دبیرخانه شورای ملی سالمندی، نداشتن اجازه خروج از منزل یا ملاقات با کسی، دست بردن در حسابهای بانکی، امضا کردن به جای فرد سالمند، گم شدن متعلقات فردی، پاسخهای نامناسب یا پاسخ ندادن به سالمند، تنها گذاشتن و ترک سالمند نحیف و بیمار و ناتوانی در بیان عقاید و آرا را از مصادیق سالمندآزاری دانست.
از دبیرخانه شورای ملی سالمندی، ضربه زدن، سیلی زدن، زندانی کردن، جراحات، اثر سوختگی، مصرف بیش از حد دارو یا کمبود آن، مراقبت نکردن از زخمهای فرد سالخورده، عدم مصرف غذای سالم و ویتامین و اضطراب و درماندگی از دیگر مصادیق سالمندآزاری است.
براساس این گزارش، سالمندآزاری به انواع آزار جسمی، آزار عاطفی یا روانی، مسامحه و غفلت و سوء استفاده مالی تقسیم بندی میشود.
این گزارش میافزاید: یکی از بارزترین تغییرات جمعیت شناختی قرن بیست و یکم، سالخوردگی جمعیت است که جمعیت تمام کشورهای جهان از جمله ایران را درگیر خود کرده است. سالمندان به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و آناتومی ناشی از افزایش سن زیستی، بازنشستگی و کاهش فعالیتهای اجتماعی در معرض خطراتی هستند که یکی از عوامل خطر برای آنها سالمندآزاری است.
بنا به این گزارش، سالمندآزاری موضوعی کاملا پیچیده است و از آن به عنوان یکی از پیشبینی کنندههای غیرمستقیم مرگ، ذکر میکنند. سالمندآزاری مفهوم رفتاری است که از شخص یا اشخاص مراقب سالمند به شکل خودآگاه یا ناخودآگاه سر میزند و باعث افت کیفیت زندگی فرد سالمند میشود.
عوامل خطر سالمندآزاری
براساس این گزارش، عوامل خطر سالمندآزاری که ممکن است پتانسیل آزار به سالمندان را افزایش دهند در سطوح فردی، اجتماعی و فرهنگی اجتماعی شناسایی میشوند. خطرات در سطح فردی شامل ضعف سلامت جسمی و عاطفی، اختلالات روانی و سوء مصرف الکل و مواد مخدر میشود.
این گزارش ادامه داده است: در سطوح اجتماعی و فرهنگی اجتماعی، انزوای اجتماعی مراقبان و افراد مسن به دلیل از دست دادن توانایی جسمی و روحی، از دست دادن دوستان و اعضای خانواده، فرسایش پیوندهای بین افراد خانواده و کمبود بودجه برای هزینههای مراقبت از عوامل خطر سالمندآزاری هستنند. همچنین سیستمهای توزیع ارث و املاک روی توزیع قدرت در خانواده تاثیر میگذارد.
این گزارش تصریح کرده است: مهاجرت زوجهای جوان و تنها گذاشتن والدین در جوامعی که به طور سنتی فرزندان از والدین مراقبت میکنند نیز از عوامل خطری برای سالمندآزاری است.
هر زمانی که شاهد سالمندآزاری از هر نوع آن بودید یا خودتان یا فرد دیگر مورد خشونت شدید قرار گرفتهاید با تماس با خط اورژانس اجتماعی با شماره ۱۲۳ از خدمات بهزیستی بهرهمند میشوید.
بر اساس برآوردهای صورت گرفته در سال ۱۴۰۱ حدود ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر سالمند در ایران زندگی میکنند که البته در این پیمایش سن ۶۰ سال به عنوان آغاز سالمندی در نظر گرفته شده است.
سالمندان در معرض آسیب یا خشونت و مردم صورت آگاهی از سالمندآزاری میتوانند با اورژانس اجتماعی با شماره ۱۲۳ تماس حاصل کنند تا از خدمات این مرکز بهرهمند شوند. خدمات مددکاری، روانشناسی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی، آموزشی و ارجاع به مراکز زیر مجموعه بهزیستی یا سایر نهادهای حمایتی از جمله خدمات این مرکز به شمار میرود.