بهترین راه برای دانستن اینکه آیا یک دارو میتواند بر خلق و خوی شما تأثیر منفی بگذارد این است که بدانید کدام داروها معمولاً باعث افسردگی یا شیدایی میشوند.
اگر فکر میکنید دارویی که مصرف میکنید ممکن است باعث افسردگی شما شود، ممکن است حق با شما باشد. برخی از داروهای تجویز شده برای شرایط پزشکی مختلف باعث ایجاد احساساتی مانند غم و اندوه، ناامیدی و دلسردی میشوند و اینها احساساتی هستند که اغلب با افسردگی همراه هستند.
سایر داروهایی که برای مشکلات پزشکی تجویز میشوند میتوانند باعث شیدایی (شور و انرژی بیش از حد) شوند که معمولاً با اختلال دوقطبی مرتبط است.
به نظر میرسد داروهایی که باعث شیدایی یا افسردگی میشوند به نوعی مواد شیمیایی مغز را تغییر میدهند و حتی اگر داروها ممکن است برای درمان این بیماری ضروری باشند، عارضه جانبی آن به سختی قابل قبول است. به عنوان مثال، ایزوترتینوئین (Absorica، Amnesteem، Claravis، Myorisan، Zenatane) که برای درمان آکنه تجویز میشود، گاهی اوقات باعث افسردگی میشود.
چگونه بفهمیم که یک دارو باعث افسردگی یا شیدایی میشود؟
بهترین راه برای دانستن اینکه آیا یک دارو میتواند بر خلق و خوی شما تأثیر منفی بگذارد این است که بدانید کدام داروها معمولاً باعث افسردگی یا شیدایی میشوند. سپس با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا هر یک از داروهایی که مصرف میکنید احتمالاً باعث ایجاد علائم خلقی میشوند یا در آنها نقش دارند یا خیر و اگر چنین است، در مورد اینکه آیا یک داروی دیگر ممکن است انتخاب بهتری باشد، صحبت کنید.
پزشک باید از قبل به شما اطلاع دهد که کدام داروها ممکن است باعث ایجاد احساس افسردگی یا شیدایی شوند و باید ارزیابی کند که آیا علائم خلقی مربوط به داروها هستند یا خیر.
داروهای زیر میتوانند علائم شیدایی ایجاد کنند؛ در صورت مصرف آنها باید در مورد خطر عوارض جانبی با پزشک خود صحبت کنید:
کورتیکواستروئیدها: این گروه از داروها التهاب (تورم) را کاهش میدهند و فعالیت سیستم ایمنی (سلولهایی که با عفونت مبارزه میکنند) را کاهش میدهند. به عنوان مثال میتوان از آزماکورت، فلوونت، هیدروکورتیزون، پردنیزون و تریامسینولون نام برد.
سیکلوسپورین: این دارو برای سرکوب سیستم ایمنی برای جلوگیری از پس زدن اندامهای پیوندی استفاده میشود.
کاربیدوپا/لوودوپا: این داروها بیماری پارکینسون را درمان میکنند.
باکلوفن داخل نخاعی (Lioresal): این یک عامل شل کننده عضلانی و ضد اسپاسم است. اغلب برای درمان مولتیپل اسکلروزیس و آسیبهای نخاعی استفاده میشود.
همه داروهای ضد افسردگی: از جمله MAOI (مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز، مانند فنلزین (ناردیل) یا ترانیل سیپرومین (پارنات)؛ SSRI (مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین مانند اسیتالوپرام (لکساپرو)، فلوکستین (پروزاکسین) مهارکنندههای بازجذب نوراپی نفرین، مانند دسوونلافاکسین (خدزلا، پریستیق)، دولوکستین (سیمبالتا)، لوومیلناسیپران (Fetzima)، v انلافاکسین (Effexor XR)؛ و داروهای ضد افسردگی سه حلقهای (مانند نورتریپتیلین (Pamelor).
متیل فنیدات (ریتالین) یا آمفتامین: اینها داروهای محرکی هستند که برای درمان اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) استفاده میشوند.
لووتیروکسین (لووکسیل، سینتروید، تیروسینت، یونیتروید): این دارو معمولاً به عنوان جایگزین هورمون تیروئید تجویز میشود.
آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیکهای خاصی مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو) و جنتامایسین
داروهای ضد مالاریا، مانند کلروکین و مفلوکین
داروهای ضد نئوپلاستیک مانند ۵- فلوراوراسیل و ایفوسفامید
داروهایی که ممکن است باعث افسردگی شوند
داروهای زیر در برخی از بیماران باعث افسردگی میشوند؛ افراد مسن به ویژه در معرض خطر هستند:
ایزوترتینوئین (Absorica، Amnesteem , Claravis , Sotret): این دارو آکنههای شدید را درمان میکند.
