گاف وزیر میراث فرهنگی و گردشگری؛ قمپز یا ...؟

چندی پیش عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در شبکه اجتماعی ایکس/توئیتر از افتتاح موزه‌ی نظامی سعدآباد خبر داد و نوشت: «موزه‌ی نظامی سعدآباد پس از سال‌ها تعطیلی با رفع مشکلات بازگشایی شد. سیر تحول فناوری‌های دفاعی در طول تاریخ جالب است. در مقاطعی از تاریخ، سرداران شجاع ایرانی به خوبی از ادوات نظامی استفاده مطلوب کردند و در برخی مواقع هم برعکس! زرادخانه‌ی بزرگ پهلوی در تهاجم دشمن هرگز به کار نیامد.»

او در ادامه با انتشار عکسی نوشت: «در موزه‌ی نظامی سعدآباد، شتری را می‌بینید که روی آن توپ کوچکی که وظیفه اش صرفا تولید صدای بلند و ایجاد هراس بود نصب شده. البته داخل گوش شتر هم با موم پر می‌شد. چیزی شبیه به ماموریت رسانه! عملیات رسانه‌ای پیش نیاز عملیات نظامی است.»

این نوشته با واکنش زیادی از سوی کاربران مواجه شده و آن‌ها به وزیر متذکر شدند که تصویر منتشر شده زنبورک است که این سلاح فقط صدا تولید نمی‌کرد بلکه گلوله شلیک می‌کرد. گویا آقای ضرغامی زنبورک را با قمپز اشتباه گرفته است.

قمپز نوعی توپ جنگی است که در این توپ گلوله‌ای گذاشته نمی‌شد و خرابی به وجود نمی‌آورد، فقط در آن باروت بسیاری تعبیه می‌کردند و پارچه‌هایی را با فشار داخل این وسیله‌ی جنگی قرار می‌دادند. بعد به آن چند ضربه محکم می‌زدند که کاملا محکم و سفت شود. بعد از این کارها، توپ را در کوهستان قرار داده و با آتش زدن مواد داخل توپ، صدای مهیبی آن منطقه را فرا می‌گرفت و ترس به جان سربازان دشمن می‌افتاد.

زنبورک یا زنبوره گونه‌ای توپ سرپر کوچک و دستی بود. در میدان جنگ آن را معمولا بر پشت چهارپایان و اغلب شتر حمل می‌کردند. اختراع این سلاح در ایران و در دوره صفویه اتفاق افتاد و تا پایان سلطنت رضا شاه پهلوی از جنگ‌افزار‌های رایج بود.