چرا زنان بیشتر از مردان به آلزایمر دچار می‌شوند

اولین و مهم‌ترین دلیل ابتلای بیشتر زنان به آلزایمر این است که زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند. ضمن آنکه بزرگ‌ترین عامل خطر برای بیماری آلزایمر عامل سن است. یعنی هر چه سن بالاتر برود، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر هم بیشتر خواهد شد.

به این ترتیب اگر زن باشید، احتمال ابتلای شما به بیماری آلزایمر در اواخر زندگی تا حدودی بیشتر از یک مرد است. مطالعات نشان می‌دهد از حدود ۸۰ سالگی، احتمال ابتلای زنان به بیماری آلزایمر بیشتر از مردان همسن است. همچنین تحقیقات حاکی از آن است تقریباً ۱۳ زن از هر ۱۰۰۰ نفر در سال به آلزایمر مبتلا می‌شوند؛ در حالی که این میزان در مورد مردان تنها هفت مورد ابتلا را نشان می‌دهد.

طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان

دکتر مصطفی نوری‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گروه بیوتکنولوژی در مورد ابتلای بیشتر زنان به آلزایمرمی‌گوید: حدود ۳۲ میلیون نفر در سراسر جهان به نوعی زوال عقل به نام بیماری آلزایمر مبتلا هستند که حدود دو سوم موارد ابتلا به آلزایمر برای زنان اتفاق می‌افتد. دلایل مختلفی در ارتباط با آمار بالای خانم‌ها برای ابتلای بیشتر به آلزایمر وجود دارد.

زنان به طور متوسط ۵ سال بیشتر از آقایان عمر می‌کنند که افزایش طول عمر یکی از دلایل این ابتلا را سبب می‌شود.

ژن خاصی در کروموزوم X

به گفته این استاد دانشگاه، دلیل دوم وجود ژن خاصی در کروموزوم X است که تجمع پروتئین تاو را در مغز افزایش می‌دهد. از آنجایی که زنان دارای دو کروموزوم X هستند، ممکن است احتمال بیشتری برای داشتن سطوح بالاتر پروتئین تاو در مغز داشته باشند.

دلیل اصلی بالا بودن خطر ابتلا به آلزایمر در خانم‌ها این است که زنان یائسه‌ای که گرگرفتگی مکرر در طول خواب تجربه می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند.

هورمون‌های جنسی زنانه

هورمون‌های جنسی زنانه در به وجود آمدن بیماری آلزایمر به دلیل تغییراتی که در مغز می‌تواند ایجاد کند مؤثر است. استرادیول (نوعی استروژن است که بسیاری از فرآیندهای بدن را تنظیم می‌کند) یکی از هورمون‌های جنسی در زنان است که به سیستم تولید مثل زنان کمک می‌کند و نقش مهمی در بلوغ و آزادسازی تخمک‌ها در طول چرخه قاعدگی دارد. از طرفی نورون‌ها (سلول‌های عصبی) که استیل کولین تولید می‌کنند هم عامل مهم دیگری در این خصوص هستند.

فرایند ابتلا به آلزایمر

دکتر نوری‌زاده می‌گوید: در واقع استیل کولین برای عملکرد حافظه و شناخت طبیعی ضروری است. ولی تجمع آمولویید بتا در مغز با این استیل کولین‌ها در ارتباط است و از تجمع این پروتیین‌ها آلزایمر شکل می‌گیرد.

در مقابل زمانی که استرادیول (هورمون جنسی زنانه) در محیط باشد ارتباط بین استیل کولین و بتاآمیلویید از بین می‌رود و بنابراین بتا آمیلویید در مغز تجمع نمی‌کند. اما زمانی که هورمون‌های جنسی می‌شوند ارتباط بین استیل کولین و بتاآمیلویید شکل می‌گیرد و به طور بالقوه آسیب شناسی آلزایمر را افزایش می‌دهد.

ارتباط یائسگی و ابتلا به آلزایمر

به گفته این استاد دانشگاه، کاهش سطح هورمون‌های جنسی هنگام یائسگی رخ می‌دهد و به همین دلیل هم احتمال ابتلا به آلزایمر بعد از یائسگی بیشتر خواهد شد.

ضمن آنکه یکی از وظایف سیستم ایمنی در مراقبت از ما حمله به بتا آمیلوییدها و حذف آن‌هاست تا از این طریق مانع تجمع بتا آمیلویید در مغز شود. اما با کاهش استرادیول، عملکرد سیستم ایمنی در مغز نیز با کاهش کارایی همراه خواهد شد.

دکتر نوری‌زاده می‌گوید: احتمالاً در آینده هورمون درمانی بتواند به درمان آلزایمر کمک کند. مطالعاتی که در ارتباط با واکسن‌های آلزایمر در جریان است نیز بر تحریک سیستم ایمنی برای مقابله با تجمع بتاآمیلوییدهای غیر طبیعی در مغز متمرکز شده است. بنابراین به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه چندان دور برای آلزایمر نیز واکسنی در دنیا ساخته خواهد شد.