خطرناک‌ترین بیماری‌های خودایمنی کدامند؟

تاکنون بیماری‌های زیادی پیدا شده که عامل ابتلا به آن‌ها سیستم ایمنی بدن است. برخی از این عارضه‌ها تنها علائم و نشانه‌های آزاردهنده دارند و برخی دیگر می‌توانند بسیار خطرناک باشند. در ادامه به معرفی خطرناک‌ترین بیماری‌های خود ایمنی می‌پردازیم پس تا انتهای متن با ما همراه باشید.

منظور از بیماری‌های خود ایمنی چیست؟
سیستم ایمنی یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که در شرایط اضطراری یعنی زمانی که مهاجمین خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها وارد بدن می‌شوند سد دفاعی قوی ایجاد می‌کند تا این عوامل را از بین ببرد.

سیستم ایمنی در بدن افراد معمولی به‌راحتی نیرو‌های مهاجم را از سلول‌های داخلی تشخیص می‌دهد؛ اما زمانی که این سیستم به اشتباه اندام‌های بدن را به‌عنوان مهاجم شناسایی و به آن‌ها حمله کند، در واقع فرد به بیماری خودایمنی مبتلا می‌شود.

در برخی بیماری‌های خود ایمنی ممکن است سیستم ایمنی بدن به تمام اندام‌های داخلی حمله کند و در برخی نیز تنها یک یا چند بخش به‌عنوان مهاجم شناخته می‌شود. همچنین تاثیری که این بیماری‌ها بر عملکرد بدن دارند متفاوت است و گاهی می‌توانند بسیار خطرناک باشند. به همین دلیل شناخت خطرناک‌ترین آن‌ها مهم است. این عارضه‌ها را معرفی می‌کنیم.

گریوز از خطرناک‌ترین بیماری‌های خود ایمنی
گریوز ازجمله بیماری‌هایی است که به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی به بخش خاصی از بدن به وجود می‌آید. این بیماری همچنین با نام گواتر (Graves’ Disease) مولتینودولار توکسیک نیز معرفی می‌شود.

در این بیماری سیستم ایمنی بدن بر غده تیروئید تاثیر می‌گذارد. این غده نقش مهمی در گردش خون و متابولیسم بدن دارد. در واقع فعالیت شدید تیروئید باعث ایجاد بیماری گریوز می‌شود.

افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی ناشی از بیماری گریوز می‌تواند آثار نامطلوبی بر اندام‌های مهم و حیانی بدن بگذارد. به همین دلیل نیز آن را به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های خود ایمنی معرفی می‌کنند.

از مهم‌ترین عوارض گریوز باید به مشکلات پوستی، تغییرات در سیستم گوارشی، بیماری قلبی، علائم عصبی، پرکاری تیروئید و بیماری چشم (اپتالموپاتی) اشاره کرد.

بیماری خودایمنی میوکاردیت سلول‌های ژانت
میوکاردیت سلول‌های ژانت (Myocarditis Giant Cell) از دیگر بیماری‌های خود ایمنی خطرناک بوده که در آن سیستم ایمنی بدن روی میوکارد که یکی از عضله‌های قلب است تاثیر می‌گذارد. در واقع این عارضه از کشنده‌ترین بیماری‌هایی شناخته می‌شود که در اثر عملکرد اشتباه سیستم ایمنی به‌وجود می‌آید.

میوکاردیت سلول‌های ژانت با علائم اولیه‌ای مانند ورم مچ پا، ورم قفسه سینه، تنگی نفس، علائم شبه‌انفارکتوس و احساس خستگی همیشگی شناخته می‌شود. در این بیماری سیستم ایمنی می‌تواند با تخریب میوکارد بر عملکرد کلی قلب تاثیر منفی بگذارد.

در میوکاردیت سیستم ایمنی با عملکرد نادرست خود باعث تشکیل سلول‌های ژانت در قلب می‌شود. این سلول‌ها نوعی پاسخ دفاعی محسوب می‌شوند و اگر تعداد آن‌ها خیلی زیاد شود بر عملکرد قلب تاثیر منفی می‌گذارند.

بیماری گرانولوماتوز وگنر
یکی دیگر از بیماری‌های خود ایمنی و البته خیلی نادر گرانولوماتوز وگنر است که به اختصار به آن وگنر نیز می‌گویند. این عارضه معمولا رگ‌های خونی کوچک و متوسط بدن را درگیر می‌کند و باعث عدم‌خون‌رسانی به برخی اندام‌ها می‌شود. به همین دلیل نیز می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.

