میان وعده‌های هیجان انگیز و سالم برای دانش آموزان در مدرسه

تغذیه به عنوان شاه کلید تندرستی و سالم بودن جسم و روح افراد از اهمیت زیادی برخوردار است، اما کودکان و نوجوانان به دلیل شرایط جسمی خاص خود و در مسیر رشد قرار داشتن، نیازمند تغذیه مناسبت‌تر به ویژه در روز‌هایی که در مدرسه بسر می‌برند هستند.

این روز‌ها روز‌های درس و بحث چند میلیونی کودکان و نوجوانان این مرزوبوم در هزاران مدرسه کل کشور است؛ همان‌هایی که با هزاران امید و آرزو روانه سنگر علم و دانش شده‌اند تا بتوانند با علم اندوزی، آینده بهتر و روشن تری را برای خود رقم زنند. کودکان و نوجوانان به علت اینکه بیشترشان در سنین رشد قرار دارند توجه به نوع تغذیه و خورد و خوراک آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است.

همچنین با توجه به اینکه این افراد روزانه نیمی از روز را در مدرسه می‌گذرانند و انرژی جسمی و ذهنی شان در حد بالایی صرف می‌شود نیازمند استفاده از مواد غذایی مناسب برای کسب انرژی از دست رفته هستند. در این میان متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها به دلائل مختلف از دادن میان وعده‌های مناسب و مقوی به فرزندان خود در زمان مدرسه سرباز می‌زنند و با دادن مبلغی پول تو جیبی و احاله کردن آن‌ها به بوفه مدرسه یا مغازه‌های مسیر مدرسه، تهیه مواد غذایی و تامین نیاز غذایی دلبندشان را به این مراکز محول کرده‌اند.

این در شرایطی است که غالب دانش‌آموزان تمایل به خوردن مواد غذایی دارند که فقط ظاهر بزک کرده بسته بندی آنهاست که فریبنده و زیباست، اما محتوای این بسته‌های به اصطلاح غذایی فاقد کمترین سود و ارزش غذایی است.

در گزارش پیشرو با توجه به اهمیت مصرف مواد غذایی مناسب و میان وعده‌های با ارزش غذایی بالا توسط دانش‌آموزان در طول ساعات حضور در مدرسه، شما را با این مواد غذایی بیشتر آشنا می‌کنیم.

گرچه همواره درباره مضرات مواد غذایی، چون پفک، چیپس، انواع تنقلات و ساندویچ‌های سرد صحبت شده است، اما این میان وعده‌ها از میان وعده‌های پرطرفدار در میان دانش‌آموزان هستند. با این وجود در سال‌های اخیر برنامه‌های وزارت بهداشت به سمتی حرکت کرده است که در بوفه مدارس میان وعده‌هایی با ارزش غذایی بالا در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد. به این ترتیب نه تنها آن‌ها مواد مغذی و سالم و مورد نیاز خود را دریافت خواهند کرد، بلکه دانش‌آموزان آموزش می‌بینند که در سال‌های آتی به عنوان فردی بزرگسال نیز مواد غذایی سالم مصرف کنند.

این میان وعده‌ها شامل هفت گروه خشکبار، خرما و انواع مغز‌ها و دانه‌ها (از نوع کم نمک)، شیر و فرآورده‌های آن، نوشیدنی، میوه، بیسکویت، کیک وکلوچه، لقمه سالم، و غذا‌های پخته می‌شوند که در مورد هر کدام، کمیت و کیفیت آن باید در نظر گرفته شود.

یادمان باشد میان وعده‌های دانش‌آموزان باید حداقل ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری انرژی داشته باشند که علاوه بر سه وعده غذایی اصلی مصرف شوند. از آن جایی که این کودکان در روز‌هایی که در مدرسه هستند، باید این نیاز را از طریق خرید مواد خوراکی در مدرسه تامین کنند؛ بنابراین باید هم مکان عرضه میان وعده و هم خود مواد خوراکی دارای شرایط بهداشتی باشند تا سلامت دانش‌آموزان حفظ شود و ارتقا یابد.

چه نوع خشکباری می‌تواند میان وعده باشد

خشکبار‌هایی مثل توت خشک، انجیرخشک، انواع برگه‌ها خرما، کشمش (انواع میوه‌های خشک، انواع مغز‌ها ودانه‌ها) گردو، بادام، بادام زمینی، فندق، بادام هندی، پسته، کنجد، مغز تخمه‌ها، نخودچی، برنجک، گندم برشته شده همگی می‌توانند در زمره خشکبار مفید تلقی شوند، اما این نکته ضروری است که ارائه این نوع خشکبار باید به نحوی باشد که همگی بسته بندی شده و داری مجوز‌های و برچسب بهداشتی لازم باشند. در عین حال باید توجه داشت که میزان نمک بکار رفته در این نوع مغز‌ها باید بسیار پایین بوده و شرایط استاندارد غذایی در مورد آن لحاظ شود.

شیر و دو غ بدون گاز، میان وعده‌های سالم

شیرو فرآورده‌های آن نیز در زمره یکی از بهترین میان وعده‌ها قرار دارند. به خصوص انواع ماست، انواع شیر، پنیر (به جز پنیر خامه ای) و بستنی می‌تواند در زمره یکی از بهترین میان وعده‌ها باشد. البته باید در نظر گرفت که همه فرآورده‌ها باید پاستوریزه و یا استریلیزه استفاده شود و ترجیحا از نوع کم چرب (۲.۵ درصد یا کمتر) باشد. بخصوص بهتر است که شیر به صورت ساده یا ساده غنی شده باشد (با ویتامین D یا کلسیم)، اما شیر‌های طعم دار مثل شیر کاکائو و شیر قهوه و. را نیز می‌توان مصرف کرد.

