فاجعه بیمارستان گاندی در انتظار ۵۰۰ بیمارستان‌ در مشهد

ناایمنی چنان بر سقف مراکز درمانی کلان شهر مشهد سایه انداخته است که بنابر آمار و اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان آتش نشانی از میان ساختمان‌ها با کاربری‌های متفاوت، مراکز بهداشتی و درمانی حداقل تاییدیه آتش نشانی را دارند؛ طوری‎که از میان ۸۰۵ مرکز درمانی که در ۱۰ ماه اخیر مورد بازدید قرار گرفته اند، هنوز بیش از ۵۰۰ مورد از آن‎ها تاییدیه آتش نشانی را دریافت نکرده‌اند.

آمار‌های ناگوار به همین جا خلاصه نمی‌شود. بنا بر اعلام سرپرست سازمان آتش نشانی مشهد به جز بیمارستان ناظران تقریبا سایر بیمارستان‌های سطح شهر نیز تاییدیه آتش نشانی را ندارند. همه این‎ها در حالی است که اخیرا حادثه آتش سوزی در بیمارستان گاندی تهران زنگ هشدار را برای مسئولان به صدا درآورد. با وجود این، پیگیری‌های ما از مسئولان نشان می‌دهد فرایند اقدامات لازم از سوی بیمارستان‌ها و دیگر مراکز درمانی برای دریافت تاییدیه آتش نشانی به صورت لاک پشتی در حرکت است و زمان تکمیل آن نه تنها مشخص نیست بلکه هنوز این فرایند ناتمام است؛ آن هم با وجود این‎که از سال ۱۴۰۰ دستورالعملی مبنی بر الزام مراکز درمانی به اخذ گواهی تاییدیه آتش نشانی برای تمدید پروانه صادر شده است. از سویی دیگر، نظارت‌های قانونی در این حوزه چندان که باید کارساز نبوده و هنوز اقدام موثری در این زمینه صورت نگرفته است؛ طوری‎که سرپرست سازمان آتش نشانی مشهد در این باره می‎گوید: «طبق قانون کاری نمی‌توانیم انجام بدهیم.»

مراکز بهداشتی و درمانی دارای حداقل تاییدیه آتش نشانی!

حمیدرضا کافی نیا، سرپرست سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد، در پاسخ به این سوال که چه تعداد از بیمارستان‌های سطح شهر دارای تاییدیه آتش نشانی هستند، به «خراسان رضوی» می‌گوید: در این راستا آماری نداریم و آمار ما مربوط به بازدیدهاست؛ عملا بیشترین آیتم‌ها از ساختمان‌های با کاربری‌های مختلف که در گروه ساختمانی بااهمیت خیلی زیاد قرار می‎گیرد، مراکز بهداشتی و درمانی است که بیشترین بازدید‌ها را از آن‎ها داشتیم و حداقل تاییدیه را، همین گروه دارند.

کافی نیا می‌افزاید: در بحث پیشگیری طی ۱۰ ماه اخیر از ۸۰۵ مرکز درمانی و بهداشتی در سطح شهر مشهد بازدید کردیم که بیشتر این‎ها در گروه درمانگاه و کلینیک قرار می‎گیرد. از این تعداد ۳۰۰ مورد از ما تاییدیه گرفتند. البته این ۳۰۰ مورد شامل بازدید سال‌های گذشته هم می‎شود و ممکن است در ۸۰۰ مورد امسال قرار نگرفته باشد. همچنین امسال به ۳۳ مرکز درمانی اخطار دادیم که هیچ مراجعه‌ای نداشتند و ۵ مورد هم معرفی مراجع قضایی داشتیم. این‌ها مواردی است که هیچ مراجعه و همکاری نداشتند و مشکلات فراوانی در بحث ایمنی داشتند.

وی در پاسخ به این سوال که هشدار‌های آتش نشانی به مراکز بهداشتی و درمانی در چه زمینه‌ای بوده است؟ اظهار می‌کند: در بحث معماری و تعداد خروجی، نرده ها، حفاظ‌ها و پشت پنجره‌ها و همچنین سیستم‌های اعلام و اطفای حریق که از نما‌های مقاوم حریق استفاده نشده است. بیشترین مورد مربوط به فقدان سیستم است و قریب به اتفاق آن‎ها سیستم‌های اعلام و اطفای حریق ندارند یا اگر دارند فعال نیست و ناقص است.

