اکثر افراد در برخی مواقع زندگی سفتی مفاصل را تجربه میکنند، اما علل متفاوتی ممکن است این عارضه را ایجاد کنند و در برخی از افراد ممکن است به علل وخیمتری دچار سفتی مفاصل شوند.
از جمله علل سفتی و درد مفاصل میتوان به این موارد اشاره کرد:
وضعیت خوابیدن
بسیاری از اوقات وضعیت خوابیدن افراد در شب میتواند در ایجاد سفتی مفاصل نقش داشته باشد.
وقتی فردی به گونهای نمیخوابد که ستون فقراتش را در یک راستا قرار دهد و گردن خود را در وضعیت خنثی نگه دارد، ممکن است با احساس سفتی یا درد از خواب بیدار شود.
افرادی که به پهلو میخوابند، اگر در حال حاضر دچار سفتی مفاصل هستند، ممکن است بخواهند از دراز کشیدن به پهلوی خاصی اجتناب کنند. استفاده از انواع بالشها در اطراف بدن میتواند به نگه داشتن آن در وضعیت خواب مناسب برای استراحت شبانه خوب و سفتی کمتر مفاصل کمک کند.
زمان روز
علاوه بر وضعیت خوابیدن، تحقیقات نشان میدهد که سفتی مفاصل ممکن است در هنگام صبح که فرد برای اولین بار از خواب بیدار میشود، به دلیل ارتباط بین التهاب و ساعت شبانهروزی فرد، شدیدتر باشد. این احتمال در موارد سفتی مفاصل ناشی از آرتریت روماتوئید بیشتر است.
علاوه بر این، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه خواب بد شبانه ممکن است باعث بدتر شدن ناراحتی مفاصل شود؛ و خود درد و سفتی مفاصل به نوبه خود ممکن است خواب را مختل کند.
سن
افراد مسن ممکن است صرفا به دلیل استفاده بیشتر از مفاصلشان در طول عمر مفاصل سفتتری داشته باشند. با گذشت زمان، دامنه حرکت مفصل فرد محدودتر میشود. همچنین ممکن است مفاصل فرد انعطافپذیری کمتری پیدا کنند.
غضروف مفصل که به صورت بالشتکی است که از اتصال بین استخوانهای فرد در مفاصل محافظت میکند، با افزایش سن شروع به فرسوده شدن میکند و دچار التهاب میشود و و آرتریت ایجاد میشود.
چاقی
وقتی فردی اضافه وزن دارد، وزن او بیشتر از وزنی است که پزشکان برای قد او سالم میدانند. رایجترین روش برای اندازه گیری این شاخص با استفاده از شاخص توده بدنی (BMI) است. BMI بالاتر از ۲۵ را به عنوان اضافه وزن، بالاتر از ۳۰ به عنوان چاقی و بالاتر از ۴۰ را به عنوان چاقی شدید تعریف میشود.
هنگامی که بدن اضافه وزن دارد، این وزن فشار اضافی بر مفاصل وارد میکند. علاوه بر این، سلولهای چربی میتوانند پروتئینهایی را در بدن آزاد کنند عامل التهاب هستند. هر دوی این عوامل با هم ممکن است منجر به آرتریت شود که با سفتی مفاصل بروز میکند.
علاوه بر این، تحقیقات نشان میدهد که اضافه وزن ممکن است باعث ایجاد انواع مشکلات متابولیک در بدن شود که ممکن است اثر منفی بر سلامت استخوان داشته باشد.
از نشستن طولانی مدت یا پس از بیدار شدن از خواب، این مشکل را احساس میکنند. برخی از افراد ناراحتی خفیفی را تجربه میکنند که مدتی پس از شروع حرکت از بین میرود. در برخی دیگر سفتی مفاصل بیشتر طول میکشد و ناراحت کنندهتر است.
در موارد شدیدتر سفتی مفاصل ممکن است بر تحرک فرد تأثیر بگذارد. افراد ممکن است در گذاشتن وزن بر روی مفاصل خود یا ایستادن یا راه رفتن مشکل پیدا کنند.
رژیم غذایی
خوردن محصولات لبنی و حیوانی ممکن است در ایجاد عوارضی که میتواند باعث سفتی مفاصل شوند مانند نقرس یا آرتریت نقش داشته باشد.
هنگامی که افراد بیشتر از این غذاها و غذاهای گیاهی کمتری میخورند، ممکن است بیشتر مستعد سفتی مفاصل شوند.
تحقیقات نشان میدهد که انتخاب یک رژیم غذایی مدیترانهای یا گیاهخواری نیز میتواند به کاهش سفتی کمک کند. به طور خاص، خوردن فیبر بیشتر، غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، چربیهای سالم، پروبیوتیکها، گیاهان و ادویه هم ممکن است مفید باشد.
بورسیت
بورسیت زمانی میشود که کیسههای ریز پر از مایع در مفاصل به نام «بورسا» ملتهب شوند. التهاب باعث درد و همچنین سفتی میشود.
