دردهای شکمی، از دل پیچهها تا تورم، از ناراحتیهای معده تا بی اشتهایی، میتوانند نشانههای بیماریهای گوناگونی باشند.
متخصصان معمولا به ما گوشزد میکنند که نادیده گرفتن دردهای ادامه دار در شکم، حتی اگر ناشی از بیماری مهمی هم نباشند، ممکن است خطر ناک باشد.
چون اعضای حیاتی بدن در قسمت شکمی قرار دارند و درد در قسمت شکم، میتواند نشانه آپاندیسیت یا التهاب کلیهها باشد.
پزشک خانواده، ” دکتر هانا پتل ” که در لندن زندگی میکند در گفتگو با روزنامه دیلی میل بیان داشت که میتوان با دقت به محل درد، متوجه علت بیماری شد.
قسمت راست پایینی شکم:
آپاندیس یک عضو کوچک نازک و کیسه مانند، به طول ۵ تا ۱۰ سانتیمتر میباشد که به روده بزرگ، که مدفوع در آن تولید میشود، متصل است.
علیرغم تحقیقاتی که در طول دهها سال توسط دانشمندان و محققان صورت گرفته، هنوز هم علت وجود آپاندیس در بدن بطور قطع معلوم نشده، و اظهار نظرهای مختلفی در این باره وجود دارد.
اگر آپاندیسیت داشته باشید، این عضو، متورم میشود و آن منطقه از شکم دردناک میگردد. اگر به سرعت مداوا نشود، ممکن است که پاره شده و خطر جدی برای سلامتی انسان ایجاد شود.
به گفته دکتر پتل، آپاندیسیت بطور معمول با دردی که در قسمت میانی شکم میآید و میرود، خود را نشان میدهد. با گذشت چند ساعت، درد خود را در سمت راست در پایین شکم، جایی که آپاندیسیت قرار دارد، نشان میدهد و شدیدتر و طولانیتر خواهد شد.
فشاردادن بر این نقطه، یا سرفه کردن یا راه رفتن باعث افزایش شدت درد خواهد شد. طبق دستورات سازمان سیستم ملی انگلیس NHS، اگر درد انتشار یابد و ادامه دار باشد، باید با آمبولانس تماس گرفت، زیرا این میتواند نشانه پاره شدن آپاندیس باشد.
این وضعیت میتواند باعث صدمه دیدن ارگانهای داخلی بدن شود و موجب درد بیشتر، تب، افزایش ضربان قلب و بی حالی گردد.
در این مرحله پزشکان با تجویز آنتی بیوتیک و برداشتن آپاندیس با عمل جراحی، بیمار را درمان میکنند. گرچه بطور قطع معلوم نشده که آپاندیس به چه کار میآید، اما برداشتن آن نیز بی ضرر میباشد.
قسمت میانی و پائینی شکم (وسط پایین شکم):
به گفته دکتر پتل، افرادی که در قسمت میانی و پائینی شکم خود احساس درد میکنند، معمولا به التهاب مجاری ادرار دچار شده اند.
عفونت دستگاه ادراری تحتانی به عنوان عفونت مثانه یا مجرای ادرار، لولهای که ادرار را از بدن خارج میکند، تعریف میشود. همچنین میتواند باعث درد در قسمت میانی تحتانی شکم، احساس خستگی و درد عمومی، ناراحتی و درد در هنگام ادرار، نیاز به تکرر ادرار و میل ناگهانی به ادرار شود
در صورت عفونت دستگاه ادراری، ممکن است احساس کنید نمیتوانید مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید. وقتی ادرار میکنید، ممکن است کدر به نظر برسد و حتی حاوی خون باشد. پزشک شما ممکن است یک دوره کوتاه آنتی بیوتیک برای درمان عفونت تجویز کند
سمت راست عقب پایین شکم
دکتر میگوید: درد در سمت راست کمر ممکن است نشان دهنده عفونت دستگاه ادراری فوقانی باشد. دکتر پتل افزود: عفونت دستگاه ادراری فوقانی اگر درمان نشود، میتواند جدی و خطرساز باشد، زیرا میتواند به کلیهها آسیب برساند یا به جریان خون سرایت کند. عفونت کلیه یا مجرای ادرار میتواند باعث تب، لرز، حالت تهوع، گیجی و بی قراری شود. همچنین ممکن است باعث درد در پهلو و کمر میشود.»
اگر این علائم را دارید، توصیه میشود بدون انتظار به متخصص مراجعه کنید، زیرا عفونت کلیه در صورت عدم درمان میتواند باعث “سپسیس” شود.
“سپسیس sepsis ” به پاسخی که بدن انسان به عفونت میدهد، که میتواند منجر به نارسایی چند عضو از بدن و حتی مرگ شود، گفته میشود.
قسمت میانی و بالایی شکم
درد در قسمت میانی بالای شکم، درست زیر قفسه سینه، ممکن است نشان دهنده بازگشت اسید به مری یا بیماری ریفلاکس معده (بازگشت اسید معده به مری) باشد.