فقط یک بیمارستان تاییدیه آتش نشانی دارد!

سرپرست سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد در پاسخ به این سوال که چه اقدامی درباره حل مشکل نبود تاییدیه آتش نشانی در مراکز بهداشتی و درمانی وجود دارد، بیان می‌کند: طبق قانون کاری نمی‎توانیم انجام بدهیم. نهایتا کاری که می‌توانیم انجام بدهیم این است که مواردی که دو تا سه اخطار از ما می‎گیرند و اقدامی نمی‎کنند، اخطار‌های دوم و سوم را رونوشت به شهرداری منطقه بدهیم، اما مواردی که وضعیت خوبی ندارند و پیگیری هم نمی‌کنند یک رونوشت هم به قوه قضاییه می‎دهیم.

کافی نیا در پاسخ به این سوال که آیا بیمارستان‌ها هم در لیست معرفی به قوه قضاییه بوده اند یا خیر؟ ضمن اشاره به این‎که نمی‎توانیم اسامی را اعلام کنیم و قوه قضاییه و شهرداری منطقه می‌توانند اسامی را اعلام کنند، می‌گوید: بله، حتما در بین شان بوده است، اما حضور ذهن ندارم. آن‎چه در ذهن دارم این است که بیمارستان ناظران جزو بیمارستان‌هایی است که از ما تاییدیه گرفته و می‎توانم بگویم تقریبا بقیه بیمارستان‎ها از ما تاییدیه‌ای ندارند.

کافی نیا در پاسخ به این سوال که مراکز درمانی تا چه زمانی فرصت مراجعه دارند؟ تصریح می‌کند: طبق مقررات ما اجازه فرصت دادن به این ساختمان‌ها را نداریم. این ساختمان‌ها جدید نیستند و چندین سال از ساخت آن‎ها می‌گذرد؛ بنابراین باید این کار را انجام می‎دادند و اگر تاخیری دارند به عهده خودشان است. از این رو ما نمی‎توانیم زمان بدهیم. گاهی این موضوع قابل انجام نیست و نیاز به فرصت هست، اما سیستم‎های اعلام، اطفا و رفع نواقص ایمنی معماری به جز پله فرار، همه در مدت زمان کوتاهی قابل انجام است. اصل این است که آن مکان و مدیریت بخواهد این کار را انجام بدهد. کافی نیا در پاسخ به این سوال که در صورت عدم مراجعه این مراکز تصمیم نهایی چیست، اظهار می‌کند: وظیفه‌ای که ما داریم بازدید و اخطار است و ما هیچ الزام قانونی دیگری برای برخورد با این‎ها نداریم.

تمدید پروانه مراکز درمانی؛ نیازمند گواهی تاییدیه آتش نشانی

وضعیت نامناسب مراکز درمانی و به خصوص بیمارستان‌های مشهد در دریافت تاییدیه آتش نشانی را از سید کاظم غفاریان، مدیر نظارت بر درمان و اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیگیری می‌کنیم که وی در پاسخ به این سوال که دانشگاه علوم پزشکی چرا تاکنون در زمینه اخذ تاییدیه آتش نشانی برای بیمارستان‌ها اقدامی نکرده است، می‌گوید: در رابطه با کلیه مراکز درمانی دستورالعملی اواخر سال ۱۴۰۰ آمد که به موجب آن کلیه مراکز درمانی برای تمدید پروانه‌های خود باید سه گواهی داشته باشند؛ یکی از آن‎ها گواهی تاییدیه آتش نشانی است که در بحث تمدید پروانه‌ها باید حتما انجام شود. تا الان هم ما در سامانه صدور پروانه تا وقتی مرکز موردنظر تاییدیه آتش نشانی را نداشته باشد، پروانه بیمارستان را تایید نمی‎کنیم.