بورسیت تقریباً در هر مفصلی ممکن است رخ دهد، اما در مفاصل بزرگتر مانند شانهها، لگن، مچ پا و آرنج شایعتر است.
بورسیت معمولاً با استراحت خود به خود بهبود مییابد. فرد معمولاً باید فعالیتهایی را که باعث حرکت مفصل میشود کم کند و برای مدت طولانی به مفصل استراحت دهد.
استراحت دادن به مفصل باعث بهبودی التهاب بورسها میشود و درد و سفتی مفاصل از بین میرود.
آرتروز یا استئوآرتریت
استئوآرتریت یا آرتروز یک نوع آرتریت تحلیلبرنده است که به دلیل ساییدگی غضروف مفصل رخ میدهد و بنابراین در افراد بالای ۶۵ سال بیشتر دیده میشود.
آرتروز اغلب این مفاصل را دچار خود میکند، از جمله مفاصل انگشتان دست، مفصلهای لگن، زانو، گردن
همانطور که این بیماری پیشرفت میکند میتواند باعث تورم و درد مفصل و همچنین صداهای ترک خوردگی با حرکت شود.
درمانها معمولاً بر تسکین درد و کاهش تورم در مفاصل متمرکز میشوند. افرادی که آرتروز آنها به خصوص دردناک و ناتوان کننده است ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
روماتیسم مفصلی
آرتریت روماتوئید (RA) یکی دیگر از آرتریتهای رایج است که معمولاً در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۶۰ سال ظاهر میشود.
آرتریت روماتوئید یک اختلال خود ایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی به مفاصل سالم حمله کند. افراد مبتلا به این بیماری با حمله دستگاه ایمنی به مفاصل درد و تورم را تجربه خواهند کرد.
هیچ درمانی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد. درمانها بر کاهش سرعت پیشرفت بیماری تمرکز دارند.
لوپوس
یکی دیگر از بیماریهای خود ایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی به بافتهای سالم مانند ماهیچهها و مفاصل حمله کند. هنگامی که لوپوس به مفاصل حمله میکند، علائم عبارتند از:تورم، سفتی، سختی، درد
تشخیص لوپوس اغلب دشوار است، زیرا بسیاری از علائم مشابه سایر شرایط پزشکی است. هیچ درمانی وجود ندارد و علائم با گذشت زمان بدتر میشوند.
درمان بر درمان علائم تمرکز دارد. درمانهای موجود میتواند در کمک به افراد در یافتن تسکین علائم مؤثر باشد.
نقرس
نقرس یک آرتریت با شروع ناگهانی است که مردان را بیشتر از زنان مبتلا میکند. نقرس وضعیتی است که به سرعت ایجاد میشود و علائم آن گاهی یک شبه ظاهر میشود و اغلب در انگشت شست پا ظاهر میشود.
نقرس با درد و حساسیت شدید مفاصل، سفتی مفاصل، تورم و افزایش گرمای مفصل بروز میکند.
نقرس میتواند در هر مفصلی ایجاد شود. نقرس معمولاً برای مدت کوتاهی ظاهر میشود و از بین میرود. افراد مبتلا به نقرس اغلب علائم را در طول زندگی خود روشن و خاموش میکنند.
درمان بر کاهش شدت علائم و کاهش سطح اسید اوریک در خون متمرکز است.
فیبرومیالژی
فیبرومیالژی یک بیماری مزمن است که باعث درد در سراسر بدن فرد میشود. همچنین سفتی مفاصل به عنوان یکی از علائم آن است.
از آنجایی که افرادی که به لوپوس یا آرتریت روماتوئید مبتلا هستند ممکن است بیشتر در معرض این بیماری باشند، این افراد ممکن است در معرض خطر خاصی برای سفتی مفاصل باشند.
سرطان استخوان
سرطان استخوان در اغلب موارد باعث سفتی مفاصل نمیشود، اما ممکن است گاهی اوقات این کار را انجام دهد. وقتی فردی به دلیل سرطان استخوان دچار سفتی مفاصل میشود، معمولاً سرطان در بازوها و پاها فرار دارد.
درمان
بسیاری از داروهای بدون نسخه (OTC) و خانگی برای کمک به کاهش سفتی، درد و تورم مفاصل وجود دارد. یکی از انواع داروهای OTC که فرد میتواند مصرف کند، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) است که شامل داروهای مانند ایبوپروفن و همچنین مسکنهای دیگر مانند استامینوفن میشود.
برای افرادی که سفتی شدید مفاصل را در نتیجه عوارضی مانند آرتریت تجربه میکنند، تحقیقات اخیر هنوز داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ممکن است درمان مطمئنتری از مواد افیونی مانند مورفین باشند.
اگر علت درد مفاصل شما ناشناخته است یا به طور ناگهانی ظاهر شده است یا با علائم دیگر همراه باشد، ضروری است با پزشکتان در این باره مشورت کنید.