مالیات خانه‌های خالی را چه کسانی باید بپردازند؟

مالیات خانه‌های خالی یکی از پایه‌های مالیاتی است که با هدف مولدسازی بخش راکد بازار مسکن و تعادل‌بخشی میان عرضه و تقاضا در این بازار طراحی شده است. بند ۵ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم روشن کرده است که مالیات خانه‌های خالی از چه کسانی دریافت می‌شود.
فرشاد مومنی، رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد و استاد دانشگاه علامه طباطبایی به‌تازگی از تبدیل شدن «فقر مسکن» به یک «تهدید امنیت ملی» خبر داده است.

این بحرانی است که در نتیجه کاهش تولید مسکن و عرضه‌نشدن خانه‌های خالی به متقاضیان، رخ داده است.

تقویت چشم‌انداز‌های تورمی سبب شده است، برخی از مالکان عموما با هدف رشد سرمایه‌ای که در خرید خانه صرف کرده‌اند، از عرضه آن به بازار مصرفی خودداری کنند تا هم‌پای تورم، شاهد افزایش ارزش سرمایه خود و فروش آن در قیمت‌های بالاتر باشند.

این مالکان به دلیل آسیب‌هایی که عموما در مدت اجاره به ساختمان وارد می‌‎شود، در واقع نه خانه خود را می‌فروشند و نه اجاره می‌دهند.

این رویکرد سبب شده است تعداد خانه‌های خالی همواره رو به افزایش باشد در حالی که بازار مسکن تشنه عرضه است. بر همین مبنا و با هدف مولدسازی این بخش خفته بازار مسکن، پایه مالیاتی دیگری به قانون مالیات‌های مستقیم افزوده شده است؛ قانون مالیات خانه‌های خالی!

اگر ملک مورد بهره‌برداری در سامانه املاک و اسکان ثبت نشود مشمول مالیات خانه‌های خالی می‌شود
بر اساس قانون مالیاتی کشور، واحد‌های مسکونی واقع در شهر‌های با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر و روستا‌های کشور که مالک و بهره بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی تلقی شده و صرفا مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد مالیات سال اول موضوع ماده ۵۴ مکرر این قانون خواهد شد.

همچنین واحد‌های مسکونی واقع در شهر‌های بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت که مالک و بهره‌بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی موضوع ماده ۵۴ مکرر این قانون محسوب و مشمول مالیات مربوطه می‌شوند.

مالکان واحد‌های مسکونی مکلفند اقامت اعلام شده توسط خود یا بهره‌برداران واحد مسکونی در سامانه مذکور را تأیید کنند؛ در غیر این صورت، واحد‌های مذکور در حکم خانه خالی تلقی شده و حسب مورد مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر این قانون یا جریمه موضوع این بند می‌شوند.

در صورت عدم اعلام بهره‌بردار یا ساکن، مالک می‌تواند با ارائه اسناد مثبته از شمول این مالیات خارج شود.

تشخیص غلط خانه خالی مشمول جریمه مالیاتی می‌شود
در صورت احراز تخلف مالک به نحوی که منجر به عدم تشخیص یا تشخیص غلط خانه خالی گردد، مالک علاوه بر پرداخت مالیات مندرج در ماده ۵۴ مکرر این قانون، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات متعلقه می‌شود.

سامانه باید به گونه‌ای طراحی شود که مالک بتواند ادعای مستأجر مبنی بر داشتن یا نداشتن اقامتگاه اصلی را راستی‌آزمایی نماید، در غیر این صورت مسئولیتی متوجه موجر نخواهد بود.

در صورتی که مالک بخواهد واحد مسکونی خود را به فردی که اقامتگاه اصلی دیگری در سامانه برای او تعریف شده است اجاره دهد، واحد مسکونی وی در حکم خانه خالی موضوع ماده ۵۴ مکرر این قانون تلقی شده و حسب مورد مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر این قانون یا جریمه موضوع این بند می‌شود و واحد مذکور از شمول مالیات موضوع ماده ۵۳ این قانون خارج است.

منبع: نبض بازار