این جنگنده را فقط ایران و ترکیه دارند!

روز‌های افسانه‌ای F-۴ Phantom II بالاخره به پایان خواهد رسید و به زودی ترکیه و ایران تنها کشور‌هایی خواهند بود که آن را در سرویس فعال خواهند داشت.
جنگنده اف-۴ فانتوم عموماً به عنوان یکی از بهترین جت‌های جنگنده مافوق صوت دوران خود در نظر گرفته می‌شود. زمانی که F-۴ Phantom تولید شد، هدف از آن جنگنده‌ای بود که بتواند فرار کند، اما توانایی مخفی شدن (قابلیت پنهانکاری و رادارگریزی) نداشته باشد و حداکثر سرعت آن ۲.۲۳ ماخ بود.
امروزه جت‌های جنگنده‌ای مانند F-۳۵ پنهانکار و رادارگریز بوده، اما کندتر هستند (سرعت ۱.۶ ماخ) و با این ایده ساخته می‌شوند که یک جت جنگنده نمی‌تواند فرار کند، اما می‌تواند پنهان شود.

۱- کره جنوبی آنها را بازنشسته کرد

حدود ۵۵ سال خدمت فانتوم در نیروی هوایی کره جنوبی با بازنشستگی فانتوم‌های این کشور در ژوئن ۲۰۲۴ به پایان رسید

پایگاه هوایی    پایگاه هوایی سووون (سابق)
اسکادران    اسکادران ۵۳اُم جنگنده
تاریخ سرویس    ۱۹۶۹ تا ۲۰۲۴
کره جنوبی سرانجام آخرین اف-۴ فانتوم خود را در ژوئن ۲۰۲۴ بازنشسته کرد. نیروی هوایی کره در مراسمی در ۷ ژوئن پس از تکمیل گشت زنی نهایی شان که حدود یک ساعت به طول انجامید، دو فروند فانتوم باقیمانده خود را بازنشسته کرد. این نشان دهنده پایان بیش از پنج دهه خدمت فانتوم در ارتش کره بود. اولین F-۴ فانتوم در سال ۱۹۶۹ در طول جنگ سرد وارد کره جنوبی شد که در آن زمان یک تقویت بزرگ برای نیروی هوایی کره جنوبی به شمار می‌رفت. اما خیلی چیز‌ها از آن زمان تاکنون تغییر کرده است.

در آن زمان، کره شمالی اقتصاد بزرگتر و صنعتی تری داشت در حالی که برخی از پیشرفته‌ترین جت‌ها را از اتحاد جماهیر شوروی دریافت می‌کرد. امروزه، نیروی هوایی کره شمالی چیزی بیش از یک موزه هوانوردی نیست، در حالی که بخش جنوبی ثروتمند شبه جزیره کره در حال دریافت جت‌های جنگنده پیشرفته نسل پنجم F-۳۵ است.

۲- یونان آن‌ها را بازنشسته می‌کند

یونان اعلام کرده است که F-۴ فانتوم، F-۱۶ Block ۳۰ و Mirage ۲۰۰۰-۵‌های خود را واگذار می‌کند

تاریخ بازنشستگی    نامشخص
اسکادران    اسکادران ۳۳۸
تعداد    ۳۳ فروند
 

یونان پیش‌تر در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که به زودی F-۴ فانتوم‌های قدیمی خود را بازنشسته می‌کند (در حالی که جنگنده‌های قدیمی Mirage ۲۰۰۰-۵ و F-۱۶ Block ۳۰ را نیز به فروش می‌رساند). یونان یک اسکادران از ۳۴ فروند فانتوم F-۴E را در اختیار دارد. این جنگنده‌ها در اختیار اسکادران ۳۳۸ نیروی هوایی یونان هستند- که در ابتدا در سال ۱۹۵۲ تأسیس شد. اگرچه ممکن است یونان بتواند خریداری برای فانتوم‌ها پیدا کند، سن بالای این جنگنده‌ها به این معنی است که احتمال اسقاط شان بیشتر است.

یونان همچنین در حال ارتقاء نیروی هوایی خود با هواپیما‌های جنگنده جدید آمریکایی F-۳۵ و رافال ساخت فرانسه است. این جنگنده‌های جدید، به طور قابل توجهی توانایی‌های نیروی هوایی یونان را افزایش می‌دهد. در واقع، این تغییرات به عنوان بزرگترین تحولی شناخته می‌شود که نیروی هوایی یونان تاکنون انجام داده است.

