بشار اسد چگونه نقشه های اردوغان را به هم زد ؟!

 در یکسال گذشته تحرکات اردوغان برای رفع اختلاف با کشورهای منطقه همچون عربستان و امارات و حتی رژیم صهیونیستی به حالت عادی بازگشته و رابطه آنکارا- قاهره نیز احتمالا دچار تغییرات اساسی شود.

در تاریخ ۲۹ آبان بود که رسانه ها اعلام کردند که "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه با "عبدالفتاح السیسی" همتای مصری خود و با میانجیگری شیخ "تمیم بن حمد آل ثانی" امیر قطر و در حاشیه افتتاحیه جام جهانی ۲۰۲۲ در دوحه و برای اولین بار در ۱۰ سال گذشته دیدار کردند؛ همان زمان رسانه های منطقه همچنین اعلام کردند که این دیدار می تواند مقدمه ای برای دیدار اردوغان و اسد باشد.

هرچند اردوغان و السیسی با هم در دوحه دیدار کردند ولی این دیدار در حالی انجام شد که اختلافات شدیدی بین دو کشور مصر و ترکیه به ویژه در موضوع لیبی و حمایت از گروه اخوان المسلمین توسط آنکارا وجود دارد، اما در هر صورت زمینه خوبی شد برای رفع تنش ها میان دو کشور اسلامی.

در روزها و ماه های اخیر مقامات آنکارا چندین بار از تغییر رویکرد ترکیه درباره سوریه سخن گفته اند و حتی "رجب طیب اردوغان" رییس جمهور این کشور از احتمال دیدار با "بشار اسد" همتای سوری خود و رفع کدروت ها سخن به میان آورده، سخنی که تاکنون به مرحله عمل نرسیده است و حتی دمشق بارها اعلام کرده که نسبت به اقدامات آنکارا خوش بین نیست.

روزنامه لبنانی الاخبار چندی پیش با انتشار سخنان رییس جمهور سوریه در چندین زمینه به ویژه درباره گام های عملی ترکیه برای از سرگیری روابط یا دمشق خبر داد؛ سخنانی که در دیدار شماری از اصحاب رسانه و پژوهشگران سوری با بشار اسد بیان شد.

اسد در این دیدار درباره از سرگیری روابط میان ترکیه و سوریه تاکید کرد که دیدارها با آنکارا اکنون "فقط ماهیت اطلاعاتی" دارد، اما "بالا رفتن سطح دیدارها را به دنبال خواهد داشت".

وی در عین حال افزود که آنکارا آمادگی خود را برای برآورده کردن مطالبات دمشق ابراز داشته است و "دمشق انتظار گام های عملی از ترکیه دارد و نه فقط کلام صرف".

بشار اسد با بیان این که "چه بسا آنکارا در جهت گیری های خود صادق تر از برخی اعراب باشد"، تصریح کرد: اما نمی توان قضاوت کرد که موضع ترکیه جدی است و یا صرفا فقط یک مانور سیاسی می باشد.

به دنبال سخنان اسد، "بثینه شعبان" مشاور سیاسی و رسانه‌ای ریاست جمهوری سوریه اظهارات مقامات ترکیه درباره امکان آشتی بین دمشق و آنکارا و برگزاری دیداری بین "رجب طیب اردوغان" و "بشار اسد را "فریبکاری" دانست.

وی گفت که اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه درباره نزدیکی روابط سیاسی بین دو طرف "رسانه‌ای است و ارتباطی با واقعیت موجود ندارد".

شعبان ادامه داد، "چند ماهی است که این اظهارات رسانه‌ای را می‌شنویم و چنین اظهاراتی به دلایل خاص بیان می‌شوند و این دلایل می‌تواند جلوه انتخاباتی داشته باشد و یا اهرمی برای فشار بر طرف‌های دیگر باشد".

اما روز جمعه اسد به یکباره آب پاکی را روی دست اردوغان ریخت و پیشنهاد دیدار با اردوغان را رد کرد.

