از این سن‌وسال مراقب فشارخون خود باشید

 ۳۳ درصد از افراد بالای ۱۸ سال در ایران دچار عارضه فشار خون بالا هستند و بیش از نیمی از آنها از این موضوع بی‌خبرند! ۵۰ درصد افرادی هم که از پرفشاری خون خود مطلع هستند، دارو مصرف می‌کنند و بیماری در کمتر از ۵۰ درصد این افراد تحت کنترل است.

فشار خون بالا، یکی از عارضه‌های قلبی و عروقی است که عوامل ژنتیکی، نقش پررنگی در ابتلا به آن دارد و اگر کنترل نشود، می‌تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های کلیه و حتی مرگ فرد شود.

۸۳ درصد از مرگ‌ومیر‌های بیمارستانی، سالانه مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است و از بین این بیماری‌ها هر سال ۳۰۰ هزار نفر به دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی جان خود را از دست می‌دهند و فشار خون بالا یکی از عارضه‌های قلبی و عروقی است.

فشار خون بالا شایع‌ترین بیماری قلبی و عروقی در جهان است، به طوری که از هر ۳ نفر، ۱ نفر به این عارضه مبتلا می‌شود. اما علامت مشخص و خاصی ندارد. این عارضه، یکی از علل اصلی مرگ و میر در جهان و ایران به شمار می‌رود.

اما این که بیش از یک‌سوم ایرانی‌ها فشار خون بالا دارند، چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟ دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و عروق و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: عامل اصلی ابتلا به فشار خون بالا ارثی و ژنتیک است و این باور که درباره تاثیر مصرف نمکِ زیاد بر ابتلا به فشار خون بین عامه مردم وجود دارد، اشتباه است. در ایران ازدواج‌های فامیلی هنوز خیلی رایج است و همین یکی از دلایل ابتلای افراد به فشارخون بالا است که در نسل‌های بعد هم استمرار پیدا می‌کند.

این ۳ نکته را حتما رعایت کنید
قارونی ادامه می‌دهد: افرادی که پرفشاری خون یا فشار خون بالا را در ژن خود ندارند، نیاز نیست نگران این عارضه باشند. اما حتی همین افراد هم باید ۳ نکته را رعایت کنند؛ مصرفِ کمِ نمک، تغذیه سالم و پرهیز از بی‌تحرکی.

این استاد دانشگاه می‌گوید: مصرف نمک و سبک تغذیه در ابتلا یا عدم ابتلا به این عارضه نقش مهمی دارند. این در حالی است که میزان مصرف نمک در ایران ۲ تا ۳ برابر استاندارد جهانی است. همچنین بسیاری از افراد فعالیت بدنی کافی ندارند که همین منجر به افزایش احتمالِ ابتلا به بیماری‌های مزمن مثل فشار خون بالا می‌شود.

متخصصان، بهترین راه مراقبت از سلامت در هر سنی را «پیشگری از ابتلا به عارضه‌ها و بیماری‌ها» می‌دانند. چراکه در صورت ابتلا به بعضی از بیماری‌ها و عارضه‌ها، دیگر راه برگشتی وجود ندارد و فرد مجبور است تا پایان عمر دارو مصرف کند.

یکی از راه‌های پیشگیری، کنترل دائمی فشار خون است. حتی اگر مطمئن باشیم که به این عارضه مبتلا نیستیم. دکتر ناصر سیم‌فروش، فلوشیپ جراحی کلیه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: بزرگ‌ترین اشتباه افراد این است که فشارخون خود را مرتب چک نمی‌کنند و تصور می‌کنند که وقتی بیمار شدند، باید آن را چک کنند. در حالی که فرد وقتی سالم است، باید از سلامتش مراقبت کند و بعدش دیگر فایده ندارد و همین فشار خون بالا می‌تواند منجر به عارضه‌های دیگری مثل نارسایی کلیه شود. ما پزشک داریم که خودش متخصص است، اما متوجه فشار خون بالای خود نشده بود و درنتیجه کلیه‌هایش از کار افتاد.