این بیماری در دیواره‌های عروق کوچک، التهاب‌هایی تشکیل می‌دهد که می‌توانند بسیار خطرناک باشند و گردش خون را با مشکل مواجه کنند. همچنین باید گفت وگنر معمولا در بخش‌هایی مانند رگ‌های خونی بینی، گلو، ریه‌ها، سینوس‌ها و کلیه ایجاد می‌شود.

عارضه خودایمنی گرانولوماتوز وگنر معمولا در مراحل اولیه خود را شبیه عفونت‌های ویروسی نشان می‌دهد؛ اما پس از مدتی و با پیشرفت بیماری که همان ایجاد گرانولو‌م‌ها در بافت و عروق مختلف بدن است، بیمار علائم شدید و جدی‌تری را مشاهده خواهد کرد.

این بیماری می‌تواند باعث بروز علائم تنفسی، ادراری و چشمی مانند تنگی نفس، سرفه همراه خلط خونی، زخم‌های پوستی، کبودی، احساس خستگی، وجود خون در ادرار و بی‌حسی اندام‌ها شود. همچنین از دیگر عوارض آن باید به اختلال کلیوی، اختلال در مفاصل و حتی اختلالات عصبی اشاره کرد.

بیماری خودایمنی آدیسون
از دیگر بیماری‌های خود ایمنی و خطرناک که می‌تواند آسیب‌های جدی برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد باید به آدیسون اشاره کرد. البته این بیماری خودایمنی در دسته عارضه‌های نادر قرار دارد و معمولا افراد کمی به آن مبتلا می‌شوند.

آدیسون می‌تواند به‌صورت مستقیم بر غدد آدرنال که در بالای کلیه‌ها قرار دارند تاثیر بگذارد. در واقع سیستم ایمنی بدن این غدد را غیرطبیعی شناسایی و به آن‌ها حمله می‌کند.

غدد فوق کلیوی نقش مهمی در بدن دارند و هورمون‌هایی مانند کورتیزول، آدرنالین و آلدوسترون را ترشح می‌کنند. هورمون‌ها نیز وظایفی مانند تنظیم فشار خون و واکنش به استرس را برعهده دارند. درصورت ابتلا به آدیسون این غدد کم‌کار می‌شوند و نتایج نامطلوبی در بدن به‌وجود می‌آوردند.

از مهم‌ترین عوارض و علائم آدیسون باید به تیرگی پوست، خستگی و ضعف عضلات، تغییر در رنگ پوست، اختلالات عصبی، مشکلات گوارشی و ناهنجاری در تعادل الکترولیتی اشاره کرد.

بیماری خودایمنی لوپوس
از دیگر بیماری‌های خود ایمنی که اگر به موقع درمان نشود آثار جدی برجای می‌گذارد باید به لوپوس اشاره کرد. این بیماری بخش‌های مختلفی مانند پوست، ریه‌ها، مفاصل، مغز، عروق و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با توجه به اینکه علائم لوپوس شباهت زیادی به بیماری‌های دیگر دارد معمولا تشخیص این عارضه کمی مشکل است. از شایع‌ترین علائم آن نیز باید به بثورات پوستی که حالتی شبیه پروانه دارند اشاره کرد.

لازم است بگوییم لوپوس مانند بسیاری از بیماری‌های خودایمنی درمان قطعی ندارد؛ اما تشخیص و کنترل به‌موقع آن می‌تواند از بروز عوارض در اندام‌های مختلف مانند مشکلات قلبی و عروقی، درگیری ریه‌ها و اختلال در عملکرد مغز جلوگیری کند. از این رو با مشاهده اولین علائم باید به پزشک مراجعه کرد.

از رایج‌ترین علائم این بیماری باید به تب، خستگی، بی‌اشت‌هایی عصبی، کاهش وزن، درد و تورم مفاصل، آرتریت گذرا، حساسیت به نور، بثورات پروانه‌ای روی پوست، زخم دهانی، لکه‌های قرمز و ریزش مو اشاره کرد.

جمع‌بندی
بیماری‌های خود ایمنی عارضه‌هایی هستند که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن برخی اندام‌ها را بیگانه می‌داند و به آن‌ها حمله می‌کند. برخی از این عارضه‌ها مانند گریوز، آدیسون، لوپوس، گرانولوماتوز وگنر و میوکاردیت سلول‌های ژانت می‌توانند بسیار خطرناک باشند.