چرا وزن اضافی برای این گروه سنی مفید است؟

شاخص توده بدنی (BMI) یک فرمول رایج برای ارزیابی وضعیت سلامتی است. با این وجود، بسیاری از متخصصان بهداشت به دلیل در نظر نگرفتن عواملی مانند جنسیت، سن و فعالیت بدنی مورد سرزنش قرار گرفته اند. شاخص توده بدنی وزن فرد بر حسب کیلوگرم (یا پوند) تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر (یا فوت) است. هر چیزی خارج از محدوده طبیعی (شاخص توده بدنی ۱۸.۵ – ۲۴.۹) ناسالم قلمداد می‌شود. تحقیقات جدید انجمن رژیم غذایی بریتانیا نشان می‌دهد که برخورداری از اضافه وزن جزئی (شاخص توده بدنی ۲۵-۳۰) می‌تواند مزایای مرتبط با سلامتی برای افراد مسن به همراه داشته باشد.

 "مری هیکسون" یکی از نویسندگان مقاله تازه منتشر شده در مورد تحقیق اخیرا صورت گرفته در نوامبر ۲۰۲۳ میلادی توضیح می‌دهد که افراد بین ۷۰ تا ۸۰ سال در مقایسه با گروه‌های سنی جوان‌تر در صورت برخورداری از اضافه وزن در معرض خطر کمتری برای مرگ قرار دارند. او می‌گوید: "عواملی مانند ورزش نقش مهم تری دارند. این پارادوکس چاقی نامیده می‌شود که بدان معناست که اضافه وزن ممکن است با طول عمر بیشتر برای گروه‌های خاص مرتبط باشد".

به گفته "نایارا فرناندز" از انجمن اسپانیایی طب سالمندان و پیری (SEGG) محدوده طبیعی شاخص توده بدنی براساس نتایج به دست آمده از افراد جوان است. این در حالیست که در افراد مسن شاخص توده بدنی در فاصله ۲۸ تا ۳۰ که ممکن است نشان دهنده چاقی کلاس ۱ در جوانان باشد از نظر وزن طبیعی در نظر گرفته می‌شود. به گفته "خسوس رومان" رئیس کمیته علمی انجمن رژیم غذایی و علوم غذایی اسپانیا تکیه صرف بر شاخص توده بدنی به عنوان شاخص اضافه وزن یک اشتباه است. یک فرد مسن با شاخص توده بدنی طبیعی ممکن است فاقد توده عضلانی کافی باشد که بر سلامتی او تاثیر منفی می‌گذارد. این گروه سنی اغلب چاقی سارکوپنیک را تجربه می‌کنند که در آن چربی بدن افزایش یافته و توده عضلانی کاهش می‌یابد. فرناندز می‌گوید که انجام یک ارزیابی جامع سالمندی بسیار مهم است.

زمانی که افراد مسن برای کاهش وزن از یک رژیم غذایی محدود پیروی می‌کنند نه تنها چربی از دست می‌دهند، بلکه توده عضلانی شان نیز کاهش می‌یابد. رومان می‌گوید این موضوع می‌تواند آنان را شکننده‌تر سازد، بر میزان تحرک شان تاثیر بگذارد و خطر متحمل شدن آسیب را افزایش دهد. میزان اندکی اضافه وزن می‌تواند از افراد مسن در برابر شکستگی استخوان در صورت زمین افتادن محافظت کند. برای کاهش وزن بهتر است به جای کاهش کالری دریافتی روزانه فعالیت بدنی را افزایش دهید و کالری بیش تری بسوزانید. این توصیه‌ای از "خوزه آنتونیو سرا" رئیس بخش سالمندان در بیمارستان گرگوریو مارانیون در مادرید است.

به گفته فرناندز برای داشتن کیفیت زندگی بالا افراد مسن باید برای حفظ استقلال تلاش کنند که این امر مستلزم داشتن ماهیچه‌های خوب است. در نتیجه او تنها زمانی کاهش وزن را توصیه می‌کند که تحرک تحت تاثیر شرایطی مانند آرتروز لگن یا زانو، بدون در نظر گرفتن شاخص توده بدنی باشد. او می‌گوید: "ما باید روی چیز‌هایی تمرکز کنیم که به آن‌ها کمک می‌کند سالم بمانند". کمبود وزن و سوء تغذیه نیز خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

سرا می‌گوید دانستن عادات غذایی بیماران مسن بسیار مهم است. او می‌افزاید: "گاهی اوقات نه زیاد خوردن بلکه خوب غذا نخوردن باعث افزایش بیش از حد وزن می‌شود". افرادی که تنها زندگی می‌کنند اغلب با چالش‌هایی با عادات غذایی ناسالم مواجه می‌شوند مانند دسترسی محدود به پروتئین با کیفیت، مشکلات خرید، محدودیت‌های مالی یا نداشتن انگیزه برای آشپزی بدون حضور فردی که با او یک وعده غذایی مشترک داشته باشند.

