منظره پشت تابلو مونالیزا چه داستانی دارد؟!

بحث و جدل‌ها درباره منظره پشت مونالیزای لئوناردو داوینچی همیشه وجود داشته است؛ برخی کارشناسان تاریخ هنر می‌گویند این چشم‌انداز خیالی و ساختگی است، اما برخی دیگر معتقدند که با مکان‌هایی خاص در ایتالیا پیوند‌های مشخصی دارد.

اکنون آن پیتزوروسو، یک زمین‌شناس و محقق تاریخ هنر رنسانس، ادعا می‌کند که سرانجام توانسته است از راز یکی از مهم‌ترین نقاشی‌های جهان پرده بردارد. او به لطف ترکیب دانشش در این دو حوزه تخصصی، می‌گوید که لئوناردو، چند نمای مشخص لکو را که بر سواحل دریاچه کومو در منطقه لومباردی در شمال ایتالیا واقع است، نقاشی کرده است.

پیتزوروسو پل، رشته کوه‌ها و دریاچه نقاشی مونالیزای لئوناردو را با پل آتزونه ویسکونتی قرن چهاردهمی منطقه لکو در جنوب غرب کوه‌های آلپ که مشرف بر این منطقه و دریاچه گارلات است و لئوناردو ۵۰۰ سال قبل به آنجا رفته بود، مطابقت داده است. او می‌گوید: «شباهت‌ها انکارناپذیرند. من خیلی هیجان زده‌ام و فکر می‌کنم که دستاورد بزرگی است.»

به گزارش گاردین، در فرضیه‌های پیشین از جمله آنچه در سال ۲۰۱۱ مطرح شده بود، ادعا شد که این پل و جاده در اثر مونالیزا تصویر بوبیو، شهر کوچکی در شمال ایتالیا، است. یافته‌ای دیگر در سال ۲۰۲۳ هم حاکی از آن بود که لئوناردو پلی در استان آرتزو را به تصویر کشیده است.

اما به گفته پیتزوروسو، «محور قرار دادن پل کافی نیست؛ چون پل‌های قوسی‌شکل همه‌جا در سراسر ایتالیا و اروپا وجود دارند و بسیاری از آنها به هم شبیه‌اند؛ لذا تشخیص مکان دقیق نقاشی تنها از روی پل غیرممکن است. همه درباره این پل حرف می‌زنند، اما هیچ‌کس از زمین‌شناسی چیزی نمی‌گوید.»

او افزود: «زمین‌شناسان به نقاشی‌های هنری و کارشناسان تاریخ هنر هم به زمین‌شناسی توجه نمی‌کنند. مورخان هنر می‌گویند که لئوناردو همیشه از قوه تخیلش استفاده می‌کرد، اما شما این تصویر را به هر زمین‌شناس در جهان که نشان دهید، به شما همان‌چیزی را خواهند گفت که من درباره لکو می‌گویم. حتی کسی که زمین‌شناس نیست هم حالا می‌تواند این شباهت‌ها را ببیند.»

او توضیح داد که صخره‌های لکو از سنگ آهک تشکیل شده‌اند و لئوناردو هم سنگ‌ها را به رنگ خاکستری و سفید کشیده «که بی‌عیب و نقص است؛ زیرا این همان سنگی است که آنجا وجود دارد». او در ادامه افزود: «نه بوبیو و نه آرتزو، برخلاف لکو، دریاچه ندارند، بنابراین ما شواهد بی‌نقصی داریم که تایید می‌کند آنجا لکو است.»

تجزیه و تحلیل پیتزوروسو از پوشش گیاهی و زمین‌شناسی منظره اطراف چهره مرکز نقاشی بحث‌های قبلی را درباره دو نسخه موجود در پاریس و لندن دوباره احیا کرده است. او می‌گوید: «پوشش گیاهی در نسخه موزه لوور عالی است و گیاهانی را نشان می‌دهد که در گودال‌های مرطوب و تاریک رشد می‌کردند. اما گیاهان در نسخه لندن دقیق نیستند و بعضی از آنها در طبیعت وجود ندارند.»

او یادآوری کرد که لئوناردو همواره با ترسیم دقیق طبیعت شاگردانش را تحت تاثیر قرار می‌داد.

پیتزوروسو برای تحقیقش درباره مونا‌لیزا به لکو رفت و ردپای لئوناردو را در آنجا دنبال کرد. او می‌گوید: «ما از یادداشت‌های لئوناردو متوجه می‌شویم که برای کاوش در منطقه لکو و همچنین سرزمین‌های شمالی‌تر زمان زیادی صرف کرده است.»

ژاک فرانک، مشاور سابق آثار داوینچی در موزه لوور، می‌گوید: «با توجه به دانش کامل پیتزوروسو از زمین‌شناسی کشور ایتالیا و اگر دقیق‌تر بگویم از جا‌هایی که لئوناردو در طول زندگی‌اش سفر کرده بود، من در درستی این فرضیه درباره منظره کوهستانی نقاشی مونالیزا، حتی ذره‌ای تردید ندارم.»