شمع خودرو چیست؟ علائم خرابی آن کدام است؟

 این جرقه باعث انفجار مخلوط سوخت و هوا شده و در نتیجه قدرت لازم برای حرکت پیستون و به تبع آن حرکت خودرو تولید می‌شود. شمع‌ها باید به صورت دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند. علائم خرابی شمع‌ها می‌تواند شامل کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت، ایجاد صدای نامناسب در موتور و کاهش کارایی کلی خودرو باشد. تعویض به موقع شمع‌ها می‌تواند عمر موتور را افزایش داده و کارایی آن را بهبود بخشد

وظایف و کارکردهای اصلی شمع خودرو عبارتند از:

1.  ایجاد جرقه: شمع با ایجاد جرقه الکتریکی، باعث اشتعال مخلوط سوخت و هوا در داخل سیلندر می‌شود. این جرقه باید به موقع و با قدرت کافی باشد تا احتراق به درستی انجام شود.
2. انتقال حرارت: شمع‌ها دارای الکترودهایی هستند که حرارت تولید شده در طی فرآیند احتراق را به سیستم خنک‌کننده موتور منتقل می‌کنند. این انتقال حرارت باعث جلوگیری از داغ شدن بیش از حد شمع و کاهش خطر آسیب به موتور می‌شود.
3. مقاومت در برابر فشار و حرارت: شمع‌ها باید در برابر فشار بالای داخل سیلندر و دمای بالای تولید شده در طی فرآیند احتراق مقاوم باشند.
4. کیفیت احتراق:  عملکرد صحیح شمع‌ها تأثیر مستقیمی بر کیفیت احتراق دارد که در نتیجه باعث بهبود عملکرد موتور، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلایندگی می‌شود.

ساختار شمع خودرو

شمع خودرو از چندین بخش اصلی تشکیل شده است:

- عایق سرامیکی: این قسمت باعث جلوگیری از جریان الکتریکی به بدنه موتور می‌شود.
- الکترود مرکزی: این قسمت اصلی‌ترین بخش شمع است که جرقه از آن ایجاد می‌شود.
- الکترود جانبی: الکترود جانبی یا منفی جایی است که جرقه به آن می‌پرد.
-  بدنه فلزی: بدنه فلزی که شمع را به سرسیلندر موتور متصل می‌کند و نقش خنک‌کنندگی را نیز دارد.

انواع شمع خودرو

شمع‌های خودرو با توجه به مواد به کار رفته در ساخت آن‌ها و نوع کاربردشان به چند دسته تقسیم می‌شوند. 
انتخاب شمع مناسب برای خودرو بستگی به نوع موتور، نیازهای عملکردی و شرایط کاری خودرو دارد. مشاوره با متخصص خودرو و بررسی راهنمای سازنده خودرو می‌تواند در انتخاب صحیح شمع کمک کند.
 انواع مختلف شمع‌های خودرو شامل موارد زیر است:

1.    شمع‌های مسی (Copper Spark Plugs)

این نوع شمع‌ها دارای الکترود مرکزی مسی هستند که دارای یک پوشش نیکل است. شمع‌های مسی به دلیل هدایت الکتریکی بالا و قیمت پایین، پرکاربردترین نوع شمع‌ها هستند. اما عمر مفید آن‌ها نسبت به سایر انواع کمتر است و نیاز به تعویض بیشتری دارند.

2.    شمع‌های پلاتینیومی (Platinum Spark Plugs)

در این نوع شمع‌ها، الکترود مرکزی یا جانبی با یک لایه پلاتینیوم پوشیده شده است. این شمع‌ها دارای عمر طولانی‌تری نسبت به شمع‌های مسی هستند و نیاز به تعویض کمتری دارند. هدایت حرارتی و الکتریکی خوب پلاتینیوم باعث افزایش کارایی موتور می‌شود.

3.    شمع‌های ایریدیومی (Iridium Spark Plugs)

این شمع‌ها دارای الکترودی از جنس ایریدیوم هستند که بسیار مقاوم و با دوام است. شمع‌های ایریدیومی عمر مفید بسیار بالایی دارند و به دلیل نقطه ذوب بالا و هدایت الکتریکی خوب، کارایی موتور را بهبود می‌بخشند. این شمع‌ها به خصوص برای موتورهای پیشرفته و با کارایی بالا مناسب هستند.

4.    شمع‌های دوبل پلاتینیومی (Double Platinum Spark Plugs)

این شمع‌ها دارای پوشش پلاتینیومی بر روی هر دو الکترود مرکزی و جانبی هستند. این ویژگی باعث افزایش عمر مفید و بهبود کارایی شمع می‌شود. شمع‌های دوبل پلاتینیومی مناسب برای موتورهایی هستند که دارای سیستم اشتعال با ولتاژ بالا هستند.

