اوتیسم چیست؟

اوتیسم یک اختلال طیفی است؛ به این معنی که افراد را به طرق مختلف و به درجات مختلف تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اختلال طیف اوتیسم، معمولاً در سنین 2 تا 3 سالگی قابل تشخیص است.

اوتیسم چیست؟

اوتیسم که با نام اختلال طیف اوتیسم (ASD) نیز نامیده می‌شود، یک اختلال پیچیده و مادام‌العمر است که شامل مشکلات ارتباطی و رفتاری است. اوتیسم یک اختلال طیفی است؛ به این معنی که افراد را به طرق مختلف و به درجات مختلف تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اختلال طیف اوتیسم، معمولاً در سنین 2 تا 3 سالگی قابل تشخیص است.

افراد با اختلال طیف اوتیسم در برقراری ارتباط با دیگران و در درک آنچه دیگران فکر و احساس می‌کنند ضعف دارند. این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند افکار و احساسات خود را با کلمات یا از طریق حرکات ‌بدن، حالات چهره و لمس بیان کنند.

افراد با اختلال طیف اوتیسم ممکن است مشکلات یادگیری نیز داشته باشند و مهارت‌های آن‌ها ممکن است به طور نابرابر رشد کند. به‌عنوان‌مثال، آن‌ها ممکن است در برقراری ارتباط مشکل داشته باشند، اما در مهارت‌هایی همچون هنر، موسیقی، ریاضیات، یا مهارت‌هایی که حافظه در آن درگیر می‌شود، به‌طور غیرمعمولی خوب باشند.

درحال‌حاضر کودکان بیش از هر زمان دیگری با اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده می‌شوند؛ این بدین معنا است که تشخیص بیشتر ممکن است به دلیل تغییر در نحوه تشخیص این اختلال باشد، نه به این دلیل که کودکان بیشتری دارای این اختلال هستند.

اوتیسم «با عملکرد پایین» در برابر اوتیسم «با عملکرد بالا»

هر فرد با اختلال طیف اوتیسم به‌‌طور متفاوتی تحت‌تأثیر این اختلال قرار می‌گیرد. برخی از افراد اوتیسم با ضعف در مهارت‌های اجتماعی، یادگیری یا ارتباطی ممکن است چالش‌های بیشتری داشته باشند. آن‌ها ممکن است برای انجام کارهای روزمره خود به کمک نیاز داشته باشند و در برخی موارد ممکن است حتی نتوانند به تنهایی و مستقل زندگی کنند. در نظر عموم مردم، این دسته از افراد اوتیسم با عنوان «اوتیسم با عملکرد پایین» ​​نامیده می‌شوند. برخی دیگر از افراد با اختلال طیف اوتیسم، ممکن است علائم این اختلال را با شدت کمتری داشته باشند. آن‌ها اغلب در مدرسه خوب عمل می‌کنند و مشکلات کمتری در برقراری ارتباط دارند. عموم مردم معمولاً این افراد را «اوتیسم با عملکرد بالا» می‌نامند.

علائم اختلال طیف اوتیسم

علائم اختلال طیف اوتیسم معمولاً تا قبل از 3 سالگی کودک ظاهر می‌شوند؛ با این‌حال، ممکن است برخی از کودکان از بدو تولد علائمی را از خود نشان ‌دهند. علائم شایع در افراد با اختلال طیف اوتیسم عبارتند از؛

• عدم برقرای ارتباط چشمی،
• داشتن طیف محدودی از علایق یا علاقه شدید به موضوعاتی خاص،
• داشتن رفتارهای تکراری، مانند تکرار کلمات یا عبارات، تکان‌ دادن بدن خود به جلو و عقب، بازی نامتعارف با اشیاء (مانند روشن ‌و خاموش‌کردن کلید چراغ به‌صورت مکرر، تکان دادن یک تکه طناب یا ریسمان جلوی چشم‌ها و ...)،
• حساسیت شدید به صدا، لمس، بوها، نور و ...، مواردی که برای افراد دیگر عادی به نظر می‌رسد،
• نداشتن توجه اشتراکی به هنگام ارتباط با دیگران،
• دنبال نکردن و عدم توجه به اشاره کردن دیگران،
• مشکل در درک، بیان خواسته و استفاده از گفتار، حرکات، حالات چهره یا لحن صدا،
• صحبت‌کردن با تن صدای آوازی یا روباتیک،
•  مشکل در سازگاری با تغییر در روتین‌ها. 

اختلال طیف اوتیسم در بزرگسالان

در بزرگسالان، اختلال طیف اوتیسم ممکن است به روش‌های خاصی ظاهر شود. علائم رایج می‌تواند شامل موارد زیر باشد؛

• مشکل در درک آنچه دیگران فکر می‌کنند یا احساس می‌کنند،
• ترجیح به تنهایی، عدم ارتباط‌گیری با دیگران و پذیرش افراد به‌عنوان دوست،
• اضطراب در انجام فعالیت‌های اجتماعی،
• داشتن یک برنامه روزانه و بهم‌ریختگی شدید در صورت تغییر در روتین‌ها،
• ناتوانی در بیان صحیح احساسات،
• و عدم درک طعنه، استعاره و ضرب‌المثل‌ها.