در عین حال باید در نظر گرفت که بستنی یخی و فر آورده‌های، چون یخمک شامل میان وعده سالم نمی‌شوند، اما در مورد نوشیدنی‌های دیگر جز شیر باید گفت که دوغ یکی از بهترین نوشیدنی‌ها به جای نوشابه برای میان وعده محسوب می‌شود، البته این دوغ باید بدون گاز صنعتی باشد. همچنین برای رفع تشنگی می‌توان از آب‌های معدنی نیز استفاده برد.

میوه‌ها، گل سر سبد میان وعده‌ها

میوه‌ها می‌توانند یکی از انواع میان وعده‌های مفید باشند که با وجود فیبر و ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند بخشی از نیاز‌های تغذیه‌ای کودکان را برطرف کنند.

لطفا بیسکویت، کیک وکلوچه را برای فرزندتان ممنوع کنید

بسکوییت‌ها، کیک و کلوچه، چه سنتی و چه صنعتی از دیگر میان وعده‌هایی هستند که ارزش غذایی بسیار کمی دارند؛ به طوری که یک کودک و دانش‌آموز با خوردن آنها، با بالارفتن قند خون و سیری کاذب روبرو شده، اما این حالت ناپایدار بوده و فرد را دچار ضعف و گرسنگی می‌کند.

البته اگر به هر دلیلی مجبور می‌شوید تا از این خوردنی‌ها برای فرزندتان تهیه کنید باید به نکاتی توجه داشته باشید.

 در مورد بسکوئیت‌ها باید توجه داشت که آن‌ها ترجیحا از نوع سبوس دار بوده، بدون کرم باشد. در مورد کیک وکلوچه نیز نوع غنی شده با ریز مغذی‌ها مثل آهن، روی و ویتامین آ باش؛ ضمن اینکه همه این مواد باید با روغن حاوی اسید چرب، اسیدچرب ترانس زیر ۵ درصد تهیه شده و دارای پروانه ساخت از وزارت بهداشت باشند و به تاریخ مصرف آن‌ها نیز حتماً توجه شود.

دانش‌آموزان را با لقمه‌های سالم آشتی دهید

 نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ و گوجه فرنگی، نان و پنیر و خیار، نان و پنیر و گوجه فرنگی، نان و کره و عسل می‌تواند میان وعده‌های سالمی باشد که نیاز‌های تغذیه‌ای را در مدارس به خوبی مرتفع کند.

باید توجه داشت که این لقمه‌ها در بوفه‌های مدارس باید به شکل تک نفره بسته بندی شده و سبزیجات به کار رفته در داخل آن‌ها کاملا شسته شده و ضد عفونی و گند زدائی شده باشند. همچنین تخم مرغ‌های بکار رفته در این لقمه‌ها باید آب پزو سفت تهیه شده باشند و پنیر آن‌ها نیز پاستوریزه کم چرب و کم نمک باشد.

همچنین یادمان باشد که نان‌های به کار رفته در این لقمه‌ها هم جایگاه تغذیه‌ای ویژه خود را دارند. توصیه می‌شود از نان‌های سفید که فاقد سبوس هستند و ارزش غذایی کمی دارند کمتر استفاده شود و به جای آن از انواع نان سبوس دار مثل سنگک و نان‌های حجیم و نیمه حجیم صنعتی از نوع سبوس دار و یا همراه با انواع مغز‌ها (تخم آفتابگردان، کنجد، کدو و ...) و یا تهیه شده از آرد کامل گندم و غنی شده استفاده شود.

توزیع غذا‌های پخته و سالم؛ گزینه‌ای ایده آل

برخی از کودکان تمایلی به خوردن غذای پخته برای میان وعده‌های خود دارند و از آن استقبال می‌کنند. این نوع غذا‌ها نیز از جمله مواد غذایی هستند که به عنوان میان وعده‌هایی سالم معرفی شده‌اند که از جمله انواع آش و سوپ، لوبیا، عدس و حلیم از این نوع غذا‌ها هستند که باید در ارائه آن‌ها به این نکته توجه شود که همه آن‌ها کمک نمک و کم چرب باشند. در عین حال غذایی، چون شله زرد، فرنی، شیربرنج و سمنو نیز در بوفه‌های مدارس قابل ارائه هستند که همه کم شیرین وکم چرب هستند.

در عین حال باید به شرایط آماده سازی و نگهداری این غذا‌ها نیز توجه داشت. از جمله اینکه پخت این غذا‌ها باید به صورت روزانه و در شرایط کاملا بهداشتی صورت گیرد. نکات بهداشتی باید مطابق با آیین نامه بهداشت محیط مدارس بوده و ارائه غذا در ظروف یک بار مصرف مخصوص مواد غذایی داغ با پایه گیاهی صورت گیرد 

توزیع غذا به صورت کاملا داغ انجام شود و تفاوت‌های فرهنگی دانش آموزان نیز در برنامه غذایی رعایت شود. این نوع مواد آماده باید بلافاصله بعد از پخت توزیع و ارائه شوند.