تاثیر مهم اختلابات خودایمنی در بارداری

آنتی‌بادی‌هایی که در بیماری‌های خودایمنی به‌صورت غیرمعمول تولید می‌شوند می‌توانند از جفت عبور کرده و باعث مشکلاتی برای جنین شوند. بارداری از راه‌های گوناگون بر انواع اختلالات خودایمنی اثر می‌گذارد.

اختلالات خودایمنی از جمله بیماری گریوز در میان خانم‌ها شایع‌تر است، خصوصاً خانم‌های باردار. آنتی‌بادی‌هایی که در بیماری‌های خودایمنی به‌صورت غیرمعمول تولید می‌شوند می‌توانند از جفت عبور کرده و باعث مشکلاتی برای جنین شوند. بارداری از راه‌های گوناگون بر انواع اختلالات خودایمنی اثر می‌گذارد.

سندروم آنتی فسفولیپید
سندروم آنتی فسفولیپید باعث می‌شود لخته خون خیلی به‌راحتی یا به میزان زیاد تشکیل شود و این مشکلات را در بارداری به وجود بیاورد:. سقط‌جنین. فشارخون بالا یا پره اکلامپسی (نوعی فشارخون بالا که طی بارداری رخ می‌دهد)

برای تشخیص سندرم آنتی فسفولیپید پزشک:. در مورد سابقهٔ سقط‌جنین، زایمان زودهنگام یا مشکلاتی مربوط به لخته خون می‌پرسد.. آزمایش خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌های آنتی فسفولیپید در حداقل دو زمان جداگانه انجام می‌دهد.

بر اساس این اطلاعات پزشک می‌تواند سندرم آنتی فسفولیپید را تشخیص دهد.

اگر خانمی سندرم آنتی فسفولیپید داشته باشد معمولاً با دارو‌های ضدانعقاد خون و آسپرین با دوز پایین طی بارداری و تا ۶ هفته بعد از زایمان تحت درمان قرار می‌گیرد. چنین درمانی می‌تواند جلوی لخته‌شدن خون و ایجاد مشکلاتی برای بارداری را بگیرد.

ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP)

در این بیماری، آنتی‌بادی‌ها تعداد پلاکت‌های خون (ترومبوسیت‌ها) را در خون کاهش می‌دهند. پلاکت‌ها ذراتی سلول مانند هستند که به فرایند لخته‌شدن خون کمک می‌کنند. پلاکت خیلی کم می‌تواند باعث خونریزی زیاد در زن باردار و جنینش شود. ترومبوسیتوپنی ایمنی در صورت عدم درمان در بارداری شدیدتر خواهد شد.

آنتی‌بادی‌هایی که باعث این اختلال می‌شوند ممکن است از جفت عبور کرده و به جنین منتقل شوند؛ اما به‌ندرت بر تعداد پلاکت‌های جنین اثر می‌گذارند. جنین معمولاً می‌تواند با زایمان طبیعی متولد شود و مشکلی نخواهد داشت.

درمان ترومبوسیتوپنی. کورتیکواستروئید‌ها. گاهی تزریق ایمنوگلوبولین

کورتیکواستروئید‌ها که معمولاً پردنیزون تجویز می‌شود به‌صورت خوراکی داده می‌شوند و می‌توانند تعداد پلاکت‌ها را افزایش دهند و ازاین‌رو در زنانی که ترومبوسیتوپنی دارند به بهبود وضعیت لخته‌شدن خون کمک می‌کنند. اما این بهبودی فقط در نیمی از زنان دوام می‌آورد. همچنین پردنیزون احتمال رشد ناکافی جنین را افزایش می‌دهد و ممکن است جنین زودتر از موعد به دنیا بیاید.

در مواردی که تعداد پلاکت‌های خون مادر به اندازهٔ خطرناکی پایین است ممکن است از دوز‌های بالایی از ایمنوگلوبولین تزریقی دقیقاً پیش از زایمان استفاده شود. ایمنوگلوبولین (آنتی‌بادی‌هایی که از خون افرادی که سیستم ایمنی نرمال دارند به دست آمده) موقتاً باعث افزایش پلاکت‌ها و نرمال شدن وضعیت لخته‌شدن خون می‌شود. در نتیجه زایمان بدون خطر خونریزی کنترل نشده انجام می‌شود.

اگر تعداد پلاکت‌ها بسیار پایین باشد و احتمال خونریزی شدید وجود داشته باشد، انتقال خون (پلاکت) انجام شده و زایمان با سزارین انجام خواهد شد.

به‌ندرت وقتی علی‌رغم درمان، تعداد پلاکت‌های خون به میزان خطرناکی پایین می‌ماند، پزشک طحال را خارج می‌کند. طحال به طور نرمال، لخته‌های قدیمی خون و پلاکت‌های کهنه را جمع کرده و از بین می‌برد. بهترین زمان برای انجام این جراحی، طی سه‌ماهه دوم بارداری است.

میاستنی گراویس

میاستنی گراویس یک اختلال خودایمنی است که باعث ضعف عضلات می‌شود. اثرات این بیماری طی بارداری و بین بارداری‌ها متفاوت می‌باشد. زنان باردار ممکن است ضعف عضلانی ناشی از این اختلال را بیشتر تجربه کنند. از این ممکن است نیاز به مصرف دوز‌های بالاتری از دارو‌ها (مثل نئوستیگمین) باشد. این دارو‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند شکم‌درد، اسهال، استفراغ و افزایش ضعف داشته باشند. اگر این دارو‌ها مؤثر نباشند معمولاً از کورتیکواستروئید‌ها یا دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شود.