همچنین برخی دیگر از علائم اختلال طیف اوتیسم در بزرگسالان می‌تواند مواردی همچون

• اجتناب از برقراری تماس چشمی،
• درک نکردن «قوانین اجتماعی»،
• عدم رعایت حد فاصله بین خود و دیگران (یا بیش از حد فاصله می‌گیرند یا بیش از حد نزدیک می‌شوند)،
• علاقه شدید به موضوعاتی خاص،
• توجه به جزئیات کوچک مثل، بوها، صداها یا الگوهایی که دیگران متوجه آن‌ها نمی‌شوند،
• و بهم‌ریختگی درصورت عدم اطلاع از انجام کارها، است.

اختلال طیف اوتیسم در کودکان

کودکان ممکن است علائم متفاوتی از این اختلال را از خود نشان دهند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند؛

• عدم پاسخگویی به نام خود تا 9 ماهگی،
• عدم نشان دادن حالات صورت تا 9 ماهگی،
• عدم تمایل به انجام بازی‌های ساده تا 12 ماهگی،
• عدم استفاده از انواع ژست‌ها تا 12 ماهگی،
• عدم آگاهی از حالات دیگران مانند شادی، غم، عصبانیت و ... تا ۲۴ ماهگی،
• عدم توجه به دیگر کودکان برای بازی تا 36 ماهگی،
• ردیف کردن و پشت‌هم‌چینی اسباب‌بازی‌ها (در صورت تغییر ترتیب بهم‌می‌ریزند)،
• نشان دادن علایق وسواسی خاص به برخی اشیاء و برخی موضوعات،
• داشتن کلیشه‌ها کلامی (تکرار مداوم یک واژه یا عبارت) و غیرکلامی (چرخیدن‌ها مکرر، بال‌بال‌زدن، تکان دادن سر و...)،
• تأخیر در مهارت‌های زبانی، حرکتی و مهارت‌های شناختی،
• عادات عجیب در خوابیدن یا خوردن،
• و عدم درک خطر.

تحریک در کودکان اوتیسم چیست؟

رفتارها یا صداهای تکراری اغلب با اختلال طیف اوتیسم همراه هستند.

تحریک یا رفتارهای خود تحریکی، شامل حرکات یا صداهای تکراری است. معمولاً به رفتارهایی مانند تکان‌دادن دست‌ها، بازوها و انگشتان یا تکان‌ دادن بدن به جلو و عقب اشاره دارد که اغلب در افراد با اختلال طیف اوتیسم (ASD) دیده می‌شود.

برای داشتن رفتارهای «خودتحریکی» لازم نیست حتما دارای اختلال طیف اوتیسم باشید؛ به‌عنوان‌مثال، تکان‌دادن پاهای خود زمانی که عصبی هستید می‌تواند نمونه‌ای از خودتحریکی باشد. رفتارهایی مانند تکان‌دادن انگشتان و دست‌ها و چرخش‌های مکرر می‌تواند در یک فرد بدون اختلال نیز مشاهده شود، با این‌حال شدّت بروز این رفتارهای در افراد اوتیسم به مراتب بیشتر و چالش‌برانگیز است.

اگر متوجه نمی‌شوید که آیا فرزند شما درحال خود تحریکی هست یا نه، به رفتار او توجه کنید. تحریک یعنی، رفتاری تکراری که فراتر از آن چیزی است که از نظر فرهنگی یا اجتماعی قابل‌قبول است. به‌عنوان‌مثال، ناخن جویدن و چرخاندن مو می‌تواند نوعی خودتحریکی باشد که معمولاً در برخی موقعیت‌های اجتماعی، مانند محل‌کار یا مدرسه، قابل‌قبول است؛ اما تکان‌دادن دست‌ها یا چرخیدن به‌صورت دایره‌وار نمونه‌هایی رایج از خودتحریکی در افراد با اختلال طیف اوتیسم است که از نظر اجتماعی کمتر پذیرفته‌شده است.

نمونه‌های دیگر خودتحریکی در اختلال طیف اوتیسم عبارتند از:

• تکان‌دادن انگشت‌ها،
• تاب ‌خوردن به جلو و عقب،
• تکرار کلمات یا عبارات،
• زمزمه کردن،
• انجام رفتارهای تکراری (باز و بسته کردن در، روشن ‌و خاموش کردن چراغ و ...).

علت خودتحریکی در افراد اوتیسم چیست؟

اگرچه بحث‌هایی در مورد علت واقعی خودتحریکی وجود دارد، اما اکثر متخصصان آن را ابزاری برای خودتنظیمی هیجانی در کودکان می‌دانند. افراد با اختلال طیف اوتیسم اغلب با چالش‌های پردازش حسی مواجه هستند؛ بسته به نوع پاسخ به محرک‌هایی که باعث این امر می‌شود، ممکن است به چیزهایی مانند صداها، نور، بافت‌ها و بوها بیش از حد یا کمتر پاسخ دهند.