۳- ایالات متحده آن‌ها را منفجر کرد

بسیاری از F-۴ فانتوم‌های آمریکایی به اهداف زامبی تبدیل و منفجر شدند

عنوان    QF-۴
نقش    اهداف هوایی در مقیاس کامل
تعداد    ۸۴ فروند
به معنای واقعی کلمه، نیروی هوایی ایالات متحده نیز یکی از اپراتور‌های نهایی F-۴ فانتوم است. ایالات متحده صد‌ها فروند از اف-۴‌های تامکت را بازنشسته کرده و سپس آنها را به هواپیما‌های بدون سرنشین به نام QF-۴ تبدیل کرده است. QF-۴ یک هدف هوایی با قابلیت کنترل از راه دور است که نیروی هوایی ایالات متحده از آن برای آموزش، آزمایش تسلیحات و تیراندازی استفاده می‌کند و “یک هدف واقعی در مقیاس کامل برای ارزیابی سیستم تسلیحاتی هوا به هوا…” به شمار می‌روند.

در واقع ایالات متحده بسیاری از فانتوم‌های خود را منفجر خواهد کرد. مشخص نیست که آیا QF-۴ هنوز توسط نیروی هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد یا نه (ممکن است وب سایت به روز نشده باشد، اما موجودی فعال از این جنگنده در نیروی هوایی ایالات متحده ۸۴ فروند ذکر شده است). نیروی هوایی پس از اتمام F-۴ فانتوم‌های بازنشسته، اکنون F-۱۶ Fighting Falcon‌های بازنشسته را به اهداف هوایی زامبی تبدیل می‌کند.

۴- ایران و ترکیه: تنها دارندگان آینده نزدیک اف-۴ فانتوم

مشخص نیست ترکیه و ایران چه زمانی آخرین F-۴ فانتوم‌های خود را بازنشسته می‌کنند

آخرین دارندگان فانتوم‌های فعال    ترکیه و ایران
تعداد فانتوم‌های ترکیه    حدود ۱۹ فروند
تعداد فانتوم‌های ایران    حدود ۶۳ فروند
هنگامی که یونان سرانجام F-۴E فانتوم‌های خود را بازنشسته کند، ترکیه و ایران آخرین نیرو‌های هوایی خواهند بود که هنوز اف-۴ فانتوم قدیمی را در خدمت فعال دارند. هنوز مشخص نیست که ترکیه تا چه زمانی به استفاده عملیاتی از این هواپیما ادامه خواهد داد، اما این کشور به احتمال زیاد این کار را زمانی انجام خواهد داد که اف-۱۶‌هایی که به تازگی قراردادشان را بسته یا جت جنگنده بومی Kaan وارد سرویس شوند.

قبل از انقلاب ۱۹۷۹، ایران متحد نزدیک آمریکا بود و مقدار زیادی تجهیزات نظامی آمریکایی را دریافت می‌کرد. از آن زمان تاکنون، دسترسی ایران به بازار تسلیحات نظامی جهان قطع شده است. بدون هیچ گزینه دیگری، ایران ناوگان اف-۴ فانتوم و اف-۱۴ تامکت‌های خود را با وجود تحریم‌ها به پرواز درآورده است. از این رو مشخص نیست که ایران تا چه زمانی می‌تواند این جنگنده‌های آمریکایی خود را در حالت فعال و دارای قابلیت پرواز نگه دارد.

۵- جنگنده F-۴ Phantom II آخرین مبارزه اش را باخت

یک فانتوم در آخرین نبردی که F-۴ فانتوم‌ها تجربه خواهند کرد، سرنگون شد

تاریخ    ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲
علت    موشک سطح به هوای سوریه
طرفین متخاصم    ترکیه و سوریه
 

یک فانتوم ترکیه‌ای در نبردی که می‌تواند آخرین درگیری فانتوم F-۴ باشد مورد هدف قرار گرفته و سقوط کرد. در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲، یک فروند جت شناسایی RF-۴E Phantom II ترکیه‌ای پس از ورود به حریم هوایی سوریه در جریان جنگ داخلی سوریه، توسط ارتش این کشور در حریم هوایی بین‌المللی رهگیری و سرنگون شد. در این حادثه هر دو خلبان ترکیه‌ای کشته شدند. این فانتوم مورد اصابت موشک زمین به هوای سوریه قرار گرفته و این اولین باری بود که یک فانتوم پس از جنگ خلیج فارس سرنگون می‌شد.

مشخص نیست که آیا ترکیه دوباره از این هواپیمای قدیمی در جنگ استفاده خواهد کرد یا نه. پس این مورد می‌تواند آخرین باری باشد که F-۴ در یک نبرد واقعی شرکت می‌کند. با توجه به شرایطی کنونی، به نظر می‌رسد تنها در صورتی که ایران یک طرف جنگی بالقوه باشد، فانتوم‌ها دوباره نبرد را به چشم خواهند دید.

منبع: روزیاتو