چرا بعد از مسواک زدن نباید دهانمان را بشوییم؟!

بسیاری از ما از زمانی که کوچک بوده ایم و برای اولین بار این عادت را از والدین خود یاد گرفته ایم، روال یکسانی برای مسواک زدن داشته ایم: مسواک زدن دندان ها، خالی کردن دهان و آبکشی.

هرچند طبیعی است که میل شدید به شستشوی دهان خود پس از مسواک زدن داشته باشید، این کار همیشه توصیه نمی‌شود. خمیردندان‌هایی که حاوی فلوراید و سایر موادی هستند که مینای دندان را تقویت می‌کنند، ممکن است به زمان اضافی روی سطح دندان نیاز داشته باشند تا بتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند و بدین ترتیب فرد از مزایای کامل آنها بهره‌مند شود.

فلوراید یک ماده معدنی است که به جلوگیری از پوسیدگی دندان در کنار سایر مزایای متنوع خود کمک می‌کند. مقدار کمی از فلوراید به صورت طبیعی در برخی از مواد غذایی که مصرف می‌کنیم یافت می‌شود، اما این ماده در عین حال به آب آشامیدنی و محصولات بهداشت دهان و دندان نیز افزوده می‌شود تا به بهبود سلامت دندان‌ها یاری برساند.

فلوراید زمانی بهترین تاثیر ممکن را دارد که مستقیما روی دندان‌های ما قرار بگیرد. علاوه بر این فلورایدی که برای چند دقیقه بیشتر روی دندان‌ها باقی می‌ماند، قویترین اثربخشی را دارد. خرد جمعی متعارف در خصوص شستشوی دهان با آب بعد از مسواک زدن، در حقیقت دارای پایه و اساسی اصولی است. به طور کلی، ما نباید غلظت بالایی از فلوراید را ببلعیم.

برخی از محصولات دندانی حاوی غلظت فلوراید بالاتر از مقدار توصیه شده برای مصرف روزانه هستند. بنابراین، استراتژی شستشوی دهان پس از مسواک زدن به عنوان راهی برای جلوگیری از مصرف مقدار قابل توجهی فلوراید، به یک روش رایج تبدیل شده است.

همچنین همگی ما تمایلی شدید برای جایگزینی طعم قوی و نعنایی خمیردندان در دهان خود با ماده‌ای خنثی مانند آب داریم. شستن چنین مزه‌ای از دهان بعد از مسواک زدن، گاهی اوقات صرفا خواسته بدن برای خلاص شدن از شر مزه خمیردندان را برآورده می‌کند.

متاسفانه، هنگامی که بلافاصله پس از مسواک زدن عمل آبکشی را انجام می‌دهیم، بسیاری از مزایای استفاده از فلوراید روی دندان‌های خود را از بین می‌بریم.

 متخصصین فعال در این حیطه از جمله بنیاد بهداشت دهان و دندان بریتانیا، توصیه می‌کنند که به جای شستشوی دهان صرفا بزاق یا خمیر دندان اضافی را پس از اتمام مسواک زدن از دهان خود خارج کنید.

بهتر است طی روز و پس از هر بار مسواک زدن، اجازه دهید فلوراید برای مدت زمانی هرچند کوتاه روی دندان هایتان باقی بماند. همچنین سعی کنید تا ۱۰ دقیقه یا بیشتر پس از اتمام مسواک از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید.

گفتنی است که تحقیقات به روز زیادی در مورد مدت زمان دقیق ماندن خمیر دندان روی دندان‌ها وجود ندارد. به گفته انجمن دندانپزشکان آمریکا، در روند فلوراید درمانی حرفه‌ای در مطب دندانپزشکی که غلظت فلوراید بالاتری نسبت به خمیر دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد، ترکیب مورد نظر برای مدت زمان کمتری روی دندان باقی می‌ماند.

در ادامه ممکن است از شما خواسته شود که حداقل تا ۳۰ دقیقه بعد از اعمال روند درمانی، از شستشوی دهان خودداری کنید، چیزی نخورید یا ننوشید. به این ترتیب فلوراید می‌تواند روی دندان بماند تا تاثیر خود را کامل کند. هنگام مسواک زدن در خانه نیز قبل از شستشو مقداری صبر کنید تا اثر مفید فلوراید در مبارزه با پوسیدگی به حداکثر برسد.