اگر فردی در ۳ یا ۴ روز متفاوت از خواب بیدار شود و مینیمم فشار خونش عدد ۱۴۰ روی ۹۰ میلیمتر جیوه (۱۴ روی ۹) یا بیشتر باشد، بداند که مبتلا به فشار خون بالا است

سیم‌فروش تاکید می‌کند: پس لازم است تقریبا ماهی یک بار فشار خون خود را چک کنیم. اگر فشار خون‌مان را در چند روز و نوبت مختلف گرفتیم و دیدیم بالا است، باید به پزشک مراجعه کنیم.

این متخصص کلیه اضافه می‌کند: البته گاهی برخی پزشکان، بیماری فرد را به اشتباه فشار خون بالا تشخیص می‌دهند و قبل از بررسی کامل، داروی فشار خون برای او تجویز می‌کنند. در حالی که گاهی نیاز به مصرف دائمی دارو هم نیست.

از چه سنی باید مراقب باشیم؟
بسیاری از پزشکان تاکید دارند که افراد ۴۰ سال به بالا خیلی مراقب تغذیه و فعالیت بدنی و فشار خون خود باشند و مدام آن را چک کنند. اما دکتر قارونی، متخصص قلب و عروق می‌گوید: از همان دوران کودکی باید مراقب فشار خون باشیم. چون هیچ علامت خاصی ندارد و فرد ناگهان یک روز می‌فهمد که به این عارضه مبتلا شده است؛ بنابراین بهترین کار، مراقبت از دوران کودکی است.

این متخصص قلب و عروق بر این نکته تاکید می‌کند که در خانواده‌ای که ژن فشار خون بالا وجود دارد، والدین باید مراقب باشند و فرهنگ مصرف کم نمک را به کودک خود آموزش دهند.

از کجا بدانیم فشار خون بالا داریم؟
متخصصان قلب و عروق درباره این که چگونه متوجه ابتلای خود به فشار خون بالا شویم، می‌گویند: اگر فردی در ۳ یا ۴ روز متفاوت از خواب بیدار شود و مینیمم فشار خونش عدد ۱۴۰ روی ۹۰ میلیمتر جیوه (۱۴ روی ۹) یا بیشتر باشد، بداند که مبتلا به فشار خون بالا است. متخصصان همچنین درمان فشارخون بالا را پایین نگه داشتن میزان فشار خونِ فرد روی عدد کمتر از ۱۲۰/۸۰ (۱۲ روی ۸) می‌دانند.

دکتر سیم‌فروش در این زمینه می‌گوید: اگر هر بار که فشار خون خود را اندازه می‌گیرید، بالاتر از ۱۲ و به خصوص بالاتر از ۱۴ باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا کنترل شود. البته سن فرد هم مهم است و باید در نظر گرفته شود. درکل اگر فشارخون از ۱۴ بالاتر رفت، نباید بی‌تفاوت بمانیم و باید به پزشک مراجعه کنیم.

فشارخون را می‌توان با طب سنتی درمان کرد؟
خیلی از افراد بعد از ابتلا به فشار خون بالا سعی می‌کنند از طریق طب سنتی و با مصرف گیاهان دارویی بیماری خود را کنترل کنند. موضوعی که پزشکان طب سنتی درباره آن هشدار می‌دهند و می‌گویند فشارخون از طریق طب سنتی همراه با طب کلاسیک قابل درمان است اما، هرگز نباید خودسرانه اقدام به مصرف دارو‌های گیاهی و دم‌نوش‌ها و ... کرد و این کار باید با نظر پزشک متخصص انجام شود.

به گفته متخصصان این حوزه، برای درمان فشار خون با کمک طب سنتی، ابتدا باید طبع و مزاج فرد مشخص شود تا درمان مخصوص به او انجام شود. کاهش مصرف نمک، مصرف کافی مایعات، مصرف به‌اندازه سیر در طولانی‌مدت و نیز داشتن فعالیت بدنی به خصوص انجام ورزش‌های هوازی برای مبتلایان فشار خون بالا توصیه می‌شود. همچنین دم‌نوش‌های آویشن، کاکوتی، چای کوهی و زنیال هم گرم‌کننده کلیه هستند و هم ادرارآورند و به کاهش فشار خون کمک می‌کنند. اما لازم است که بیماران خودسرانه اقدام به مصرف دم‌نوش‌ها و گیاهان دارویی نکنند. چراکه می‌تواند منجر به ایجاد عوارض دیگری شود.