وی درپی اشاره خبرنگار خراسان به این‎که بنا به اعلام سرپرست آتش نشانی مشهد تنها بیمارستانی که تاییدیه آتش نشانی دارد، بیمارستان ناظران است، می‌گوید: در رابطه با خود ناظران هم آتش نشانی نامه‌ای چند صفحه‌ای برای ما نوشته بودند که اصلاح شد. در رابطه با کلیه مراکز درمانی این قضیه صادق است. با توجه به این‎که قدمت این بیمارستان‌ها به سال‎ها قبل برمی‎گردد، یک سری ایرادات دارد که نیاز به بازسازی‌هایی برای بحث آتش نشانی و ایمنی دارد.

وی می‌افزاید: قرار ما با آتش نشانی این بوده که این‌ها را مرحله بندی کنند و طی چند مرحله این بازسازی‌ها و کار‌های ایمنی انجام شود تا نهایتا به ما مجوز کلی و قطعی بدهند. این‎که می‌گویند هیچ کدام ندارند، این گونه نیست، چون بعضی از این‎ها ممکن است دو یا سه سال پروانه شان تمدید شده باشد و در مرحله بندی آتش نشانی یک سری تاییدیه‌هایی گرفته باشند، اما ممکن است کامل نشده باشد. خیلی از ساختمان‌ها قدیمی است و نیاز دارد اقدامات جدیدی در بحث آتش نشانی روی آن انجام شود و دانشگاه هم پیگیر این قضیه است.

اقدامات مربوط به تاییدیه آتش نشانی در بیمارستان‌ها هنوز تکمیل نشده است

غفاریان در پاسخ به این سوال که دانشگاه علوم پزشکی چه زمانی اقدامات مربوط به اخذ تاییدیه آتش نشانی برای بیمارستان‌ها را تکمیل خواهد کرد، می‌گوید: این فرایند را با توجه به راهکار‌های سازمان آتش نشانی مرحله به مرحله انجام می‌دهیم، فقط فهرست کار‌ها را به تفکیک اعلام کرده اند و زمان مشخص نیست.

وی تصریح می‌کند: انجام این کار‌ها نیاز به زمان و بودجه دارد، ضمن این‎که ما نمی‎توانیم در بیمارستان‌ها خدمات دهی را مختل کنیم که در آن کار‌های لازم برای دریافت تاییدیه آتش نشانی انجام شود. غفاریان در پاسخ به این سوال که چرا بیمارستان‌های جدید مانند بیمارستان ولایت فاقد تاییدیه آتش نشانی هستند، می‌گوید: آتش نشانی مجوزهایش یک ساله است. بیمارستان‌های جدید مثل ولایت موقع ساخت پیوستی به نام ایمنی و آتش نشانی دارد که برای گرفتن پایان‎کار این پیوست انجام شده است، اما در برخی از موارد شاید استاندارد‌های تعریف شده جدید باشد. استاندارد‌ها را اگر پایین بیاورند شاید خیلی از بیمارستان‌ها مجوز بگیرند. ایمنی برای ما جزو خط قرمزهاست.

مدیر نظارت بر درمان و اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به این سوال که چند درصد از فرایند تکمیل تاییدیه آتش نشانی در بیمارستان‎‌ها انجام شده و چند درصد باقی مانده است؟ اظهار می‌کند: در بیمارستان‌های مختلف با هم فرق دارد، چون شرایط بیمارستان جدید و قدیمی فرق می‎کند. برخی از بیمارستان‌ها فضای درمانگاهی بوده که بنا به ضرورت تبدیل به بیمارستان شده و طبیعتا ایمنی یک بیمارستان را ندارد. مردم اطمینان داشته باشند که در ارائه خدمات ایمنی جزو اولویت‌های اصلی است. ما اگر جایی احساس کنیم امکان دارد این موضوع صدمه‌ای به بیمار بزند، آن بخش را تعطیل می‌کنیم.

غفاریان در پاسخ به این سوال که چه تعداد از ساختمان‌های بیمارستان‌ها ناایمن هستند، می‌گوید: شما اگر می‌توانید درصد بگیرید که چند درصد ساختمان‌های شهر ایمن هستند، همان در رابطه با بیمارستان‌ها هم صادق است، اما در زمینه ایمنی بیمارستان‌ها طی این دو سال اقداماتی انجام شده است.