خبرگزاری رویترز طی گزارشی در این باره اعلام کرد که دمشق با تاکید بر لزوم خروج نیروهای نظامی ترکیه، پیشنهاد دیدار سران دو کشور در حضور ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را رد کرده است.

رویترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد که دمشق معتقد است چنین دیداری در آستانه انتخابات سال آینده میلادی ترکیه به سود اردوغان تمام خواهد شد به خصوص اگر قصد ترکیه در مورد بازگرداندن ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار پناهنده سوری به کشورشان در آن مطرح شود.

یکی از این دو منبع آگاه به نقل از اسد مدعی شد که «چرا به رایگان پیروزی را تقدیم اردوغان کنیم؟ پیش از انتخابات روابط حسنه نخواهد شد».

وی حتی گفته که دمشق با برگزاری نشست وزیران امور خارجه نیز در زمان حاضر مخالفت کرده است.

رویترز به نقل از یک منبع مطلع دیگر از پیشنهاد مذکور نوشت: دمشق چنین دیداری را مادامی که نتیجه ملموسی به همراه نداشته باشد، بی فایده می داند. آنچه که سوریه تاکنون درخواست کرده، عقب‌نشینی کامل نیروهای ترکیه از خاک این کشور است.

هرچند در یکسال گذشته دولت آنکارا تلاش کرده تا مشکلات خود را با کشورهایی همچون عربستان، امارات و مصر حل کند که در دو مورد اول موفق شده و در موضوع مصر هم اولین دیدار روسای جمهور ترکیه و مصر با میانجیگری امیر قطر در دوحه انجام شده و مسیر مذاکرات دو طرف باز شده است، اما در قضیه سوریه موضوع مقداری فرق می کند، چرا که در بیش از ۱۱ سال گذشته، آنکارا به طور تمام قد در کنار آمریکا، رژیم صهیونیستی، فرانسه، انگلیس، عربستان، قطر و رژیم صهیونیستی از تروریست های تکفیری برای براندازی حکومت سوریه حمایت کرده و از هیچ گونه کمکی به تروریست ها فروگذاری نکرده است.

در همین راستا دمشق نیز پیش شرط هایی برای عادی سازی روابط با ترکیه مطرح کرده که طی آن خواهان تعیین جدولی زمانی برای عقب نشینی نظامیان ترکیه از سوریه (استان ادلب و شمال حلب)، جمع شدن بساط ائتلاف موسوم به معارضان سوریه در ترکیه، احترام به حق حاکمیت دولت دمشق، توقف حمایت از گروهک جدایی ‌طلب و کنترل دگر باره سوریه بر گذرگاه مرزی "باب الهوی" واقع در مرز استان ادلب سوریه با ترکیه و نیز کنترل دوباره دمشق بر منطقه ادلبِ تحت کنترل گروه‌های تروریستی مورد حمایت آنکارا به همراه بازگشایی جاده مهم "ام ۴" شده است که دریای مدیترانه را به منطقه مرزی عراق مرتبط می‌کند.

درخصوص تلاش برقراری رابطه میان ترکیه و سوریه باید گفت که، از قرار معلوم ترک ها همان مسیری که با عربستان و امارات طی کردند، عزم خود را همانگونه برای برقراری رابطه میان آنکارا – دمشق جزم کرده اند که بتوانند از شرایط فعلی اقتصادی سوریه و بازسازی این کشور بهره مند شوند تا اردوغان بتواند از بازار سوریه برای سر و سامان دادن به بخشی از اقتصاد ترکیه بهرمند شود تا از این راه در انتخابات ۲۰۲۳ این کشور نیز پیروز شود؛ اما باید گفت اسد دست اردوغان را خوانده و منتظر خواهد بود تا ببیند نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ترکیه چه خواهد شد.

نکته دیگر این که هم اکنون ارتش ترکیه به بهانه انفجار تروریستی ۲۲ آبانماه استانبول و مقابله با تروریست ها، تجهیزات و نیروهای زیادی برای انجام زمینی زمینی به شمال سوریه ارسال کرده که این مساله با اعتراض دمشق مواجه شده است، اقدامی که در صورت انجام اختلافات دمشق – آنکارا را تشدید خواهد کرد.