کمک هوش مصنوعی به تشخیص سرطان‌های پستان و ریه

 رویداد «هوش مصنوعی و سلامت» با محوریت دستیار هوشمند خودمراقبتی بیمار، ۱۷ آبان ماه در مرکز بین‌المللی همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد.

دانشگاه علوم پزشکی ایران مجری این طرح و وزارت بهداشت، مرکز ملی فضای مجازی، معاونت علمی ریاست جمهوی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، کمیسیون بهداشت مجلس، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه تهران از بانیان برگزاری این رویداد بودند. موضوع این رویداد، ارائه طرح‌هایی مرتبط با بحث دستیار هوشمند خود مراقبتی (Self-care Smart Assistant) یا به عبارت دقیق‌تر، دستیار هوش مصنوعی مرتبط با مراقبت از خود است. دستیار خود مراقبتی، نوعی نرم‌افزار یا دستگاه بهره‌برداری از هوش مصنوعی است که به افراد در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شخصی کمک می‌کند. این سیستم‌ها، اطلاعات شخصی را دریافت می‌کنند و سپس توصیه‌ها و راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌دهند تا به افراد در مدیریت بهتر سلامت فیزیکی و روحی-روانی آن‌ها کمک کنند. در این رویداد، تیم‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، ایده‌های خود در حوزه هوش مصنوعی سلامت را طی مدت ۱۰ دقیقه در برابر داوران ارائه کردند.

مصطفی قانعی، دبیر ستاد اقتصاد دانش بنیان سلامت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، بحث خود را با این نکته آغاز کرد که معاونت علمی به چه شیوه‌ای می‌تواند در بحث هوش مصنوعی و سلامت ورود کرده و چه انتظاری خواهد داشت؟ به باور او، هماهنگی بین بخشی‌ای که در جریان عملیاتی سازی رویداد «هوش مصنوعی و سلامت» مورد انتظار بود، تا حد قابل توجهی محقق شده است و این رویداد با محوریت خودمراقبتی هوشمند می‌تواند بستری برای تحقق این ایده باشد.

وی ادامه داد: «بر اساس آمارها، نرخ مرکب رشد سالانه بازار سلامت الکترونیک در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۸۶.۴ میلیارد دلار بوده که به ۵۰۴.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید و در این میان، سهم اصلی بازار الکترونیک در سال ۲۰۱۸ متعلق به آمریکا بوده و سهم بریتانیا در بازار سلامت تا ۲۰۲۵ به ۲۸.۳ میلیارد دلار خواهد رسید. همچنین، درآمد کشور ژاپن از حوزه سلامت الکترونیک تا سال ۲۰۲۵ به ۲۷.۴ میلیارد دلار خواهد رسید.»

دبیر ستاد اقتصاد دانش بنیان سلامت با بیان اینکه عدد بزرگی در بازار سلامت الکترونیکی وجود دارد که سهم ایران در این بازار عدد جدی‌ای نیست گفت: «پرسش مهمی که امروز باید در برابر خود قرار دهیم این است که چرا نباید سهم قابل توجهی در این حوزه داشته‌باشیم و چگونه می‌توان به این فضا ورود کرد؟» به زعم قانعی، شرکت‌های دانش‌بنیانی که در حوزه سلامت الکترونیک ورود می‌کنند، باید به چهار نکته توجه داشته باشند؛ نخست آنکه، خروجی مطلوب برای ما جامعه سالم، فرد سالم و جمعیت سالم است. دوم اینکه، آنچه تولید می‌کنند باید قابل استفاده، مورد اعتماد، پایدار، ایمن، اخلاقی و موثر باشد. سوم، مدلی که پیاده می‌کنند باید مردم محور و تقاضامحور بوده و از دسترسی گسترده و یکپارچگی لازم برخوردار باشد. از دیگر نکات قابل توجه، مدیریت ریسک، کیفیت و همچنین محرمانگی در عین شفافیت اطلاعات است، چون اطلاعاتی که اغلب در فضای مجازی نشر داده می‌شود، مبتنی بر شواهد نیست و این عدم صحت مسائلی را ایجاد می‌کند. از این رو، طرحی که در حوزه هوش مصنوعی و سلامت نهایی می‌شود باید از این چهار دسته ویژگی و مختصات برخوردار باشد.

وی ادامه داد: «سهم بالایی از بیماری‌ها به سبک زندگی افراد بر می‌گردد؛ بی‌تحرکی، تغذیه نامناسب، اختلال خواب و سیگار از جدی‌ترین دلایل بروز بیماری‌های غیر واگیر همچون دیابت، فشارخون و بیماری‌های قلبی هستند که از طریق روش‌های خودمراقبتی، واکسیناسیون و خدمات سالمندی می‌توان از بار این بیماری‌ها کاست. بحث سواد سلامت و ارتقای بهداشت محیط هم از دیگر موضوعاتی است که در همین مقوله باید حل کنیم».

قانعی در ادامه عمده مزایای هوشمندسازی حوزه سلامت را «بزرگ شدن اقتصاد کشور» و «ارتقا سلامت» عنوان کرد که ضمن ثروت آفرینی و اشتغال آفرینی، دغدغه بخش‌های مختلف سیستم حکمرانی اعم از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و مجلس شورای اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: خریدار خدمت باید حامی هوشمند سازی سلامت و بحث خودمراقبتی باشد. معمولا شرکت‌ها انتظار دارند خدمات آن‌ها از سوی بیمارستان‌ها به عنوان مراکز خدمات‌دهنده که تامین مالی آن‌ها از سوی شرکت‌های بیمه‌گذار است، خریداری شود این در حالی است که شرکت‌های بیمه‌ای باید اقدام به خرید این خدمات دانش‌بنیان کنند. در این راستا، مجلس شورای اسلامی هوشمندی تحسین برانگیزی داشت و تعیین کرد که بیمه‌ها باید پنج درصد در بحث پیشگیری ورود کنند و امید آن می‌رود که این قانون مترقی تصویب و اجرایی شود.»

وی افزود: «در مقابل، شرکت‌های بیمه هم تامین هزینه‌های خرید خدمات را مشروط به خدماتی می‌کنند که منجر به کاهش هزینه‌های درمان شود.»

قانعی افزود: «بر این اساس طبق توافق چهار جانبه معاونت علمی، سازمان بیمه سلامت، سازمان برنامه و بودجه و معاونت درمان وزارت بهداشت بر جلب مشارکت بیمه سلامت ایران در سرمایه‌گذاری بر روی شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه‌دهنده خدمات کاهش دهنده هزینه‌های سلامت با تزریق ۵۰ درصد از هزینه‌های صرفه‌جویی شده در صندوق‌های راهبر، توافق شد.»

وی با تاکید بر اینکه این توافق در پایلوت سلامت الکترونیک در دو نوع بیماری سرطان ریه و پستان در قم پیاده‌سازی شده است، گفت: «در این پایلوت پرونده الکترونیک بیماران مبتلا به این دو نوع سرطان از سوی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی قم ایجاد خواهد شد.»