داروهای ضد تشنج: از داروهای ضد تشنج برای کنترل تشنجهای صرع استفاده میشود، نمونههایی از آنها شامل اتوسوکسیماید (زارونتین) و متسوکسیماید (سلونتین) میباشد.
باربیتورات ها: گروهی از داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی هستند که عملکرد مغز را کند میکنند. این داروها برای درمان اضطراب و پیشگیری از حملات صرع استفاده میشود. آنها معمولا مورد سوء استفاده قرار میگیرند. نمونههای آن فنوباربیتال و سکوباربیتال هستند.
بنزودیازپینها: این گروه از داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی اغلب برای درمان اضطراب و بیخوابی و آرامش عضلات استفاده میشوند. نمونههای آن شامل آلپرازولام (زاناکس)، کلونازپام (کلونوپین)، کلردیازپوکساید (لیبریوم)، دیازپام (والیوم)، فلورازپام (دالما)، لورازپام (آتیوان) و تریازولام (هالسیون) است.
مسدود کنندههای بتا آدرنرژیک: همچنین به عنوان مسدود کنندههای بتا شناخته میشوند، این داروها در درمان مشکلات قلبی مختلف، از جمله فشار خون بالا، نارسایی قلبی، درد قفسه سینه ناشی از آنژین صدری و برخی ریتمهای غیر طبیعی قلب استفاده میشوند. آنها همچنین ممکن است برای درمان سردردهای میگرنی استفاده شوند. نمونههایی شامل آتنولول (تنورمین)، کارودیلول (کورگ) و متوپرولول (لوپرسور) است.
مسدود کنندههای کانال کلسیم: این گروه از داروها ضربان قلب را کاهش میدهند و رگهای خونی را شل میکنند. مسدود کنندههای کانال کلسیم برای درمان فشار خون بالا، درد قفسه سینه، نارسایی احتقانی قلب و برخی ریتمهای غیر طبیعی قلب استفاده میشود، نمونههایی از جمله دیلتیازم (کاردیزم، تیازاک)، نیفدیپین (پروکاردیا) و وراپامیل (کالان).
اینترفرون آلفا: این دارو برای درمان برخی سرطانها و همچنین هپاتیت B و C استفاده میشود.
NuvaRing با اهینیل استرادیول/اتونوژسترل: این دارویی است که برای پیشگیری از بارداری استفاده میشود.
مواد افیونی: این گروه از مواد مخدر برای تسکین درد متوسط تا شدید استفاده میشود. این داروها پتانسیل بالایی برای سوء مصرف و اعتیاد دارند. به عنوان مثال میتوان به اسپرین/اکسی کدون (پرکودان)، کدئین، مپریدین (دمرول)، مورفین و اکسی کدون (OxyContin) اشاره کرد.
استاتین ها: این داروها برای کاهش کلسترول، محافظت در برابر آسیب ناشی از بیماری عروق کرونر و جلوگیری از حملات قلبی استفاده میشوند. نمونههای آن عبارتند از آتورواستاتین (Lipitor)، فلوواستاتین (Lescol)، پراواستاتین (Pravachol) و سیمواستاتین (Zocor).
وارنیکلین (Chantix): دارویی که برای ترک سیگار تجویز میشود.
آسیکلوویر (زوویراکس): پزشکان این دارو را برای درمان زونا و تبخال تجویز میکنند.
اگر دارو باعث افسردگی یا شیدایی شود چه؟
هر گونه نگرانی که ممکن است در مورد تأثیر دارو بر خلق و خوی شما داشته باشید، حتماً با پزشک خود در میان بگذارید. هنگامی که یک دارو علائم شیدایی یا افسردگی را ایجاد میکند، پزشک ممکن است قطع دارو یا کاهش دوز (در صورت امکان) را توصیه کند؛ اگر این مورد امکان پذیر نباشد، پزشک ممکن است علائم شیدایی یا افسردگی را با داروهای دیگر درمان کند.
آیا باید مصرف دارو را در صورت ایجاد افسردگی یا شیدایی متوقف کنیم؟
اگر در حین مصرف یکی از این داروها یا هر داروی دیگری دچار افسردگی یا شیدایی شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. مصرف دارو را قطع نکنید مگر اینکه پزشکتان به شما توصیه کرده باشد. در همه موارد، خطر عوارض جانبی باید با خطر و ناراحتی ناشی از عدم درمان بیماری تعادل داشته باشد.