مریم تقوی شیرازی درباره اهمیت خواب در طب ایرانی اظهار داشت: حکمای طب کهن ایرانی برای حفظ سلامتی و سالم زیستن، اصول شش گانهای را همواره در نظر داشتند و اصلاح آن را به عنوان نخستین قدم، پیش از هر اقدام درمانی، برای حفظ صحت و بازگرداندن آن به تعادل تاکید داشتند. این ۶ اصل عبارتند از آداب و اصول صحیح خوردن و نوشیدن، خواب و بیداری، ورزش و استراحت، آب و هوا و مکان زیستن، احتباس و استفراغ (اجابت مزاج، استحمام و.) و حالات روانی است؛ بنابراین داشتن خوابی خوب به عنوان یک اصل، تضمینی برای سلامت پایدار هر فرد است.
وی با بیان اینکه با کار روزانه بر اثر حرکت بدن و فشارهای جسمی و روانی مقداری از روح یا شارژ بدن تحلیل میرود، افزود: این تحلیل آنقدر زیاد میشود که بدن برای حفاظت اعضای حیاتی نظیر قلب، حرکت را متوقف میکند. بدین ترتیب با توقف حس و حرکت، قلب فرصت برای تجدید این شارژ از دست رفته را پیدا میکند.
خودداری از مصرف کافئین در ساعات پایانی روز، نگاه نکردن به نور آبی رایانه و گوشی همراه و تنظیم ساعات خواب از جمله راهکارهای داشتن خواب راحت است.
این پزشک طب ایرانی خاطر نشان کرد: تمامی موجودات زنده از جمله انسان برای سازگاری با ریتم شبانه روزی دارای یک ساعت بیولوژیک درونی هستند؛ در مغز انسان مرکزی وجود دارد که زمان انجام فعالیتهای مختلف از جمله خواب و بیداری، هضم گوارشی و میزان ترشح غدد درونریز را در طول شبانهروز تنظیم میکند.
وی تاکید کرد: هرگونه تغییر در عادات خواب فرد از جمله شب کاری، شب زنده داری و تغییرات سبک زندگی، مسافرتهای هوایی با بهم زدن زمان مواجه با نور، سیستم بیولوژیک و طبیعی بدن را دچار سردرگمی و نابسامانی خواهد کرد.
وی متذکر شد: بر هم خوردن نظم طبیعی خواب و از دست دادن خواب شبانه میتواند باعث کسالت و کاهش تمرکز، چاقی، دیابت، مشکلات گوارشی مانند یبوست، مشکلات قلب و عروقی مانند فشارخون و تصلب شرائین، برهم خوردن ترشح شبانه هورمونهای محافظ سیستم ایمنی، هورمونهای رشد و جنسی، اختلالات قاعدگی و حتی ناباروری شود.
این استاد طب ایرانی درباره راههای رسیدن به خواب با کیفیت به استفاده از شیر و لبنیات اشاره کرد و گفت: شیر دارای سه بخش آبی، چربی و پنیری است و برحسب میزان آنها، مزاج (طبیعت) و خواص شیر تغییر میکند. شیر میتواند رطوبت مناسبی را در مغز ایجاد کند؛ بنابراین نوشیدن آن به ویژه وقتی گرم با کمی عسل یا مویز همراه باشد، میتواند در ایجاد خوابی آرام و رفع بیخوابی، افسردگی و فراموشی موثر باشد.
تقوی شیرازی با بیان اینکه شیر و محصولات لبنی دارای تریپتوفان، پیش ساز تولید ملاتونین- هورمون تاریکی و سروتونین هستند؛ بنابراین با تنظیم چرخه سیرکادین خواب را بهبود میبخشد، یادآور شد: نوشیدن شیر در طول روز میتواند تولید ملاتونین در شب را هم تقویت کند.
وی با اشاره به اینکه میتوان با افزودن کمی شیرین کننده به شیر نفوذ آن به سمت مغز برای اثربخشی بهتر را تقویت کرد، افزود: فرآوردههای لبنی تخمیر شده مانند ماست، پنیر و کره حاوی پرو و پره بیوتیکها هستند که با تنظیم فلور میکروبی روده، در ایجاد خواب خوب نقش دارند.
وی افزود: نوشیدن شیر به همراه سبک زندگی سالم مانند تحرک بدنی کافی و تغذیه با سبزیجات، میوه ها، غلات و حبوبات و رژیم مدیترانهای میتواند بویژه در سالمندان، خواب را بهبود داده و حافظه را تقویت کند.