5. شمع‌های چند الکترودی (Multi-Electrode Spark Plugs) 

این شمع‌ها دارای بیش از یک الکترود جانبی هستند که باعث افزایش احتمال ایجاد جرقه و بهبود احتراق می‌شود. این نوع شمع‌ها به خصوص در موتورهای با کارایی بالا و موتورهایی که به شتاب سریع نیاز دارند، کاربرد دارند.

6. شمع‌های نیکلی (Nickel Spark Plugs)

این شمع‌ها دارای الکترودهای با پوشش نیکل هستند که عملکرد مشابهی با شمع‌های مسی دارند، اما عمر مفید کمی بیشتر دارند.

 7. شمع‌های مقاوم در برابر حرارت (Resistor Spark Plugs)

این شمع‌ها دارای مقاومت داخلی هستند که باعث کاهش نویز الکترومغناطیسی و افزایش دوام سیستم اشتعال می‌شود. این ویژگی‌ها باعث بهبود عملکرد موتور و کاهش اختلالات الکترونیکی در خودرو می‌شود.

 8. شمع‌های خاص (Specialty Spark Plugs)

این دسته شامل شمع‌هایی است که برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند، مانند شمع‌های مخصوص خودروهای مسابقه‌ای یا شمع‌های با طراحی خاص برای شرایط سخت کاری.

علائم خرابی شمع خودرو

شمع خودرو به مرور زمان و با استفاده مستمر ممکن است دچار خرابی شوند. شناخت علائم خرابی شمع‌ها می‌تواند به تشخیص و رفع مشکلات موتور کمک کند و از آسیب‌های جدی‌تر به موتور جلوگیری کند. به گزارش تعمیرگاه ام وی ام ، برخی از علائم خرابی شمع خودرو به شرح زیر است:

1.    کاهش قدرت موتور 

اگر شمع‌ها نتوانند به درستی جرقه بزنند، احتراق به خوبی صورت نمی‌گیرد و این می‌تواند باعث کاهش قدرت موتور شود. کاهش شتاب و عملکرد ضعیف موتور نیز از نشانه‌های این مشکل است.

2. افزایش مصرف سوخت

خرابی شمع‌ها می‌تواند باعث کاهش کارایی احتراق و افزایش مصرف سوخت شود. اگر متوجه شدید که خودرو شما بیش از حد معمول سوخت مصرف می‌کند، ممکن است شمع‌ها نیاز به تعویض داشته باشند.

3. مشکل در استارت زدن موتور

شمع‌های خراب می‌توانند باعث مشکل در استارت زدن موتور شوند. اگر موتور به سختی روشن می‌شود یا زمان بیشتری برای استارت نیاز دارد، این ممکن است نشانه‌ای از خرابی شمع‌ها باشد.

4. روشن شدن چراغ چک موتور

سیستم‌های مدرن خودرو دارای حسگرهایی هستند که می‌توانند مشکلات مربوط به شمع‌ها را تشخیص دهند و چراغ چک موتور را روشن کنند. اگر این چراغ روشن شود، باید به سرعت وضعیت شمع‌ها بررسی شود.

5. لرزش موتور

خرابی شمع‌ها می‌تواند باعث عدم تعادل در احتراق و لرزش موتور شود. این لرزش معمولاً در هنگام بیکار (Idle) یا در سرعت‌های پایین بیشتر احساس می‌شود.

6. صدای غیرعادی موتور 

شمع‌های خراب ممکن است باعث ایجاد صدای تق‌تق یا پاپینگ در موتور شوند. این صداها می‌توانند نشان‌دهنده احتراق نامنظم یا ناقص باشند.

7. افزایش دود اگزوز

شمع‌های خراب می‌توانند باعث احتراق ناقص سوخت و افزایش دود اگزوز شوند. اگر دود اگزوز بیش از حد معمول یا با رنگ غیرعادی (مانند دود سیاه یا آبی) باشد، باید شمع‌ها بررسی شوند.

8. کاهش کارایی کلی خودرو

شمع‌های خراب می‌توانند باعث کاهش کارایی کلی خودرو شوند، از جمله کاهش سرعت، کاهش راندمان موتور و افزایش مشکلات فنی.

9. جرقه ضعیف یا نامنظم

اگر جرقه‌ای که توسط شمع تولید می‌شود ضعیف یا نامنظم باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از فرسودگی یا خرابی شمع‌ها باشد.

10. رسوب‌گیری و آلودگی شمع‌ها

بررسی بصری شمع‌ها می‌تواند نشان‌دهنده خرابی آن‌ها باشد. اگر شمع‌ها دارای رسوب، کربن‌گیری، یا روغن‌گیری باشند، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در سیستم سوخت‌رسانی یا خود شمع‌ها باشد.

تعویض به موقع شمع‌ها می‌تواند عمر موتور را افزایش داده و عملکرد بهینه خودرو را تضمین کند.