‌با کودک بیش فعال چه کنیم؟

مینو میری، دکترای روانشناسی بالینی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین نقص‌ها در حوزه سلامت روان کودکان در دهه اخیر اختلال بیش فعالی و نقص توجه است، گفت: این وضعیت همان الگوی بیش‌فعالی‌ و تکانش‌گری یا بی‌توجهی که در عملکرد طبیعی فرد اختلال ایجاد می‌کند و در دو یا چند محیط، اعم از خانه، محل کار، مدرسه و مناسبات اجتماعی، ظاهر می‌شود.

وی درخصوص دلایل عدم تمرکز حواس و دقت، تصریح کرد: والدین و کادر آموزشی در مدارس نسبت به نحوه‌ی رفتار با کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه باید نهایت دقت را داشته باشند تا از آسیب‌های دیگر ناشی از سرخوردگی و احساس گناه جلوگیری شود.

میری ادامه داد: مواردی مانند نداشتن تمرکز در انجام کارها، نیمه کاره ماندن کارها، از این شاخه به آن شاخه پریدن و انجام چند کار همزمان و عدم انجام کارها مطابق با یک دستورالعمل خاص و در نهایت رها کردن آن‌ها بخشی از اثرات مخرب عدم توجه و تمرکز در کودکان است که غیر ارادی بوده و کودک مبتلا به این اختلال هیچ نقشی در شکل‌گیری، بروز و کنترل آن‌ ندارد.

میری در خصوص مهارت‌های مقابله با نقص توجه در کودکان، اظهار کرد: بهترین نوع درمان در واقع تشخیص به موقع این اختلال است که به منظور بررسی آن نیاز است تا کودک به واسطه یک متخصص مورد بررسی دقیق قرار گیرد و پس از انجام آزمایشات و تست‌های متعدد پزشک در باب درمان کودک تصمیم گیری خواهد کرد.

این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه والدین و معلمان در مقابل نقص توجه و بیش فعالی کودکان چه وظایفی دارند، گفت: بیش فعالی و بی‌قراری مداوم باعث ایجاد مشکلات زیادی برای کودکان در خانه و مدرسه می‌شود و نحوه برخورد با دانش‌آموز بیش فعال بسیار مسئله مهمی است که کودکان بیش فعال در مدرسه بیشتر از سایر دانش‌آموزان به توجه و مراقبت و تمرین نیاز داشته زیرا رفتار معلم با کودک بیش فعال تعیین می‌کند که او یک دانش‌آموز باسواد شود یا یک کودک فراری از مدرسه چرا که شناخت دانش‌آموزان بیش فعال اصلاً کار سختی نیست.

عضوهیات علمی دانشگاه فرهنگیان خراسان جنوبی بیان کرد: آموزش به کودکان بیش فعال در مدرسه سخت و گاهی خسته کننده است اما غیر ممکن و نشدنی نیست، لذا یکی از چالش برانگیزترین مشکلات مدیریتی که معلمان با آن مواجه هستند آموزش به دانش‌آموز کم توجه و بیش فعال است، زیرا او می‌تواند صبر و آرامش معلم را به خشم و عصبانیت تبدیل کند مخصوصاً هنگامی که مشکلاتی را در تدریس معلم و توانایی یادگیری دانش‌آموزان دیگر ایجاد می‌کند.

میری افزود: نحوه برخورد معلم با دانش‌آموز بیش فعال باید به گونه‌ای باشد که علاقه به تحصیل در آن‌ها افزایش یابد نه اینکه از درس خواندن و انجام تکالیف فراری باشند مسلماً آموزش کودکان بیش فعال و کم توجه بسیار سخت و زمان بر است و نیاز به انرژی زیادی دارد زیرا مشکلات تحصیلی کودکان بیش فعال با بی‌توجهی یا رفتار اشتباه معلم با آن‌ها می‌تواند چند برابر شود.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه اگر معلم بداندکه چگونه با دانش‌آموز بیش فعال رفتار و او را به سمت تحصیل ترغیب کند، گفت: باید مشکلات تحصیلی و یادگیری دانش‌آموزان کم توجه یا بیش فعال را کنترل چرا که در مدرسه نیاز به توجه خاص دارند.

وی با بیان اینکه هرگز برای تنبیه دانش‌آموز بیش فعال و رفتارهای بیش فعالی او زمان استراحت یا بازی را از او دریغ نکنید، تصریح کرد: دانش‌آموزان مبتلا به بیش فعالی برای تخلیه انرژی اضافی خود، نیاز به فعالیت‌های بدنی دارند لذا گرفتن زمان استراحت از دانش‌آموز کم‌توجه می‌تواند بیش فعالی او در کلاس را بدتر کند چرا که تحقیقات نشان می‌دهد که حذف زمان استراحت یک تنبیه رایج برای کودکان مبتلا به بیش فعالی است، پس نباید به عنوان یک معلم، برای تنبیه زمان بازی کودکان برای را از آن‌ها دریغ کنیم و به جای این کار می‌توانید یک تنبیه جایگزین این کار کنید که باعث شود انرژی اضافی دانش آموز تخلیه شود، مانند پاک کردن تخته سیاه یا دویدن در حیاط مدرسه نیز می‌توان استفاده کرد.

میری با بیان اینکه برای دانش‌آموز بیش‌فعال یک دوست خوب از همکلاسی‌هایش انتخاب کنید و از آن‌ها بخواهید که برای انجام تکالیف کلاسی، نقاشی کشیدن و بازی کردن با یکدیگر همراه باشند، گفت: این استراتژی به دانش آموزان فرصتی برای حرکت کردن و تخلیه انرژی و در عین حال به آنها اجازه می‌دهد احساس مفید بودن به آن‌ها می‌دهد و هنگامی که کودک بیش‌فعال با یکی از همکلاسی‌هایش ارتباط برقرار کند، یاد می‌گیرد که مانند او رفتار کند چرا که دانش آموز بیش فعال دوست خود را الگو قرار داده و سعی می‌کند رفتارهای اشتباه و بیش فعالانه خود را کنترل کند.