دکتر توضیح میدهد: بیماری ریفلاکس معده یک بیماری شایع است که در آن اسید از معده به مری نشت میکند. دکتر پتل هم چنین این جزئیات مهم را نیز افزود:
رفلاکس معده میتواند باعث بوی بد دهان، نفخ، التهاب در مری، سوزش سر دل و ترش کردن و درد در هنگام بلع شود.
من معمولاً افرادی را میبینم که در روزهایی خاص، بیش از حد معمول مشروبات الکلی مینوشند و غذا میخورند و از این نشانهها رنج میبرند. این به این دلیل است که غذاهای پرچرب معده را تحریک میکنند تا اسید بیشتری تولید کند که این اسید باعث صدمه به مری میشود.
کارشناسان میگویند مصرف برخی مواد غذایی مانند الکل، غذاهای چرب، غذاهای تند و ادویه دار و قهوه میتوانند باعث ایجاد این عارضه، یا بدتر شدن آن شوند.
این مشکل معمولاً در نتیجه ضعیف شدن حلقه عضلانی در قسمت تحتانی مری رخ میدهد.
بیماری رفلاکس معده به مری باعث ایجاد علائمی مانند ترش کردن، سوزش سر دل و طعم ناخوشایند در پشت دهان میشود.
به گفته دکتر پتل، در حالی که درد ازار دهنده در این ناحیه ممکن است برای برخی افراد گاه به گاه باشد، اما برای برخی دیگر میتواند یک مشکل جدی و مادام العمر باشد. رفلاکس عمدتاً با پرهیزهای غذایی و داروها توسط خود شخص قابل کنترل است، اما گاهی اوقات برای اصلاح مشکل نیاز به جراحی میباشد.
مرکز شکم:
احتمالا، علت درد در وسط شکم شما روده است. درد در اینجا ممکن است نشانه یک ویروس، مسمومیت غذایی، آلرژی یا عدم تحمل لاکتوز باشد. اما همچنین میتواند نشانهای از سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نیز باشد.
دکتر پتل گفت: “سندرم روده تحریک پذیر باعث ایجاد علائمی مانند انقباض ماهیچه معده، نفخ، اسهال و یبوست ایجاد میکند. اینها به مرور زمان میآیند و میروند و میتوانند روزها، هفتهها یا ماهها ادامه داشته باشند. وی گفت: علت دقیق این بیماری ناشناخته است، اما با عبور خیلی سریع و یا خیلی اهسته غذا از روده، حساس شدن بیش از حد عصبهای روده، استرس و داشتن سابقه بیماری IBS در خانواده مرتبط است.
دکتر افزود: درگیر بودن با این بیماری میتواند یک مشکل مادام العمر باشد. زندگی با این علائم میتواند بسیار خسته کننده باشد و زندگی روزمره را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه هیچ درمانی وجود ندارد، تغییرات در رژیم غذایی و استفاده از داروها اغلب به کنترل علائم بیماری کمک میکنند.
سمت راست بالای شکم
درد در سمت راست بالای شکم، درست در پشت دنده ها، ممکن است ناشی از سنگ کیسه صفرا باشد.
کیسه صفرا اندام کوچکی است که در زیر کبد قرار دارد. صفرا مایعی است که توسط کبد تولید میشود و به هضم چربیها کمک میکند و وظیفه ذخیره کردن صفرا و علیه کردن صفرای تولید شده توسط کبد را برای کمک به هضم چربیها را بر عهده دارد.
تصور میشود که سنگ کیسه صفرا ناشی از عدم تعادل شیمیایی در درون کیسه صفرا یا وجود کلسترول اضافی در بدن است. اگرچه خود سنگها هیچ علامتی ایجاد نمیکنند، اما اگر یکی از مجاری صفراوی را مسدود کنند، میتوانند باعث درد شدید در ناحیه شوند.
دکتر. پتل گفت: “این معمولاً به این معنی است که بیمار دردی در قسمت میانی یا بالای سمت راست شکم را احساس میکند که ممکن است به سمت پشت هم انتشار یابد و درد بطور مداوم نیست بلکه میآید و میرود. درد ممکن است چندین ساعت طول بکشد و به تدریج آرام شود.
سایر علائم سنگ کیسه صفرا عبارتند از تب و تعریق و حالت تهوع و بعضی از بیماران دچار استفراغ نیز میشوند.
حملههای درد اغلب در شب اتفاق میافتد. همچنین میتواند نیم ساعت یا یک ساعت بعد از غذا، به خصوص بعد از غذاهای حاوی چربی زیاد اتفاق بیفتد.
با این حال درد بعضی اوقات پس از گذشت چهار تا شش ساعت نیز بهبود نمییابد که میتواند نشانهای از ملتهب بودن کیسه صفرا باشد. پتل افزود:
این بیماری را میتوان با آنتی بیوتیک درمان کرد، اما گاهی اوقات ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.
انسداد کیسه صفرا با سنگ کیسه صفرا نیز میتواند درد مشابهی ایجاد کند. در این موارد، سنگ کیسه صفرا میتواند نشان دهنده مشکلات دیگری مانند یرقان، پانکراتیت یا کلانژیت باشد.