خطرات احتمالی عدم شستشوی دهان بعد از مسواک زدن
به طور کلی حذف مرحله شستشوی دهان پس از مسواک زدن برای اکثر افراد بی خطر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، عوارض جانبی مختلفی وجود دارد که باید به آنها توجه شود.

در مجموع مصرف مقدار زیادی از محصولات دندانی حاوی فلوراید چه برای بزرگسالان و چه کودکان توصیه نمی‌شود. مصرف بیش از حد فلوراید می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

- حالت تهوع

- اسهال

- درد شکمی

با این حال، زمانی که از خمیردندان فلوراید دار به اندازه یک نخود استفاده شود، این عوارض بسیار نادر هستند. عوارض جانبی مذکور معمولا تنها زمانی اتفاق می‌افتند که کودکان مقادیر زیادی از محصولات حاوی فلوراید مخصوص بزرگسالان را ببلعند و یا محصولات فلورایدی که برای استفاده در مطب دندانپزشکی در نظر گرفته شده اند به‌طور نامناسب استفاده شوند.

بدین ترتیب برای یک فرد بالغ سالم، رسیدن به هر سطحی از مسمومیت با فلوراید آن هم به سادگی با قورت دادن مقدار کمی خمیردندان، بسیار دشوار و تقریبا غیر ممکن است.

فلوراید و کودکان
انجمن دندانپزشکان آمریکا توصیه می‌کند که کودکان زیر ۳ سال نیز می‌توانند به محض درآوردن اولین دندان خود از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنند.

با این حال، سرپرست کودک باید فقط مقدار کمی از خمیردندان فلوراید دار به اندازه یک دانه برنج را روی مسواک بمالد و کودک نیز باید بلافاصله پس از مسواک زدن دهان خود را بشوید.

نخ دندان
نکته گیج کننده دیگر مربوط به شستشوی دهان یا عدم انجام این کار پس از مسواک زدن، در رابطه با نخ دندان است. راهنمای فعلی توصیه می‌کند که همیشه دهان خود را بعد از نخ دندان بشویید تا باکتری‌ها و پلاک‌های شلی که ممکن است در دهانتان باقی مانده باشند، خارج شوند.

یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۸ از دانشجویان دندانپزشکی نشان داد که استفاده از نخ دندان قبل از مسواک زدن می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. شرکت کنندگان این مطالعه که پیش از مسواک زدن نخ دندان کشیدند، پس از انجام کار‌های روزمره خود، غلظت بیشتری از فلوراید را در حفره دهانی حفظ کردند.

دهانشویه
دهانشویه یکی دیگر از محصولات بهداشت دندان است. دهانشویه معمولا برای خوشبو کردن تنفس استفاده می‌شود و بیشتر فرمول‌ها حاوی الکل هستند.

برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی می‌توان از فرمول‌های خاص دهانشویه استفاده کرد. برخلاف مسواک زدن، اکثر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی دهانشویه را یک مرحله اختیاری برای محافظت بیشتر می‌دانند.

اگر مستقیما پس از مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید از دهانشویه بدون فلوراید استفاده کنید، ممکن است فلوراید را از روی مینای دندان خود بشویید که بیشتر از اینکه مفید باشد، مضر خواهد بود. با این حال، اگر از دهانشویه‌ای استفاده می‌کنید که حاوی مواد تشکیل دهنده مینای دندان مانند فلوراید است، ممکن است بتوانید پس از مسواک زدن، سطح فلوراید را در دهان بالا نگه دارید.

مطالعات بالینی زیادی برای مقایسه نتایج استفاده از دهانشویه بلافاصله پس از مسواک زدن یا با فاصله زمانی وجود ندارد. با این حال به منظور رعایت ایمنی، بهتر است حدود ۲۰ دقیقه بعد از مسواک زدن دندان هایتان صبر و سپس از دهانشویه استفاده کنید، به خصوص اگر محصول مورد نظر شما حاوی الکل یا فلوراید نباشد.