فرناندز می‌گوید این موقعیت‌ها خطری برای سلامتی به همراه دارند، زیرا ممکن است منجر به مصرف بیش از حد مواد غذایی فرآوری شده می‌شود. هم چنین، ارزیابی توزیع چربی بدن در هر فرد مهم است. به گفته سرا اگر چربی به طور مساوی در سراسر بدن توزیع شود نسبت به چربی انباشته شده مضرتر در شکم ضرر کم تری برای فرد به همراه خواهد داشت. در مورد دوم (برخورداری از چربی شکم) خطر ابتلا به سندرم متابولیک، دیابت و بیماری قلبی بیش‌تر است.

کاهش وزن غیر ارادی
نتیجه مطالعه تازه صورت گرفته توسط انجمن رژیم غذایی بریتانیا در مورد افراد مسن که کاهش وزن غیر ارادی را تجربه می‌کنند همراه با ابراز نگرانی بوده است. در نتیجه آن پژوهش اشاره شده که کاهش وزن غیر ارادی در افراد مسن نگران کننده‌تر از اضافه وزن در آنان است. به گفته هیکسون این کاهش وزن می‌تواند ناشی از عواملی مانند انزوای اجتماعی، بیماری مزمن، غم و اندوه، افسردگی، مشکلات سلامت دهان و دندان یا مصرف دارویی باشد که بر اشتها، هضم یا جذب مواد مغذی تاثیر می‌گذارد.

برای برنامه ریزی موثر مراقبت مناسب باید سوء تغذیه را تشخیص دهیم، خطرات آن را شناسایی کنیم و علل احتمالی آن را مورد ارزیابی قرار دهیم. فرناندز یک رویکرد جامع را پیشنهاد می‌کند که شامل برخورداری از یک فرد پشتیبانی کننده، آغاز یک برنامه تمرین بدنی و ارزیابی حذف یا جایگزینی دارو‌های دارای عوارض جانبی منفی است. هم چنین مهم است که در نظر بگیرید آیا راهنمایی‌های تغذیه‌ای یا مکمل‌های غذایی ضروری هستند یا خیر.

نتیجه مطالعه‌ای که در آوریل ۲۰۲۳ میلادی در نشریه Nutrients منتشر شد نیز از این ایده حمایت می‌کرد که افراد مسن دارای اضافه وزن یا چاق عمر طولانی تری دارند. در نتیجه گیری آن مطالعه این استدلال مطرح شده بود که شاخص توده بدنی بهترین معیار نیست، زیرا ترکیب بدن را در نظر نمی‌گیرد و با درصد توده بدن همبستگی کمتری دارد. این موضوع نشان داد که میزان بقا در افراد مسن دارای اضافه وزن متوسط با بیماری‌های مزمن یا حوادث حاد پزشکی بیش‌تر است. نتایج آن مطالعه هم چنین نشان داد که شاخص توده بدنی بالا در افراد مسن‌تر ممکن است نشان دهنده تغذیه خوب و ذخایر کافی عضلانی باشد.

هیکسون معتقد است که زمان آن فرارسیده که شواهد را مرور کنیم و توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی را برای تمام جمعیت‌ها در نظر بگیریم. او پیشنهاد می‌کند که به جای تمرکز بر روی کاهش وزن برای افراد مسن تمرینات قدرتی را برای عضله سازی در دستور کار قرار دهیم، زیرا ارزیابی تغذیه آنان نیز اهمیت دارد. فرناندز می‌گوید برای درک تاثیر چاقی بر سلامتی باید عواملی مانند کنترل قند خون را بررسی کنیم. او می‌افزاید: "این در مورد وزن یا رژیم غذایی محدود نیست ما باید بر روی عملکرد و ترویج ورزش تمرکز کنیم".