار می‌کشند ممکن است وقتی با مشکلات تنفسی به پزشک مراجعه می‌کنند جدی گرفته نشوند. دکتر گارفیلد می‌گوید: «ممکن است به زنان گفته شود که مضطرب هستند و دچار حمله پانیک می‌شوند.»

دکتر سرناداس خاطرنشان می‌کند که علائم آنها، مانند خستگی، ممکن است نامحسوس‌تر باشد. اگر سیگار می‌کشید، حتماً با پزشک خود در مورد غربالگری ریه صحبت کنید. علاوه بر این، هر گونه سابقه مشکلات ریوی را در بستگان خود ذکر کنید. افراد غیرسیگاری با سابقه خانوادگی سرطان ریه بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

دکتر گارفیلد می‌گوید: «برای هر چیزی که بیشترین تماس را با آن دارید، یک بیماری ریوی وجود دارد. آیا زیاد نان می‌پزید؟ شما در معرض آرد هستید. آیا اغلب با رنگ روغن نقاشی می‌کنید؟ بخار آن‌ها می‌تواند به ریه‌های شما آسیب برساند. آلودگی هوا در محل زندگی شما چگونه است؟ آیا در منطقه‌ای هستید که آتش سوزی‌های زیادی دارد؟ آیا سیگار یا ماری جوانا می‌کشید؟ همه این‌ها ممکن است منجر به بیماری‌های ریوی شود.»

دکتر گارفیلد می‌گوید: «هدف این است که شما به طور واضح با پزشکان خود در مورد تمام علائم، قرار گرفتن در معرض مواد و خطرات خود ارتباط برقرار کنید. تشخیص بیماری‌های ریوی باید به موقع انجام شود.»

نکات ساده برای محافظت از ریه‌ها
شما نمی‌توانید کار زیادی برای تغییر ژن‌ها یا هورمون‌های خود انجام دهید، اما می‌توانید احتمال ابتلا یا بدتر شدن یک بیماری ریوی را کاهش دهید.

خانه خود را برای رادون آزمایش کنید
این گاز رادیواکتیو طبیعی است که وقتی فلزات رادیواکتیو مانند اورانیوم در خاک تجزیه می‌شوند، تشکیل می‌شود. از طریق شکاف دیوار‌ها و پایه‌ها وارد خانه‌ها می‌شود و گاهی در آب چاه نیز یافت می‌شود. رادون سومین عامل سرطان ریه است (بعد از سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم) و قرار گرفتن در معرض آن خطر بسیار بیشتری برای افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری دارد.

وزن سالم را حفظ کنید
دکتر سرناداس می‌گوید زنان چاق بیشتر از مردان چاق به آسم مبتلا می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که چربی شکم با عملکرد ضعیف ریه‌ها مرتبط است، احتمالاً به این دلیل که التهاب را افزایش می‌دهد.

سیگار را ترک کنید
از آنجایی که دود دست دوم نیز می‌تواند باعث بیماری ریوی شود، اجازه ندهید افراد در خانه یا محل کار شما یا هر جای نزدیک شما سیگار بکشند.

ماسک بزنید
حتی اگر احکام COVID برداشته شده باشد، ماسک می‌تواند انتخاب عاقلانه‌ای باشد. در طول همه گیری، شعله‌های COPD و آسم به شدت کاهش یافت، احتمالاً به دلیل فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک. این امر به ویژه در صورت ابتلا به بیماری مزمن ریوی مهم است.

ورزش کنید
دکتر ویلگاس می‌گوید: «هر گونه تمرین هوازی، حتی فقط پیاده روی، ریه‌های شما را تقویت می‌کند.»

پنجره‌ها را باز کنید
هنگام استفاده از محصولات پاک کننده خانه یا نقاشی، هوا را در حرکت نگه دارید، اما زمانی که آلودگی بیرون شدید است، آن‌ها را ببندید.

میوه و سبزیجات بیشتری بخورید
انجمن سرطان آمریکا می‌گوید: «برخی شواهد نشان می‌دهند که رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات ممکن است به محافظت در برابر سرطان ریه در افراد سیگاری و غیر سیگاری کمک کند.»

در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید

• تنگی نفس
• سرفه‌ای که متوقف نمی‌شود
• عفونت تنفسی که با آنتی بیوتیک بهبود نمی‌یابد
• خس خس سینه
• در هنگام ورزش یا فعالیت‌های دیگر خود را دچار مشکل تنفسی کنید
• درد قفسه سینه
• خون سرفه کردن
• کاهش وزن ناخواسته