
برخی غذاها و نوشیدنیها میتوانند تأثیر منفی قابل توجهی بر سلامت دندان داشته باشند و باعث آسیب به دندان و ایجاد لکه و پوسیدگی در آن شوند.
مواد غذایی مانند قهوه، چای، نوشابههای گازدار، نوشابههای ورزشی، گوجهفرنگی، کاری و برخی از میوههای توتمانند حاوی رنگدانههایی هستند که به مینای دندان شما میچسبند و لکههایی روی سطح آنها به جای میگذارند.
هر ماده غذایی که pH آن بالاتر یا پایینتر از خنثی باشد (اسیدی یا بازی باشد)، میتواند به مینای دندان آسیب برساند. غذاها و نوشیدنیهای حاوی قند میتوانند باکتریهای دهان شما را تغذیه کنند و این باکتریها به نوبه خود اسید تولید میکنند که میتواند به مینای دندان شما آسیب برساند.
از جمله غذاهایی که به دندانها آسیب میرسانند، میتوان به این موارد اشاره کرد:
آب نباتهای چسبناک و شیرین
کاراملها، پاستیلها، تافیها و آبنباتهای ترش خوشمزه هستند، اما میتوانند به دندانها بچسبند و سوخت برای باکتریهایی فراهم کنند که به نوبه خود اسید تولید میکنند و منجر به ایجاد پوسیدگی دندان میشوند. آبنباتهای چسبنده بهویژه به مکانهایی از دندانها که دسترسی مسواک به آنها سخت است، آسیب میرسانند.
گونههای بدون قند این آبنباتها بهتر هستند، اما همچنان میتوانند مشکل ایجاد کنند. محدود کردن مصرف این آب نباتها و شستشوی دهان یا مسواک زدن دندانها بلافاصله پس از خوردن آنها میتواند آسیب را کاهش دهد.
آبنباتهای سخت
آبنبات سفت مکیدنی، آبنباتهای نعنایی و دیگر آب نباتهای ترد دندانها را برای مدت طولانی در معرض قند قرار میدهند و همچنین ممکن است هنگام گازگرفتنشان دندانتان خرد شود؛ بنابراین از مصرف مکرر این آب نباتها خودداری کنید و هرگز آنها را گاز نگیرید.
کراکرها
کراکرها (بیسکوئیتهای نازک و ترد) یک میانوعده نشاستهای هستند که باکتریها به راحتی آنها را به قند تجزیه میکنند. خمیری که پس از خوردن کراکرها ایجاد میشود، به دندانها میچسبد و باکتریهای عامل پوسیدگی دندان میتوانند ساعتها از آن تغذیه کنند.
اگر نمیتوانید از کراکرها صرفنظر کنید، آنها را همراه با غذا بخورید و سپس مسواک بزنید و نخ دندان بکشید تا باقی مانده آنها از بین دندانها پاک شود.
چیپسهای ترد
بزرگترین خطری که این چیپسهای سفت و ترد ایجاد میکنند، این است که لبههای تیز آنها به لثه یا سقف دهان آسیب بزنند.
همچنین اگر کسی دندان آسیب دیدهای داشته باشد یا دندانی که روت کانال شده باشد، باید با احتیاط این چیپسها را مصرف کند، زیرا ممکن است باعث شکستن دندان شوند.
مرکبات
مرکباتی مانند لیمو، پرتقال و گریپ فروت سرشار از اسید هستند که به خصوص با قرار گرفتن در معرض مکرر و مستقیم مینای دندان را تحلیل میبرند. البته میتوانید از خوردن مرکبات در حد اعتدال لذت ببرید، ولی باید بعد از خوردن آنها دهان خود را با آب بشویید.
میوههای خشک
میوههای خشک پس از جویده شدن به دندانها میچسبند و با اینکه قند این میوهها طبیعی است، اما با توجه به بالا بودن میزان قند آنها و تغذیه باکتریها از این قند و تولید اسید باعث پوسیدگی دندان میشوند. بعد از خوردن میوههای خشک هم باید دهانتان را بشویید یا مسواک بزنید یا به جای میوههای خشک میوههای تازه بخورید.
یخ
جویدن یخ میتواند دندانها را بشکند یا تضعیف کند، به خصوص که مینای دندان با افزایش سن نازک میشود. مینای دندان با افزایش سن نازکتر میشود یا گاهی آنقدر ساییده میشود که عاج – لایه داخلی دندان که در برابر تغییرات اسیدیته دهان و باکتریها مقاومت کمتری دارد- بیرون میافتد و به این ترتیب دندان آسیبپذیرتر میشود.
حتی دندانهایی که در شرایط خوبی هستند، نیز ممکن است با جویدن یخ آسیب ببینند.
برای محافظت از دندانها چه باید کرد؟
مدت زمان یک وعده خوردن و نوشیدن را به ۲۰ دقیقه محدود کنید.
بعد از خوردن غذا آب بنوشید یا آدامس بدون قند بجوید تا ترشح بزاق تحریک شود و pH دهان به حالت خنثی بازگردد.
آب فلوراید دار بنوشید یا از خمیردندان فلوراید دار استفاده کنید تا به رسوب دوباره مواد معدنی در دندانهایتان یاری برسانید.
دست کم دو بار در روز مسواک بزنید و دست کم یک بار در روز نخ دندان بکشید تا پلاکهای میکروبی و ذرات غذایی که محل رشد باکتری و تولید اسید هستند، از روی دندانهایتان برطرف شوند.
برای جلوگیری از رنگ گرفتن دندانهایتان سبزیها و میوههایی مانند توتفرنگی، سیب و هندوانه بخورید که حاوی مقدار زیادی اسید مالیک هستند و با برطرف کردن لکههای رنگی و تحریک ترشح بزاق باعث سفیدتر شدن دندانها میشوند. کاهو و سبزیهای برگدار دیگر را بخورید که حاوی کلسیم (خنثیکننده اسیدها) واسید فولیک هستند و به رشد سلولهای بافت لثه کمک میکنند.
منبع: همشهری آنلاین