قله اورست طی ۸۹ هزار سال گذشته حدود ۱۵ تا ۵۰ متر مرتفعتر شده است و هر سال هم بر ارتفاع آن افزوده میشود. دانشمندان اکنون میگویند که دلیل آن تغییر جریان آبهای سطحی یا زیرزمینی این کوهستان و فرسایش است.
هنگامی که رودخانه «آرون» (Arun) به یک رودخانه دیگر در نزدیکی آن پیوست، مسیر جدیدی ایجاد شد که به شکلگیری دره عمیق آرون در نزدیکی اورست منتهی شد. این شبکه رودخانهها که اکنون در حدود ۷۴ کیلومتری اورست قرار دارند، در حال فرسایش تدریجی و عمیق کردن درهای عظیماند.
این فرسایش بخشی از زمینهای اطراف را از بین رفتن میبرد و در نتیجه فشار و وزن کمتری به پوسته زمین وارد میشود. این کاهش وزن باعث میشود کوههای مجاور بهتدریج بالا بروند که در این مورد افزایش ارتفاع کوه مجاور با سرعتی تا دو میلیمتر در سال را به دنبال داشته است. این پدیده بخشی از فرایند طبیعی رشد کوهها و ناشی از تعامل میان فرسایش و فعالیتهای زمینساختی است.
به گفته آدام اسمیت، دانشجوی دکترای علوم زمین دانشگاه یوسیال که یکی از نویسندگان این گزارش است، اورست قلهای مشهور است که در افسانهها و اسطورههای زیادی به آن اشاره شده و همچنان هم در حال بلندتر شدن است. ترکیب این اهمیت طبیعی و فرهنگی، اورست را به نمادی فوقالعاده تبدیل کرده است.
اورست بلندترین قله زمین است که هشت هزار و ۸۴۹ متر ارتفاع دارد و از دومین قله بلند جهان واقع در رشتهکوه هیمالیا ۲۵۰ متر بلندتر است.
امروزه رودخانه آرون و درهای که ایجاد کرده است، از منطقه کوهستانی شرق اورست عبور میکند و در پاییندست با رودخانه بزرگتر کوشی (Koshi) ادغام میشود. این رودخانه و دره عمیقی که به وجود آورده است، در شکلدهی به زمینشناسی منطقه و تاثیر بر فرایندهای طبیعی مانند فرسایش و تغییرات ارتفاع در اطراف اورست نقش مهمی دارد.
کوهنوردان ماجراجویی که به سمت کمپ اصلی مشهور کوه اورست میروند، اغلب در مسیرشان از بخشهایی از رود کوشی عبور میکنند.
رودخانه آرون در طول هزاران سال، میلیاردها تن خاک و رسوبات را از حاشیههایش شست و با خود برد و درهای عمیق ایجاد کرد. این فرایند فرسایش طولانیمدت به تغییرات قابل توجه در جغرافیای منطقه کمک کرد و یکی از عوامل شکلگیری چشمانداز فعلی رشتهکوههای هیمالیا است.
نویسندگان مطالعه توضیح میدهند که با جابهجا شدن حجم عظیمی از رسوبات، زمین سبکتر شد و پوسته زمین بهتدریج به سمت بالا فشار آورد؛ آنچه منجر به رشد تدریجی ارتفاع اورست شد. به این فرایند «بازگشت ایزوستاتیک» گفته میشود.
ناگفته نماند که این افزایش ارتفاع فقط مختص اورست نیست و قلههای مجاور مانند لوتسه و ماکالو را نیز تحت تاثیر قرار داده است. این دو کوه به ترتیب چهارمین و پنجمین قله بلند جهاناند.
رشد ارتفاع تمام کوهها در این منطقه بخشی از فرایندهای طبیعی و دینامیکهای زمینشناسی است که به علت فشارهای داخلی پوسته زمین و فرسایش در حال وقوع است.
منبع: ایتنا