بعضی از دارو‌هایی که معمولاً طی بارداری تجویز می‌شوند؛ مانند منیزیم می‌توانند ضعف ناشی از میاستنی‌گراویس را تشدید کنند؛ بنابراین خانم‌هایی که این بیماری را دارند هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود منیزیم مصرف کنند.

خیلی به‌ندرت پیش می‌آید زنانی که میاستنی گراویس دارند حین زایمان برای تنفس به کمک نیاز پیدا کنند. هر چند به این خانم‌ها نیز زایمان طبیعی توصیه می‌شود؛ اما ممکن است به کمک‌هایی مانند فورسپس نیاز باشد.

آنتی‌بادی‌هایی که باعث این اختلال می‌شوند می‌توانند از جفت عبور کنند. تقریباً یک‌پنجم نوزادانی که از مادران دچار میاستنی گراویس متولد می‌شوند مبتلا به این اختلال هستند.

اما ضعف عضلانی ناشی از این بیماری در کودک معمولاً موقتی است؛ زیرا آنتی‌بادی‌هایی که از مادر به کودک منتقل شده‌اند تدریجاً ناپدید شده و کودک دیگر این نوع آنتی‌بادی را تولید نخواهد کرد.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید ممکن است طی بارداری یا حتی خیلی وقت‌ها فوراً بعد از زایمان به وجود بیاید. اگر آرتریت روماتوئید پیش از بارداری رخ داده باشد ممکن است موقتاً طی بارداری خاموش شود. این اختلال مستقیماً بر جنین اثر نمی‌گذارد؛ اما اگر به مفاصل لگن یا پایین ستون فقرات آسیبی زده باشد، زایمان را سخت خواهد کرد و معمولاً سزارین باید انجام شود. علائم آرتریت روماتوئید ممکن است طی بارداری کاهش پیدا کند؛ اما معمولاً بعد از زایمان به وضعیت قبل خود برمی‌گردد.

اگر آرتریت روماتوئید طی بارداری شعله‌ور شود، با پردنیزون تحت درمان قرار می‌گیرد. اگر پردنیزون مؤثر نباشد، یک داروی سرکوبگر سیستم ایمنی تجویز خواهد شد.

شعله‌ورشدن آرتریت روماتوئید بعد از بارداری می‌تواند باعث شود مراقبت مادر از خود و کودکش سخت‌تر شود.

لوپوس ممکن است برای اولین‌بار در بارداری ظاهر شود یا از قبل وجود داشته باشد و طی بارداری شدیدتر شود یا علائمش کمتر شود. اینکه بارداری چگونه بر لوپوس اثر می‌گذارد قابل‌پیش‌بینی نیست؛ اما در بیشتر موارد علائم لوپوس فوراً بعد از زایمان شعله‌ور می‌شود. زنانی که لوپوس دارند اغلب سابقهٔ سقط‌جنین‌های مکرر، رشد ناکافی جنین و زایمان زودتر از موعد دارند. اگر خانمی به دلیل لوپوس دچار عوارض و مشکلاتی شود، مثلاً آسیب کلیوی یا فشارخون بالا، ریسک بیشتری از جهت مرگ جنین یا نوزاد خواهد داشت.

در صورت اقدامات زیر، ریسک مشکلات ناشی از لوپوس به حداقل خواهد رسید:. صبر کنید تا بیماری‌تان به مدت ۶ ماه خاموش بماند و سپس باردار شوید.. صبر کنید تا دارو‌های مصرفی‌تان تا حد ممکن بیماری‌تان را کنترل کنند.. مطمئن شوید که عملکرد کلیه‌ها و فشار خونتان نرمال است.

آنتی‌بادی‌های لوپوس ممکن است از طریق جفت به جنین منتقل شود. در نتیجه ممکن است جنین دچار ضربان قلب بسیار پایین، آنمی، کاهش پلاکت خو یا کاهش گلبول‌های سفید خون بشود. اما این آنتی‌بادی‌ها تدریجاً طی چند هفته بعد از تولد از بین می‌روند و مشکلاتی که به وجود آمده بودند نیز برطرف می‌شوند، به‌جز کُندی ضربان قلب.

اگر خانمی که لوپوس دارد پیش از باردارشدن هیدروکسی کلروکین مصرف می‌کرده باید طی بارداری نیز مصرف این دارو را ادامه بدهد. اگر علائم بیماری شعله‌ور شوند، لازم است پردنیزون با دوز پایین به‌صورت خوراکی مصرف شود و کورتیکواستروئید تزریقی دیگری مانند آمپول متیل پردنیزولون یا یک داروی سرکوبگر ایمنی نیز تجویز می‌شود (مانند آزاتیوپرین).

سندرم شوگرن

سندرم شوگرن طی بارداری می‌تواند احتمال سقط‌جنین و بی‌نظمی ضربان قلب جنین را بالا ببرد. درمان شامل کنترل پیاپی وضعیت قلب جنین با الکتروکاردیوگرام می‌شود.